Trots was hij op zijn buik die langzaam dikker werd. Ik heb mijn opa nooit gekend, maar de in 1892 geboren man had altijd keihard gewerkt, zo begreep ik uit de verhalen die verteld werden. ’s Ochtends om vijf aan het werk op zijn land in de Hoeksche waard. Om na de landarbeid nog de fuiken binnen te halen en de paling te verkopen. Op zijn 65e hoefde dat niet meer, en mijn opa kreeg eindelijk een buik. Een teken van welstand vond hij dat.
8-urige werkweek
Mijn vader en moeder gingen nog op zaterdag naar school. En werkten op zaterdag, dat was normaal. Ik werk nu volgens cao 36 uur in de week, maar ging vroeger wel af en toe op zaterdag naar school. Dat was overigens niet vrijwillig, en alleen op het Luzac College waar je op zaterdag terug moest komen als je een onvoldoende had gehaald. Desondanks heb ik de indruk dat er vroeger langer en harder werd gewerkt dan nu. Er zijn deskundigen die stellen dat we over een aantal jaar een 20-urige werkweek kennen, sommigen spreken zelfs van een 8-urige werkweek.
Lees ook:
Een werkdag van 5 uur? Het kan!
Werkethiek
Enerzijds komt dat door de techniek, en door efficiency. Maar zou het ook werkethiek zijn? Zouden de huidige generaties gewoon minder hard kunnen werken? Het lijkt wel alsof iedereen zich vroeger helemaal kapot werkte, met dubbele banen, zware omstandigheden en standaard werkweken van minstens 50 uur. Nu is Nederland koploper met parttime werk. Zijn er papadagen, ouderschapsverlof, ADV-dagen, ouwe-lullendagen, ATV-dagen, werktijdkorting, en daarbovenop ook nog eens flexibel in te richten arbeidsvoorwaarden. En klagen dat we doen met zijn allen.
Mouwen opstropen
In mijn beleving werd er vroeger helemaal niet geklaagd. Als ik de verhalen mag geloven tenminste. Vroeger werden de mouwen opgestroopt en gingen we aan de slag. Zonder piepen, zonder zeuren. Van de vrije tijd werd genoten, want die was schaars. Nu wordt er gestresst in de vrije tijd. Want de kinderen moeten naar dansles, voetbal, en huiswerkbegeleiding. Daarna moet een van de ouders naar de psycholoog om weer in balans te komen, terwijl de andere ouder het eten maakt volgens alle macrobiotische regels die er zijn. Om vervolgens op de bank te verzuchten dat het leven aan hen voorbij vliegt.
Volgens mij was het vroeger beter. Ik heb die tijden nooit meegemaakt, maar ik denk dat hard werken helemaal zo gek niet was. Want naast hard werken, moest er volgens mij veel minder. En dat scheelt een boel stress.
Door: Eduard van Brakel
Eduard is eindredacteur van Management Impact. Ook schreef hij met managementwetenschapper Bas Kodden het boek Leidinggeven is omgekeerd opvoeden.
