Langetermijnwaardecreatie voor stakeholders vraagt om accountability, monitoring, meten en rapporteren van de voortgang en resultaten. Verantwoording en transparantie zorgen dat de relatie met de stakeholders sterker wordt. Hoe richt je deze monitoring op een structurele manier in?
De wereld redden is het ultieme doel als het gaat om waardecreatie of impact, maar het is een illusie te denken dat je dat als organisatie alleen kunt. Het is daarom belangrijk te kijken naar realistische en bereikbare doelen voor het creëren van waarde en impact, die recht doen aan je gemeenschappelijke vertrekpunten. In de praktijk gaat het erom dat je met concrete beheersbare stappen resultaten boekt en daarmee bewijsvoering opbouwt. Maak in lijn met je ambities duidelijke keuzes, ga aan de slag en bouw het stap voor stap op. Fouten maken in dat proces is niet erg, als je maar laat zien dat je het serieus aanpakt en je verantwoordelijkheid neemt.
Structurele monitoring als basis voor evaluatie strategie
Monitoring is een basisfunctie in de organisatie om te kunnen volgen en meten of het strategische beleid zich ontwikkelt in de beoogde richting. Zonder monitoring is het onmogelijk te evalueren en daarmee te zien of de overeengekomen programma’s en acties succesvol worden geïmplementeerd en tot de beoogde maatschappelijke impact leiden. Die monitoring moet zich niet alleen richten op het stakeholderengagementbeleid, maar ook op het beleid voor de langetermijnwaardecreatie.
In de praktijk vindt de monitoring ideaal gesproken plaats op de volgende aspecten:
- Gemeenschappelijke vertrekpunten: De gemeenschappelijke vertrekpunten van de organisatie, zoals de missie, visie, strategie, purpose en de waarden, daadwerkelijk borgen, internaliseren en inbedden in de organisatiecultuur.
- Langetermijnwaardebeleid: Het beleid en de beoogde doelen en impact voor het creëren van langetermijnwaarde voor de stakeholders van de organisatie.
- Stakeholderengagementbeleid: Het beleid voor stakeholderengagement, oftewel de relaties met de relevante stakeholders van de organisatie opbouwen en beschermen.
- Mensen- en middeleninzet: De inzet van mensen, middelen (inclusief financiën) en acties om de beleidsprogramma’s te realiseren.
Stakeholderengagementproces
Het stakeholderengagementproces moet onderdeel zijn van een lerende cultuur in de organisatie. Vaak betekent dat een transitie die je met vallen en opstaan doorloopt. Natuurlijk krijg je in dat proces ook te maken met dilemma’s en tegenslagen. Zo kun je in de praktijk niet altijd de belangen van iedereen behartigen en dienen, want soms zijn die tegengesteld. Je moet dus keuzes maken waarbij langetermijnwaardecreatie voor alle stakeholders leidend is, maar niet altijd haalbaar. Zo is het op dit moment voor de agrarische sector in Nederland onacceptabel de veestapel te halveren om het stikstofprobleem te helpen oplossen.
Over de dillema’s en de haalbaarheid van waardecreatie moet je zelf transparant zijn. Ga erover in gesprek, ook om de verwachtingen te managen bij de verschillende stakeholders. De stakeholderomgeving blijft in beweging en de verwachtingen, waarden en normen van de omgeving blijven zich in de tijd ontwikkelen. Iets wat vandaag nog als ‘acceptabel’ wordt beschouwd, kan over twee jaar tot maatschappelijke verontwaardiging leiden. Kijk bijvoorbeeld naar de discussie over zwarte piet in Nederland.
Verslaglegging en de Corporate Governance Code 2022
In 2022 heeft de Monitoring Commissie Corporate Governance Code een voorstel tot actualisatie van de Nederlandse Corporate Governance Code ter consultatie gepubliceerd. Dit document voorziet onder meer in het opnemen van bepalingen over het creëren van langetermijnwaardecreatie en ESG. Zo wordt voorgesteld op te nemen dat vennootschappen een ESG-strategie formuleren met concrete doelstellingen en daarover verantwoording afleggen in het bestuursverslag. Daarnaast moeten organisaties de belangen van de relevante stakeholders meenemen bij het bepalen van de ESG-strategie. Er moet beleid worden opgesteld voor een effectieve stakeholderdialoog die wordt gefaciliteerd door het bestuur. In het bestuursverslag moeten bestuurders verantwoording afleggen over de cultuur, de waarden en gestimuleerd gedrag binnen de organisatie en hoe ze hiermee bijdragen aan langetermijnwaardecreatie. Onder meer door de genomen acties te benoemen, net als de nagestreefde en de behaalde resultaten inclusief de effecten in de productie- en waardeketen (waar mogelijk gekwantificeerd en gemonetariseerd).
Daarnaast wordt ook het beleid op inclusie en diversiteit nadrukkelijker voorgeschreven, evenals de verslaglegging daarover. Bovendien worden er voorzichtige suggesties gedaan over het integreren van ESG-doelstellingen in het beloningsbeleid van bestuurders en het formuleren van de purpose als onderdeel van de strategie en de statuten van de organisatie.
Ook is er in de nieuwe code aandacht voor het belang van de organisatiecultuur en de mate waarin deze bijdraagt aan de langetermijnwaardecreatie. De code stelt dat het bestuur verantwoordelijk is voor een cultuur en gemeenschappelijke waarden gericht op langetermijnwaardecreatie en daarover ook verantwoording aflegt in het bestuursverslag. Bovendien moet die cultuur openheid en aanspreekbaarheid stimuleren.
De Corporate Governance Code 2022 kiest dus nadrukkelijk voor een leidende rol voor langetermijnwaardecreatie en de daarvoor benodigde cultuur, de stakeholderdialoog en transparantie.
