Lenette Schuijt over bedrijven die niet willen luisteren naar nieuwe tijd

De boodschap van Lenette Schuijt: ‘Laat het maar gebeuren dan’.

Lenette Schuijt is een van de sprekers op het Jaarcongres Organiseren, Adviseren en Begeleiden op woensdag 18 juni 2014. Daar zal haar nieuwe boek Wat bezielt ons? Van verstarring naar vitaliteit worden gepresenteerd. Schuijt heeft haar boek geschreven vanuit ergernis over het economisch systeem dat zich heeft vastgedraaid. Niet alleen organisaties neemt ze kritisch onder de loep, ook organisatieadviseurs die klakkeloos een opdracht uitvoeren in plaats van confronteren. ‘Adviseurs moeten minder dienstbaar zijn.’

Boosheid

Haar boosheid jegens het systeem zal Lenette Schuijt ongetwijfeld ook laten horen tijdens het jaarcongres. Ze hekelt perverse prikkels, misbruik van (publiek) geld en de heilloze weg van puur sturen op aandeelhouderswaarde. Voor haar boek Wat bezielt ons? heeft ze veel onderzoek gedaan en geconstateerd dat het neo-liberale, kapitalistische beleid aan het einde van de lifecycle zit. In haar boek spreekt ze in dit kader van een ‘giftige cocktail’. Verandering is nodig, maar Schuijt ziet dat de mammoettankers van onze samenleving en economie nauwelijks te bewegen zijn. ‘Veel adviseurs proberen het wel, maar nemen de verantwoordelijkheid over van een opdrachtgever die geen echt commitment heeft. Het zijn schijnbare veranderingen en na verloop van tijd is alles weer bij het oude.’ Schuijt pleit voor een rigoureuze aanpak. ‘Verander rigoureus of verander niet. En als bedrijven niet willen luisteren wat de stakeholders vandaag de dag vragen, laat ze dan maar ten onder gaan. Veel organisaties gaan de volgende 25 jaar niet halen. Dat moet dan maar.’ In zekere zin pleit Schuijt voor een guerrilla-aanpak. Mensen (en dus ook begeleiders) binnen bedrijven moeten duidelijk maken dat het anders moet. Organisatieadviseurs moeten durven opstaan en bedrijven confronteren. Schuijt: ‘Kijk buiten je eigen organisatie naar succesvolle concepten die al extern ontwikkeld zijn en gebruik ze als een hefboom voor je eigen organisatie. Buurtzorg Nederland heeft bewezen fundamenteel beter te presteren. Gebruik de buitenwereld om je eigen organisatie op scherp te zetten. Adopteer de bewezen ideeën in je eigen organisatie. Verander ook niet een paar aspecten: pak het systematisch voor de gehele organisatie aan.’ Schuijt: ‘Mijn somberheid en boosheid komt voort uit wat ik zie. Medewerkers nu ervaren een slechter werkklimaat dan 10-15 jaar geleden en er is minder ruimte voor professionals. Er zijn meer regels, er is meer toezicht. Die tanker moeten we keren. Van verstarring naar vitaliteit. In de praktijk gaat dat proces moeizaam, maar de tijdgeest haalt organisaties in. De burger en/of medewerker neemt anders zelf de regie. Organisaties zullen wel moeten keren.’

Vitaliteit

Gelukkig ziet Schuijt die potentiële vitaliteit ook wel opdoemen. ‘Die andere, nieuwe onderstroom in de samenleving is onmiskenbaar aanwezig. De nieuwe generatie regelt het op een eigen manier.’ Een van de nieuwe vormen is volgens Schuijt dat organisatieadviseurs met interne begeleiders en medewerkers gaan samenwerken. Niet de verantwoordelijkheid overnemen en een klus uitvoeren, maar een collectieve inspanning. Schuijt: ‘Ik zie nieuw leiderschap opbloeien. In het publieke en klassieke domein zie je nog veel leiders die zich als boekhouders manifesteren. Zonder visie, zonder richting. In de onderstroom stikt het echter van de mensen die nieuwe dingen willen. Voorbeeld? Twee ouders met autistische kinderen die een eigen bedrijf beginnen in wat die kinderen nu juist zo goed kunnen. Dat nieuwe leiderschap zit in heel veel haarvaten van de samenleving. De vitaliteit is er wel. We moeten ons als adviseurs veel meer richten op het versterken van de nieuwe in plaats van het verbeteren van de oude wereld. De confrontatie aan durven gaan, in plaats van alleen maar dienstbaar zijn aan een opdrachtgever.’