Een techniek die je in interactie met de groep gebruikt om samen naar de onderstroom te kijken, is getiteld: ‘het weerbericht’. Het weerbericht gebruik je wanneer de groep vastzit door rondcirkelend edge-gedrag. Door de dubbele signalen en herhalende patronen zichtbaar te maken die mensen zelf niet meer zien doordat ze er middenin zitten, hef je de groepsblindheid voor het eigen onvermogen op.
Terugkoppeling op neutrale toon
In het weerbericht geef je op neutrale wijze weer welk gedrag en herhalingen je in de groep waarneemt. Dit doe je zonder mening, analyse, goedkeuring of afkeuring. Gewoon opsommen en teruggeven van wat er in de groep is aan edge-gedrag en welke dingen rondcirkelen. Maak gebruik van de taal en woorden die de groep zelf ook gebruikt. Vermijd interpretaties, mooie technische formuleringen of slimme analyses hoe het zo gekomen is.
Net als bij een letterlijk weerbericht zeg je: ‘de zon schijnt met af en toe een bui’ en niet ‘en dat komt waarschijnlijk door een verandering in het hogedrukgebied’. Je bent namelijk niet uit op een rationele discussie over ‘hoe het zo gekomen is’.
Voorbeeld
Een voorbeeld van een weerbericht is: ‘In de groep zien we regelmatig mensen in en uit lopen. Zodra het over de planning gaat, is er een onrustig gewiebel op stoelen. Het is al drie keer voorgekomen dat als iemand iets wilde zeggen over de gemaakte afspraken, hij werd onderbroken. Wanneer Ali iets op tafel legt wat hem aan het hart gaat, pakken mensen koffie en al vier keer hebben we het uiteindelijk over de naderende vakantie gehad en niet over het onderwerp dat op de agenda staat.’
Na het weerbericht ben je stil en wacht je af. Het effect zal zijn dat mensen zich plotseling bewust worden van wat ze doen. Het edge-gedrag komt in het groepsbewuste, waardoor iedereen zich opnieuw moet gaan verhouden tot deze inzichten en moet bepalen wat ze ermee gaan doen. Meer dan eens roept het beluisteren van een weerbericht gevoelens van frustratie, ongeloof, schaamte en verdriet op: waarom doen we dit zo?! Soms besluit een groep om de onderstroom niet in te duiken, waardoor de status quo in stand blijft. Maar omdat de groep zich nu bewust is van de actieve rollen en de vermijding van het werkelijke gesprek , is ontkennen of ergens niet over spreken ook een bewuste ‘daad’.
De timing is belangrijk
De timing van een weerbericht is erg belangrijk. De groep heeft een gevoel van urgentie nodig om de sprong te wagen en het ongezegde uit te spreken. Wanneer je te vroeg bent, heeft de groep nog geen last van het rondcirkelen en edge-gedrag en zal dan vaak reageren in de trant van: ‘Dat zeg jij nu wel, maar dat is gewoon toeval, hoor.’
Ben je te laat, dan is er al zoveel irritatie en onveiligheid dat het lastiger is geworden om de gevoelige thema’s te bespreken. Als vuistregel houd je drie tot vier keer rondcirkelen aan.
Wanneer er bereidheid is om de onderstroom in te duiken, en de koe bij de horens te vatten, kun je het niet-gevoerde gesprek gaan voeren. Dit gespreksmodel is erop gericht dat alle innerlijke stemmen ruimte en spreektijd krijgen, zodat de groep haar collectieve wijsheid weer kan benutten.
Bron: Deep Democracy
Door: Jitske Kramer
