Tweegesprekken zijn voor coaches, leidinggevenden en begeleiders een belangrijk onderdeel van hun werk. Je wilt graag een goede verbinding in je gesprekken, een gevoel van contact. Ieder mens heeft een eigen taal. In een tweegesprek op basis van verbinding creëer je samen een gedeelde taal. Die verbinding ontstaat niet alleen door woorden. Er is een onderstroom die nog veel belangrijker is dan de verbale uitwisseling. Contact met deze onderstroom kun je trainen aan de hand van gesprekken zonder woorden. Bij gebrek aan verbale inhoud is je aandacht vanzelf bij andere aspecten van de communicatie.
Een conversatie is opgebouwd uit geluid en stilte, net als muziek. Je kunt een gesprek zien als een dans, waarin stilte en spreken elkaar afwisselen in een ritme dat je samen maakt. In een gesprek ben je vaak gericht op de verbale inhoud van een conversatie. Zelfs als je hebt geleerd om op de non- verbale communicatie te letten, gaat een gedeelte van de informatie aan je voorbij.
Behalve woorden en lichaamstaal zijn er namelijk ook andere factoren die een rol spelen in een gesprek zoals de snelheid, de toon, het ritme, de mate van aanwezigheid van de deelnemers, patronen van openheid en afsluiting. Elk gesprek is een unieke combinatie van deze factoren. Die combinatie leidt al dan niet tot een ervaring van verbinding.
Je kunt de choreografie van het tweegesprek onderzoeken. In mijn programma’s doe ik dat door gesprekken te voeren met eenvoudige gebaren of bewegingen in plaats van woorden. Gaandeweg ontstaat een soort dans. Vaak zijn die woordeloze gesprekken betekenisvol, diepgaand, en soms wordt er enorm gelachen. Tijdens een gesprek zonder woorden val je namelijk uit je gewoontepatronen van luisteren en spreken. Je moet het hebben van je spontane invallen.
Gesprek zonder woorden
Op een dag loop ik met mijn vader van tachtig over het Domplein in Utrecht. Op de een of andere manier heb ik de neiging om te dansen. Ik maak een uitnodigend gebaar met mijn armen en zet een pas vooruit. Tot mijn verrassing beantwoordt mijn vader mijn beweging direct met een vrolijke draai. Zo dansen we samen een paar minuten over het plein. Met wie zou jij willen dansen? Doen!In gesprekken zonder woorden wordt de onderstroom zichtbaar. Dat wat zich afspeelt tussen de woorden: de verbinding zelf, de essentie van wat er wordt uitgewisseld, de kwaliteit van de ontmoeting, de stilte tussen de woorden. Over het werken met stilte en het ontwikkelen van een luistercultuur lees je meer in het boek Stevig staan in intense situaties.
Online luisteren
Online werken kan een bron zijn van veel energieverlies. Zie het als een oefening in luisteren met je lichaam en in waarachtig spreken. Zet je lichaamsbewustzijn in om helemaal aanwezig te blijven.
- Let op de sensaties in je lichaam als je luistert.
- Adem rustig, leg eventueel een hand op je buik.
- Voel regelmatig je bekken op de stoel en je voeten op de grond.
- Spreek alleen als je iets kan bijdragen en zwijg als dat niet het geval is.
- Ontspan regelmatig je ogen door even boven het scherm uit te kijken.
Door je bewust te zijn van je lichaam blijf je frisser tijdens online en offline overleg. Dat is niet alleen prettig voor jezelf, maar ook voor de anderen.
Onderzoeksvragen
- Wat zijn kenmerken van de luistercultuur in jouw relatie, gezin, team, organisatie?
- Wat kan jouw bijdrage zijn aan een cultuur waarin we dieper luisteren?
Bron: Stevig staan in intense situaties
Door: Paula Kolthof
