We zouden ons allemaal eens wat vaker moeten vervelen, want er komt misschien wel iets moois uit. Dat was de strekking van een mooie column die Rijk Binnekamp hier op Management Impact publiceerde. Verveling is soms goed voor ons, zo las ik ook ooit in een opvoedkundig boek: het is helemaal niet erg als kinderen zich soms vervelen, want ze worden er creatiever van. Maar er is een maar: te veel verveling is dodelijk (Letterlijk volgens dit onderzoek) voor de motivatie, productie, inspiratie en verbondenheid van mensen. Daar is ook een naam voor: de bore-out. En die verveling levert bakken stress op.
Werkstress wordt vaak gerelateerd aan een hoge werkdruk. Maar druk zijn, is helemaal niet zo erg, zegt hoogleraar Eric Scherder. Als je maar met de goede dingen druk bent. Te druk met te verkeerde dingen levert natuurlijk wel stress op. Net zoals dat verveling dat doet.
Je bent moe, gestrest, prikkelbaar en hebt minder zelfvertrouwen en interesse in je omgeving. Dat zijn dus niet alleen de symptomen van een burn-out, maar ook van een bore-out. En de uiteindelijke consequenties zijn ook hetzelfde. Mensen vallen uit omdat ze ziek worden. Ziek van verveling. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat tot 15% van de werkende professionals er last van heeft. Natuurlijk heeft iedereen wel eens een dagje dat het allemaal wat minder leuk is, druk, of inspirerend is op het werk, maar bij een bore-out gaat het niet om een dagje: het gaat om structurele verveling. Dus kijk maar om je heen: van jouw 10 collega’s is er 1 die zich verveelt, tenminste dat zegt de statistiek. En die verveling kan komen door te weinig werk, of door te weinig uitdagend werk.
Uitstelgedrag
Heb je een collega die veel uitstelt? Of doe je dat zelf? En doe je dat terwijl je het niet druk hebt? Het is typisch gedrag van iemand die zich verveelt. Het overkwam mijzelf ook ooit. Ik werkte voor een organisatie en ik had vrijwel niets te doen. Ik verveelde me stierlijk en het weinige werk wat ik dan moest doen stelde ik uit, of deed ik het alsnog verkeerd. Terwijl het echt niet moeilijk was. En dat leverde stress op, ik werd lusteloos, mijn zelfvertrouwen ging omlaag, en ik sliep slecht. Ik lag letterlijk wakker omdat ik opzag tegen weer een dag niets doen op een saai kantoor.
Als je te maken hebt met verveling op je werk, is het zaak om eerst aan te kloppen bij je leidinggevende. Maar dat is vaak een lastige stap: want hoe vertel je je baas dat je niks te doen hebt, dat het al tijden zo is, en dat je het echt verschrikkelijk vind om naar je werk te komen? Want wat is het gevolg? Hoe lang hou je je baan nog? En je moet het goede vragen: vraag niet om meer van hetzelfde werk, want dan wordt het probleem erger. Vraag dus om verantwoordelijkheid en nieuwe uitdagende werkzaamheden die wel bij je talenten en vaardigheden passen, en waar je energie van krijgt.
Initiatief nemen
Want de enige manier om van de bore-out af te komen is zelf initiatief nemen: op zoek gaan naar ander werk binnen of buiten je organisatie, praat met collega’s, ga in je werkkring op zoek naar nieuwe mensen om te ontmoeten, doe een cursus, of ga meer sporten. Maar breek met het patroon dat je verveling veroorzaakt. En dat kun je alleen zelf. En zorg daarbij voor balans, ook in combinatie met je privéleven. Het probleem is vaak dat het patroon van verveling zo diep zit ingesleten dat het vaak heel lastig is om tot actie te komen. Maar het is wel de enige manier om te voorkomen dat je langdurig uitvalt door stress, of dood neervalt door een hartaanval.
Ben je leidinggevende en zie dat een van je medewerkers worstelt met vervelingsklachten? Ga het gesprek aan. Niet de confrontatie, maar het gesprek. Toon begrip, want het is voor de medewerker ook een heel vervelende situatie, en hij of zij schaamt zich misschien wel voor de verveling. Bekijk dan samen wat de mogelijkheden zijn om de medewerker op basis van zijn of haar talenten binnen de organisatie wel tot zijn of haar recht te laten komen. Of kijk hoe een collega letterlijk meer in beweging kan komen. Of kijk of een andere locatie beter is, want verandering van omgeving kan ook heilzaam zijn. verveling is voor niemand goed: een waardevolle collega die ooit enthousiast is begonnen die zich nu stierlijk zit te vervelen, kost een organisatie geld, en dat wordt alleen maar meer als de collega uitvalt en langdurig ziek thuis zit. En de collega zelf voelt zich waardeloos in alle opzichten, en loopt zware gezondheidsrisico’s, en dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn van werk.
Zingeving en waardevol werk
Dus af en toe een beetje verveling is prima. Daar volgen mooie blogs uit, of andere creatieve ideeën. Maar te veel verveling is dodelijk. Dus laten we proberen om voor iedereen zinvol, zingevend en waardevol werk te creëren. En dan mag het best lekker druk zijn! Want dat is een stuk gezonder dan dodelijk saai.
Door: Eduard van Brakel
Eduard van Brakel is eindredacteur van Management Impact. Hij schrijft over leiderschap, leidinggeven, Defensie, en interviewt vaak, of schrijft prikkelende columns. Samen met professor Bas Kodden schreef Van Brakel het boek Leidinggeven is omgekeerd opvoeden.
