Verandertrajecten pakken we vaak op door erover te praten en te denken. We besteden veel tijd aan analyseren en proberen dit vervolgens zo goed mogelijk op te schrijven. We benutten maar een deel van onze zintuigen met deze activiteiten. Zien, voelen en ervaren spreken we nauwelijks aan. Onze medewerkers hebben deze zintuigen wél op scherp en ruiken al van een kilometer afstand of het plan wel doorleefd is. Veranderingen maken alleen kans van slagen als ze mensen raken, doordat ze zien, voelen of ervaren wat de verandering inhoudt (betekent). Zeker met de uitdagingen van de huidige tijd waarin veranderuitdagingen elkaar continu opvolgen en onze ambitie verder reikt dan de manier waarop we praten over veranderen, is het goed ons repertoire van interventies breder te benutten.
Er zijn interventies beschikbaar die mensen de verandering laten beleven en ervaren. Hieronder bespreken we er drie:Veranderen door beeld (zien)
Een artistiek ontwerpproces leidt niet alleen tot kunst in een museum, maar ook tot verandering in het dagelijks leven van mensen, zo ontdekte Andre Schaminée (adviseur bij Twynstra Gudde). Een artistiek ontwerpproces helpt scherpe observaties te maken, en de speelsheid creëert een beweging en wekt energie op bij mensen die de artistieke vorm bekijken. Wat opvalt is dat artistieke objecten feilloos de onderstroom in een organisatievraagstuk weten te raken en dat de uiting van dat artistieke object mensen weet te prikkelen daarover na te denken. André beschrijft verschillende voorbeelden zoals een schildering op de muur van een flatgebouw in Sarejevo en de impact daarvan op de bewoners. De beelden confronteren, maar geven op een bepaalde manier ook een nieuw perspectief aan: een nieuwe manier van kijken om zo tot andere oplossingsrichtingen te komen. Meer lezen hierover? Neem een kijkje op Werken met leren veranderen.Veranderen door dans (ervaren)
De kracht van dans is dat het direct is en tegelijkertijd iets in het midden openlaat. Peter Rombouts, zelf bekend danser, schrijft in ‘Dans als niet-talige interventie’ (Werken met leren veranderen, 2016) over zijn ervaring met het effect van een dans. Dans geeft toegang tot ritme, tijd, kracht en ruimte. Deze elementen maken van een beweging een dans. Ze worden door dans zichtbaar en ervaarbaar. Deze elementen komen in een veranderproces terug, maar hier geven we niet altijd woorden aan. Dans benut diepgang en maakt de verhouding tussen beweging en woorden duidelijk. In een leiderschapstraject heb ik zelf de kracht van een groepsdans ervaren. Het aanvoelen van het tempo, het reageren op de beweging die iemand anders inzet en het overnemen daarvan en verder sturen op de beweging, zijn facetten van leiderschap die je wel met elkaar kunt bespreken maar die in het ervaren een andere dimensie geven aan hoe je dit als leider doet.Veranderen door simulatie (voelen)
Een stuk concreter, maar wel een interventie die mensen diep raakt in hun gevoel, is een game of spelsimulatie. Door in een gemeenschappelijke ruimte, in een nagebootste situatie, in een specifieke rol te ervaren wat de kracht in het systeem is en welke uitwerking dit heeft op de interactie tussen mensen. Een voorbeeld is een game ontwikkeld door Sandra Koning. Een game die ingaat op hoe het voelt om onderdeel te zijn van een veranderproces, als medewerker of manager.  Lees hier meer over de game op Werken met leren veranderen. Experimenteer… probeer uit! De werking van deze vormen kun je alleen maar zien als je er zelf mee aan de slag gaat, uitprobeert en experimenteert. Stop nu met praten over en probeer nieuwe vormen uit die verbeelden en je gevoel prikkelen om de dieperliggende laag in veranderprocessen ook een plek te geven in het hier en nu. Door: Hanna Boersema – Vermeer en Gertjan de Groot
