Het fysieke en psychologische aspect van risicomanagement

Als we in de praktijk kijken naar de effecten van een praktische risicomanagementaanpak, dan lijken de problemen niet zozeer te zitten in het vinden van oplossingen, maar veel meer in de implementatie ervan. Daarom maken we hier expliciet onderscheid in twee aspecten van een praktisch toepasbaar risicoreductie- of risicobeheersingsplan.

Het plan heeft namelijk een:

1. fysiek aspect;
2. psychologisch aspect.

Materiële en organisatorische maatregelen, gericht op het voorkomen van schadegebeurtenissen en beperking van de gevolgen ervan, behoren tot de fysiek waarneembare kant van risicobeheersing. Denk bijvoorbeeld aan het verstrekken van beschermende middelen en duidelijke procedures om deze te gebruiken, gericht op de gezondheid en  veiligheid van medewerkers en bezoekers van je klant. Denk ook aan de beveiliging van gebouwen en bedrijfsmiddelen, bijvoorbeeld goed hang- en sluitwerk, maar ook camera’s en een goed sleutelbeheer om materiële schade aan het bedrijfspand en/of machinepark van je klant te voorkomen of in ieder geval te beperken. De psychologische kant van risicobeheersing heeft betrekking op de bewustwording van de medewerkers van de klant van het feit dat risico’s lopen een reële mogelijkheid is en dat daarbij ook schade of letsel kan optreden. Wil  er in de praktijk echt een bijdrage geleverd worden aan risicobeheersing, dan zal dit bewustzijn ook gepaard moeten gaan met de overtuiging dat medewerkers van de klant zelf hierin een actieve rol vervullen. Een (afdeling  met) medewerker(s) kan nog zo secuur zijn in het treffen van veiligheidsmaatregelen, als een andere afdeling  nalaat om aansluitende maatregelen te treffen of de getroffen maatregelen zelfs tegenwerkt, dan hebben de initiële maatregelen geen enkel of weinig effect. Vanuit de verzekeringsbranche wordt vooral ingezet op het fysieke of technische aspect van maatregelen. Kijk maar naar de in omloop zijnde vragenformulieren en checklists. Er wordt vooral gekeken naar de aanwezigheid van beveiligingsmaatregelen en -middelen, zoals detectie en alarmering, blusmiddelen, goed hang- en sluitwerk, toegangsbeveiliging en algemene voorwaarden.

Meer aandacht voor gedrag

Veel minder vragen zijn opgenomen over vragen als hoe een en ander organisatorisch is geregeld en hoe (psychologisch) wordt omgegaan met gedrag van medewerkers. Om meer aandacht voor de laatste twee aspecten te vragen, maken wij ook wel gebruik van de onderstaande indeling:

1. personele maatregelen;
2. organisatorische maatregelen;
3. technische maatregelen.

Personele maatregelen

Personele maatregelen zijn gericht op het gedrag, de attitude, het risicobewustzijn en de perceptie van de directie en medewerkers van de klant (en mogelijk ook bezoekers). Als directie en medewerkers zich niet bewust zijn van het feit dat zij (onacceptabele) risico’s lopen, dan zal er ook weinig motivatie zijn om wat aan deze risico’s te gaan doen. Vooral door voorlichting, opleiding en training kunnen medewerkers ervan bewust gemaakt worden dat zij zelf een actieve rol bij de beheersing van risico’s vervullen.

Organisatorische maatregelen

Organisatorische maatregelen hebben betrekking op procedures, instructies en afspraken. In procedures zijn bijvoorbeeld de taken en bevoegdheden van directie en medewerkers vastgelegd. Procedures, instructies en  afspraken geven richting en omkadering aan de activiteiten die door de medewerkers worden uitgevoerd. Organisatorische maatregelen moeten vooral duidelijk en consistent zijn. Het is van belang dat iedereen binnen de organisatie goed op de hoogte is van de gemaakte afspraken en geldende procedures. Ook is een consequente  uitvoering ervan belangrijk. Te veel ‘uitzonderingen op de regel’ leiden tot miscommunicatie, tegenstrijdigheden en mogelijk zelfs nieuwe risico’s.

Technische maatregelen

Bij technische of fysieke maatregelen gaat het om een grote hoeveelheid aan mogelijke maatregelen. Zo kan worden gedacht aan bouwkundige maatregelen als de indeling van het bedrijfspand en het gebruik van brandwerende materialen, maar ook elektronische installaties ten behoeve van brand en inbraakpreventie (signalering,  alarmering, blusmiddelen, goed hang- en sluitwerk, verlichting, camera’s) en middelen en voorzieningen ter voorkoming van bedrijfsongevallen (beschermende middelen, bebording, EHBO-verbandkoffer, defibrillator). Bij technische en fysieke maatregelen gaat het om algemene zaken die voor vrijwel elke klant van belang zijn, maar ook branche- en bedrijfsspecifieke zaken, zoals de aanpassing van het eigen productieproces, signalering en  bescherming aan het productieapparaat of het logistieke proces, zoals een noodstroomvoorziening bij  warehousing en diverse aanpassingen aan en op voertuigen voor transport.

Combineer de aspecten voor goede risicobeheersing

Veel ondernemers én adviseurs zijn geneigd om vooral op de laatste categorie in te zetten. Zonder risicobewustzijn en een juiste attitude van medewerkers hoe de technische en fysieke middelen ingezet moeten gaan worden, hebben zij slechts zeer beperkte waarde. Het gaat dus vooral om de combinatie en afstemming van maatregelen en een goede coördinatie van de verschillende activiteiten. Bron: Ik durf het risico wel aan Door: Jaap Zijlstra

Het boek: Ik durf het risico wel aan

Het boek Ik durf het risico wel aan! geeft u praktische handvatten en helpt u bij het professionaliseren van uw advies. Risicomanagement staat hoog op de agenda! Toch krijgt risicomanagement in de praktijk onvoldoende handen en voeten en ontbreekt het aan vaardigheden om risicobewustzijn te verhogen en echt vanuit de klant te denken. Daarom dit boek: een unieke combinatie tussen een praktische risicomanagementaanpak én persoonlijke coaching op vaardigheden.

• Meer informatie over: Ik durf het risico wel aan >>>