Regels zijn regels is een slecht uitgangspunt

Ouderen die in een serviceflat wonen, worden door de directie voor de rechter gedaagd. De reden? Ze bestellen hun eigen maaltijden en dat mag niet, want de serviceflat heeft een contract met een bedrijf. En regels zijn regels. Het gaat er dus niet om dat de bewoners lekker eten, maar om het volgen van de regels.

In een kinderziekenhuis worden badeendjes verboden. Kinderen mogen geen speelgoed mee in bad. De reden? Zo zijn de regels nu eenmaal. Een stuk grond van 22 meter breed wordt afgekeurd als ecologisch aandachtsgebied, omdat de regels voorschrijven dat 20 meter breed het maximum is. Bij een bedrijf mag het personeel geen hotel boeken voor meer dan 100 euro per nacht. Ook niet als dat hotel naast het conferentiecentrum ligt waar de collega’s drie dagen moeten zijn. Met als gevolg een hotel van 90 euro per nacht, en 40 euro taxikosten per dag. Want dat mag wel, ondanks dat het bedrijf veel duurder uit is. Vaak is de gedachte dat regels zorgen voor meer integriteit, maar je kunt je volkomen oninteger netjes aan de wet- en regelgeving houden. Want de regels worden gevolgd en dat is goed, toch? Maar vaak is dat helemaal niet goed. Wel als het gaat om ernstige misdrijven, maar veel regels en richtlijnen zijn gewoon onzin. Ze zijn bedacht met een doel, maar het doel is vergeten en de regel handhaven is het doel geworden. Een vriend van mij wilde een cursus doen bij zijn werkgever, maar dat mocht niet want hij moest dan eerst een andere cursus doen. ‘Prima, dan wil ik eerst die ene cursus doen, en dan die vervolgcursus’, zei mijn vriend. Maar dat kon ook niet, want die beginnerscursus stond niet open voor functionarissen in zijn categorie. Volkomen volgens de regels had de organisatie opeens een probleem, want nu konden bepaalde oefeningen niet doorgaan. ‘Mag ik een inlog voor het systeem?’, vroeg ik. Nee dat mocht niet, want ik had geen cursus gehad. ‘Maar ik geef trainingen in dit specifieke systeem’, wierp ik tegen. ‘Zo zijn de regels’, was het antwoord. Drie weken later kon ik op cursus en na afloop zou ik kunnen werken. Het gevolg was dat ik op de login van een collega aan het werk ging, wat natuurlijk eigenlijk niet mocht.

Omzeilen van het systeem

‘We kunnen je aanvraag niet in behandeling nemen, je hebt de verkeerde versie van het formulier ingevuld.’ Is ook zo’n dooddoener. Nog een voorbeeld: Ik heb bij een organisatie met meerdere vestigingen gewerkt. Ik had een toegangspas voor een vestiging, maar daarmee kon ik geen andere vestiging in. Toen ik daar voor het eerst achter kwam was er gedoe, want ik kon het gebouw niet in. Ik belde een collega die mij kwam ophalen, maar dat mocht niet. Die collega moest terug en mij eerst aanmelden als bezoeker in het systeem. Toen mocht ik naar binnen, samen met de collega. Ik kwam erachter dat ik het systeem kon omzeilen. Ik ging in de andere vestiging werken, meldde mezelf aan als bezoeker en als ophaler van de bezoeker. Dat kon in het systeem, dus mocht ik wel naar binnen. Ik stond dus letterlijk zo bij de balie: ‘Hallo, ik kom hier vandaag werken.’ ‘Wat leuk, en wie is uw contactpersoon?’ ‘Dat ben ik zelf. Ik heb mezelf aangemeld als bezoeker’.  ‘Oh ja, ik zie het. Ik doe het poortje open. Werkze vandaag!’.

Wordt een organisatie beter van regels?

Regels zijn regels is een slecht uitgangspunt. En de paarse krokodil waart in heel veel organisaties rond. De vraag is wie er nu echt mee geholpen wordt? Gaat het klantcontact beter als er eerst over drie schijven besloten moet worden of een klacht terecht is? Gaat de professional echt meer initiatief nemen, als hij voor elk wissewasje in drievoud toestemming moet hebben? Wordt een organisatie er echt beter van als er strengere sancties op overtredingen van de regels komt te staan? Volgens mij was het oud-minister Ben Bot die zei dat regels eigenlijk onzin zijn. Want, zo redeneerde hij: ’80 procent van de mensen houdt zich sowieso aan regels, en is integer. 20 procent houdt zich daar niet aan: 10 procent sowieso niet en 10 procent omdat ze de straffen niet streng genoeg vinden. Als je regels of sancties strenger maakt, dan gebeurt er het volgende. Van die 20 procent houdt 10 procent zich uit angst voor de sancties nu wel aan de regel. Maar van die oorspronkelijke 80 procent vindt 10 procent dat het te ver is gegaan met de regelgeving en de sancties. En ze zullen zich er niet meer aan houden.’ Kortom, je schiet er niks mee op. Maar daar zijn die ouderen voorlopig niet mee geholpen. Die staan binnenkort voor de rechter om zichzelf te verantwoorden voor het feit dat ze lekker willen eten. Door: Eduard van Brakel