Op uitnodiging van een voodoopriester ondergaat antropoloog Jitske Kramer een week lang eeuwenoude voodooceremonies. In een nachtelijk ritueel wast zij zichzelf naakt in het heilige bos. Ze danst op het ritme van de goden, leert haar lotsbestemming kennen, raakt negatieve energieën kwijt en krijgt leiderschapslessen van een bijna 100 jaar oude, met mensenschedels omhangen voodoo priester. Is voodoo net zo duister als het imago doet vermoeden? In haar nieuwste boek ‘Voodoo: op reis naar jezelf via eeuwenoude rituelen’ neemt ze je mee op reis naar Togo. Je deelt haar verwondering, zoeken, irritatie, vreugde en ontroering. Hier vast een fragment over haar ontmoeting met de 98-jarige voodoo priester Chabassi.
“Ik neem Chabassi rustig in mij op. De rode veren die symbool staan voor Heviesso, de witte kleding, de voorwerpen om zijn lijf. De meest opvallende zijn de vier grote ronde voorwerpen die op zijn schoot rusten. Ik heb verschillende dansers hier ook al mee gezien. Zouden dat schedels zijn? Ik vraag het Messanh, hij knikt. Wanneer mensen anderen kwaad doen en bestelen, en zij hier maar niet mee willen stoppen, kan Heviesso besluiten hen te doden. Hij is immers de god van de gerechtigheid. De schedels die om het middel van Chabassi hangen, zijn schedels van mensen die humanitaire misdaden hebben begaan. Ik ben er stil van. Dit staat zo ver van mijn wereldbeeld dat ik even niet meer weet wat ik hiervan moet vinden. Mensenschedels…. Ergens voelt het alsof ik in een Kuifje verhaal ben beland. En tegelijk is het, terwijl ik hier met Chabassi zit te praten, de normaalste zaak van de wereld om je te behangen met schedels. Ik realiseer me meer en meer dat Voodoo geen vrijblijvend verhaaltje is. Voodoo gaat over leven en dood. Voodoo priesters zijn met hun kruidenkennis degenen die ziektes kunnen verdrijven, maar ook degenen die de rechtspraak verrichten. Goed contact met de goden geeft je onmetelijke macht. Zoals dat bij veel religies het geval is. De functioneel antropoloog vult mijn gedachten over hoe de wereldreligies een rol hebben gespeeld en nog steeds spelen in de verdeling van land, de handel en het in toom houden van grote groepen mensen. Koningen en heersers aan de oude zijderoute stuurden verkenners erop uit om te horen welke goden ergens populair waren, om vervolgens tempels te sponsoren om daarmee hun macht in dat gebied verder uit te breiden. De Amerikaanse presidenten zeggen ‘may God bless the United States of America’. Mensen die contact hebben met het hogere hebben op vele fronten macht, altijd en overal ter wereld. Niet alleen vanuit nobele gedachten overigens, vaak ook vanuit hebzucht en de hang naar absolute alleenheerserrij. Helaas zijn misstanden in elke religie en samenleving aan de orde van de dag, denk aan het grootschalige misbruik in de katholieke kerk, de sektes waarbij mensen zich tot zelfmoord aan toe volledig onderwerpen aan hun guru, onderdelen van de islam waarbij geweld geïdealiseerd wordt. Zou in het donkere imago van voodoo dan toch ergens een kern van waarheid zitten? Met (de dreiging van) zwarte magie kun je anderen immers flink in de tang houden… zeker als je jouw macht met mensenschedels om je middel uitdraagt… Ik adem diep en kijk weer naar Chabassi. Met rustige ogen kijkt hij terug. […] Op mijn vraag naar adviezen voor leiders in Europa, geeft Chabassi twee antwoorden. Allereerst heeft hij gehoord dat mensen in Europa niet meer weten wie hun voorouders zijn. Dat is niet goed. “Ik wens jullie toe dat jullie weer gaan weten waar jullie vandaan komen”. Ik moet denken aan onze discussies in Nederland over duurzaamheid, menselijkheid, doorgeschoten bureaucratie, open of gesloten grenzen. En hoe weinig wij als mens, als land, als gemeenschap, stilstaan bij onze wortels. […] Chabassi gaat verder. Ten tweede moeten leiders goed voor zichzelf en hun gezondheid zorgen. “Alleen met een goed gevulde maag kun je aan anderen denken”. Ik glimlach en moet denken aan het advies in het vliegtuig, dat je bij calamiteiten eerst bij jezelf het zuurstofmasker op moet doen en dan pas bij je kinderen. Leiders moeten inderdaad sterk zijn om klappen op te vangen en risico’s te nemen. Leaders eat first! Leiders eten eerst, zodat ze sterk genoeg zijn om gevaren en tegenslagen te kunnen trotseren en hun tribe kunnen beschermen. Tegelijkertijd denk ik aan de uitspraak van managementgoeroe en antropoloog Simon Sinek, die luidt: leaders eat last! Leiders eten als laatste. Op het eerste gezicht lijkt dit tegenstrijdig, maar dat is het als ik er langer over nadenk niet.” Bovendien vindt op 13 November een bijzondere avond plaats, ter ere van de verschijning van dit boek. In Utrecht, van 19.00 – 21.30 vertelt Jitske haar ervaringen aan de hand van filmbeelden en foto’s. Ook is de voodoopriester Messanh aanwezig. Hij zal zijn ervaringen delen en staat open voor vragen. Kosten: €35,-, inclusief het nieuwe boek. Informatie en inschrijven:
