De meeste lezers zullen wel enigszins bekend zijn met het concept van ‘virale’ verspreiding van ideeën, nieuws of opinies. En ondanks het feit dat maar weinigen van ons, en waarschijnlijk niemand, een echt virus wil oplopen, pikken we graag veel van de virale trends om ons heen op. Om door te gaan op deze analogie, de Mosquito Leiderschapsstijl is een stijl waarbij de Lean leider, viraal, de verandering in mindset verspreidt door de organisatie te ‘infecteren’ met zijn ideeën en overtuigingen.
De filosofie achter deze vorm van leiderschap is dat een leider in invloed en impact niet beperkt is door functietitel, rolbeschrijving of hiërarchische positie. In plaats daarvan stelt hij vast welke lange termijn invloed hij op zijn organisatie wil hebben en ontwikkelt een strategie om dat te bewerkstelligen. De naam, Mosquito leiderschap, die aan deze vorm van leiderschap is gegeven, is geïnspireerd op een traditioneel Afrikaans gezegde:
“Als je denkt dat je te klein bent om een verschil te maken, probeer maar eens te slapen in een gesloten ruimte met een muskiet.”
De effectieve Lean leider
Dit is precies waarom deze vorm van leiderschap zo belangrijk is om een effectieve Lean leider te zijn. Want zonder de bereidheid om erop uit te gaan en collega’s te infecteren, zal de kritieke massa voor verandering die nodig is voor een Lean Transformatie en het nastreven van perfectie niet worden bereikt.
De Lean leider begrijpt dat zijn controlesfeer relatief beperkt is, zelfs als hij is opgeklommen naar een behoorlijk senior niveau in zijn organisatie. Hij weet dat zijn succes afhangt van het vergroten van zijn invloedssfeer, ver voorbij de invloed die hij normaliter zou ontlenen aan zijn positie, en hij streeft er vol energie naar om de diameter elke dag wat groter te maken.
Geloof in wat je wilt bereiken
Er zijn allerlei manieren waarop hij dit kan doen, maar de kern is het geloof in wat hij wil bereiken en de bereidheid om de netwerken te creëren die nodig zijn om dat te bereiken. In het digitale tijdperk waarin we leven is dit veel gemakkelijker wat betreft de media die hiervoor gebruikt kunnen worden. Met name social media kunnen de Lean leider helpen zijn invloedssfeer uit te breiden, voorbij de mensen die hij persoonlijk ontmoet, en daarentegen een mondiaal publiek te bereiken.
Maar hoewel deze social media de mogelijkheden om een breder publiek te engageren hebben vergroot, is de persoonlijke moed die de Lean leider moet hebben om dat te doen er niet minder om geworden.
Dit betekent dat de Lean leider zich kwetsbaar opstelt, omdat hij zich open opstelt en niet alleen zijn successen deelt maar ook zijn mislukkingen en hij maakt misschien zelfs vergissingen in sommige berichten. Maar deze eerlijkheid, die mogelijk als zwakte wordt gezien door die paar teamleden die zich verzetten tegen verandering, zal vertrouwen en respect opwekken en opbouwen bij de meerderheid van de organisatie.
De overtuigingen van de Mosquito Leider
Om de Mosquito leiderschapsstijl te hanteren, zal de Lean leider bepaalde overtuigingen moeten hebben, waardoor hij op een manier kan werken die hem buiten de traditionele hiërarchische structuur plaatst. Hoewel deze overtuigingen, per definitie, persoonlijk zullen zijn voor elk individu, is de ware Lean leider iemand die zeer bekwaam is in de executie van de transformatiestrategie en een ethos heeft dat is gebaseerd op enkele fundamentele principes, die enigszins vergelijkbaar moeten zijn met de volgende:
- Als ik oprecht geloof in de visie, missie en waarden van de organisatie waarin ik opereer, moet ik een leider zijn in de verandering die nodig is om onze doelen te realiseren.
- Ik ben geen eenzame soldaat of een buitenbeetje, ik ben een katalysator voor verandering (een ‘change agent’).
- Ik weet dat ‘ik’ meer kan bereiken als ik focus op ‘we’.
- Ik besef dat ik niet alle antwoorden heb. Ik heb er maar een paar, maar ik zal de mensen vinden die ze collectief wel hebben.
- Hoewel mijn erfenis in termen van de geschiedenis van de mensheid misschien klein is, is zij groot in het gebied waarop ik gefocust ben.
- Mijn discipline en focus zijn net zo groot als mijn uithoudingsvermogen.
- Ik zal alleen spijt krijgen van de fouten die ik heb gemaakt door niet te doen wat ik denk dat goed is, van alle andere fouten zal ik simpelweg leren en beter worden.
- Ik ben de cultuur van mijn organisatie, en niet het slachtoffer ervan, en ik zal de cultuur nooit de schuld geven als ik iets niet gedaan krijg of me erdoor laten weerhouden om te doen wat gedaan moet worden.
- Ik doe dit omdat dit het juiste is om te doen voor de organisatie, niet om carrière te maken.
Het zijn deze overtuigingen die de Mosquito Leiderschap benadering krachtig maken, omdat ze zorgen voor vertrouwen in de benadering en ook de inhoud van de communicatiemethode voeden.
Het vertrouwen en de overtuigingen die de Lean leider heeft, zullen op korte termijn voor sommigen in de organisatie duidelijk zijn en op langere termijn voor iedereen in de organisatie. Het is daarom essentieel dat de Lean leider oprecht is om het virus te kunnen creëren dat de organisatie zal infecteren en dit door te geven via Mosquito Leiderschap. Onoprechtheid wordt vroeg of laat ontdekt en alle geloofwaardigheid zal in de vuilnisbak verdwijnen.
Invloed die verdergaat dan de hiërarchie
Voor het geval dat de metafoor van de muskiet het idee oproept dat de Mosquito Leider irritant is voor de organisatie en moet worden ‘vernietigd’, hij is niet iemand die vecht tegen de organisatie. Daarentegen gelooft hij heilig in de doelen van de business en hij is intensief betrokken bij het uitdagen van de business om deze doelen op een betere manier te bereiken, effectiever en met meer succes dan anders mogelijk zou zijn.
Hij is absoluut een ontwrichtende invloed, maar in zeer positieve zin, omdat hij constant de moeilijke organisatievragen stelt en verwacht dat de status quo wordt gezien als iets dat binnenkort tot de geschiedenis behoort. Waar de Mosquito vaak het malariavirus bij zich draagt dat mensen proberen te vermijden, zal de organisatie veel profijt hebben van het virus waarmee de Mosquito Leider haar zal besmetten: het virus van transformatie.
Mosquito Leiderschap is niet gemakkelijk. Het vereist dat de leider bereid is om uit zijn ‘comfortzone’ te stappen en zijn normale taken uit te breiden. Wellicht ervaart hij weerstand vanuit de hele organisatie, sterker hij zal er vaak op stuiten, en hij zal zich niet populair maken bij degenen die bang zijn voor de verandering die hij bepleit en activistisch tot stand brengt. In die zin is hij irritant, net als een muskiet, maar het is een noodzakelijk deel van dit type Leiderschap, waarbij hij moet:
“Inspireren door zijn acties, angst voor verandering bestrijden met zijn hart en hoofd, uitvoeren met zijn discipline, focus en uithoudingsvermogen.”
De echte Mosquito Leider zal, naarmate hij groeit in zijn rol als thought leader en rolmodel voor verandering, een blijvende erfenis leveren die belangrijk is in zijn organisatie. En daar mag hij, en iedereen die erbij betrokken is, uitermate trots op zijn.
Door: Philip Holt, auteur van Leidinggeven aan lean transformaties
Het boek: Leidinggeven aan lean transformaties
Philip Holt (hoofd Operational Excellence and Accounting Operations bij Philips) legt in Leidinggeven aan Lean Transformaties uit wat zijn model van Lean Leiderschap inhoudt, hoe we het kunnen leren toepassen en hoe je jouw werkomgeving ervan kan overtuigen om geen genoegen te nemen met iets anders dan excellence. We leren ook hoe we onze leiderschapsstijl kunnen herdefiniëren en om verspillende activiteiten binnen de organisatie te identificeren en elimineren. Zo kan je een ideale situatie herkennen, nastreven en handhaven.
