‘Stil nou ff, ik wil wat zeggen!’ Ik hoorde het dagvoorzitter Jitske Kramer heel duidelijk zeggen op het Jaarcongres Verandermanagement in Burgers Zoo. Ik vroeg me al af wat er aan de hand was, tot ik me realiseerde dat ik veel te laat binnenkwam en het begin van het congres had gemist. Ik had immers van mijn collega Loes van Management Impact de taak had gekregen om alle congresgangers naar de juiste plek te wijzen. ‘De garderobes zijn daar en aan de overkant is er koffie, thee, een notitieblok en een krentenbol. De toiletten? Die zijn ook bij de garderobe.’ Maar daarna begon voor mij ook het congres, met de uitroep van Jitske, die ons daarna meenam op reis.
‘Als ik hier wat zeg gaat mijn kop eraf, nou dat heb ik hier nog nooit gezien’, zei ze. Maar dat gebeurt wel bij de koppensnellers op Borneo. Headhunters zouden daar nog wel van kunnen leren zei Jitske. Die zich tijdens haar verhaal van het geitje dat haar zo liefdevol aankeek, maar daarna echt geofferd werd, afvroeg wat wij in onze organisaties allemaal (op)offeren, en of we dat wel met aandacht doen?
Kleurentheorie
De aandacht had Hans Vermaak zeker toen hij de Kleurentheorie uit de doeken deed. Voor sommige deelnemers was deze theorie nog onbekend, maar dat zijn vast heel goede veranderkundigen, want de essentie van Veranderkunde is luiheid, zei Vermaak, die het boek Leren Veranderen schreef. Die verder stelde dat het goed is dat er geen grote theorie van veranderen is gekomen, omdat een diversiteit aan vraagstukken ook een diversiteit aan stromingen nodig heeft.
Als een koning!
En toen moesten we opeens gaan staan en de onze heupen losgooien. Pacelle van Goethem, wier haar erg goed zat, nam ons mee in de wereld van het veranderen en overtuigen. Volgens haar lukt veranderen niet goed, omdat mensen bang zijn voor verlies, we moe zijn van verandering, en omdat de groep niet mee gaat. En daar kunnen we wat aan doen door enerzijds onze plannen en toespraken volgens het SOAP-principe te doen (dat staat voor Situatie – Obstakel – Aanpak – Plan) en anderzijds kunnen we ons ook gedragen als een Koning of Koningin. Want dan wordt er zeker naar je geluisterd en het basisprincipe daarvan is: Doe alles langzaam, en maak gebruik van de ruimte.
Caramel-zeezout
Daarna was het tijd voor chocolade. Caramel-Zeezout van Tony Chocolonely, waarvan de reep bewust in ongelijke stukken is verdeeld, omdat die ongelijke stukken het verhaal van de chocoladeindustrie vertellen. En Ynzo van Zanten vertelt dat verhaal ook, met vuur, en passie voor een slaafvrije wereld. ‘En als je financieel succesvol bent, heb je de morele verplichting om daar iets goeds voor de wereld mee te doen’, zo schreef ik in dikke letters in mijn notitieblok. En Tony Chocolonely is daar goed mee bezig, zo denk ik.
Afkijken
Wie ook goed bezig is, is Kilian Bennebroek Gravenhorst. Hij schreef een afkijkboek over Veranderversnellers en is – hoe kan het ook anders – een groot voorstander van leren van hoe anderen iets hebben gedaan. En dat leren kan bijvoorbeeld van Mariënne Verhoef die een bevlogen verhaal hield over de veranderingen waar haar Jeugdzorgorganisatie Spirit allemaal mee te maken heeft. En dat zijn complexe problemen die vragen om puzzelen met elkaar. Ook Ron Bormans liet ons een kijkje in zijn keuken nemen, ondersteund door studenten van zijn Hogeschool Rotterdam die ook in de zaal zaten. Moed moet, tenminste als je echt iets wilt veranderen zo stelde hij.
Drie-factor-model
En toen was het al weer de beurt aan de afsluiter van de dag. Last but zeker not least: Ben Tiggelaar, die zijn vers in Engeland opgedane nieuwe kennis over de zaal uitstortte. Al het goede komt in drieën, zo leerden we van het verhaal van Ben die het drie-factor-model introduceerde: Capability, motivation en opportunity, en dat zorgt voor gedrag, maar al deze factoren hebben ook invloed op elkaar.
