Laat me je een vraag stellen: voor wie werk jij? Voor de organisatie, voor de klant, voor de aandeelhouder of … voor jezelf? Je zult toegeven dat je – uiteindelijk – werkt voor jezelf.
Werk als betekenisvol ervaren heeft enerzijds te maken met het leveren van een bijdrage aan iets dat iemand overstijgt. Aan de andere kant moet het wel iets zijn dat bij hem past. Ik durf de uitspraak aan dat er nog nooit in de geschiedenis van werk een baan is geweest die voor de volle 100 procent aansloot bij de passies en talenten van een medewerker. Dit is weliswaar altijd het uitgangspunt, maar dat het ook daadwerkelijk lukt is een utopie.
Rigide functies
Organisaties volgen vaak dezelfde procedure bij het aantrekken van medewerkers. Vanuit strategie en doelstellingen worden functies ingericht. Als er een functie vacant komt, volgt er een vacature en wordt er een zo goed mogelijke kandidaat aangetrokken. Deze medewerker krijgt een baan met een takenpakket. Als na verloop van tijd de match toch niet optimaal blijkt te zijn, dan is er maar één optie: wisselen van baan. Met een beetje geluk kan dit binnen de organisatie, maar in heel veel gevallen betekent dit: exit.
Ondanks het streven naar de beste match werken organisaties veelal nog vanuit vaste functieprofielen en functiehuizen. Het lijkt een logische keuze: om de organisatiedoelstellingen te behalen worden er rondom de werkzaamheden die hieraan bijdragen functies gecreëerd. En wanneer de juiste mensen op de juiste functies worden geplaatst, worden doelstellingen behaald.
Het probleem is dat deze manier van het matchen van werk aan medewerkers vanuit het oogpunt van de organisatie is opgetuigd. Het is er niet zozeer op gericht om het beste uit mensen te halen. Dat is heel rigide: dit is jouw functie, dit verwachten we van jou, hier word je op beoordeeld. Volgens de twee uitdagingen van organisaties passen functiehuizen niet bij mensgericht organiseren.
Als je net als ik van mening bent dat mensen beter presteren, meer energie krijgen als ze iets doen wat echt bij ze past, dan is dit geen optimale manier van talentmanagement.
Past het bij mij?
Professor Shawn Achor schreef in zijn boek De voorsprong van geluk dat een van de zeven manieren om energie op het werk te realiseren, inhoudt dat je iets doet wat bij je past. Grote kans dat je nu niet van je stoel valt van verbazing: iets doen wat bij je past, dat is evident.
Dat het belangrijk is, maakt het nog niet eenvoudig om uit te voeren in de praktijk. Als een wezenlijk deel van iemands baan niet aansluit bij zijn passies en talenten, dan heeft dit een zeer negatief effect op de energie. Een medewerker zal in dit geval hoogstens een haai, maar binnen afzienbare tijd een kwal zijn. Wanneer – vanwege de focus op banen in plaats van talenten – dit bij meerdere medewerkers het geval is, dan zal de organisatievibe ook verslechteren.
Na mijn studie ben ik korte tijd werkzaam geweest bij een recruitmentbureau. Dit was niet gepland: twee vrienden van mij hadden net een bedrijf opgezet, iets met marketing en veel creativiteit en dat laatste sluit perfect aan bij wat ik nodig heb in mijn werk. Alles was geregeld, het enige wat ze vooraf zeiden: ‘Arjen, we hebben geen idee welke kant we opgaan, dus wees voorbereid.’ Ik zei: ‘Geen probleem, ik hou van avontuur.’
Twee weken voordat ik zou gaan beginnen, ging de telefoon. De vrienden waren aangenomen bij een start-up in Amsterdam en ik mocht mee. Aanvankelijk had ik daar geen oren naar, maar toen kreeg ik mijn salaris te horen, dat ik daar een MacBook van de zaak bij kreeg en dat ik twee dagen thuis kon werken en de woensdag vrij had. Kom maar door!
Ben jij gelukkig?
Ik was een aantal weken aan het werk en ik zat na een lange dag in de tram in Amsterdam. De tram reed onder een viaduct door en ik zag daar in graffiti gespoten de volgende vraag: Ben jij gelukkig? Ik dacht: Leuk dat iemand eens een interessante vraag stelt, ben jij gelukkig …
En toen dacht ik: Ik zit er nu toch, laat ik de vraag eens beantwoorden. Ikkwam er vrij snel achter dat dit eigenlijk niet het geval was. Ik had bewust voor het bedrijf van die vrienden gekozen maar helemaal niet opgelet bij welke start-up ik eigenlijk was begonnen. Ik had me blindgestaard op het geld.
Want waar was ik de hele dag mee bezig? Ik was een soort recruitmentrobot, de hele dag profielen zoeken op LinkedIn, in een mapje stoppen en als het mapje vol zat, de mensen uit het mapje bellen. Opnamen in dat mapje stoppen, en anders in het terugbelmapje. In de tram besefte ik dat dit niet was waar ik voor gemaakt was.
Ik stelde me toen ook (destijds nog onbewust) de vraag: Ben ik nu zinvol werk aan het doen, ben ik degene die dit moet doen? Geheel in lijn met wat ik je eerder vertelde, was er op dat moment geen andere mogelijkheid dan ontslag nemen. En daar ben ik nog steeds blij om. Anders had je dit nu niet gelezen.
Bron: Organisatievibe
Door: Arjen Banach
