Dienend-leiderschap* betekent dat je met plezier bijdraagt aan de groei en ontwikkeling van de mensen om je heen dankzij je eigen groei en ontwikkeling. Volgens de grootste managementdenkers van de afgelopen vijftig jaar is dienend-leiderschap de enige echte vorm van leiderschap. Over welke experts heb ik het dan? Bijvoorbeeld Peter Drucker, Stephen Covey, Peter Block, Ken Blanchard, Marshall Goldsmith, Peter Senge, Jim Collins, Simon Sinek, Adam Grant en Patrick Lencioni. Als je graag managementboeken leest, heb je vast al eens iets van hen gelezen. En ja, ze hebben allemaal hun eigen modellen en wijzen van beschrijven, maar in de kern komt het op hetzelfde neer: dienend-leiderschap. Waarom onderschrijven zij dienend-leiderschap? Waarom is het zo effectief?
‘Dienend-leiderschap is geen stijl, het is een grondhouding waarmee je iedere stijl tot een succes kunt maken.’
Dienend-leiderschap is een grondhouding
Ten eerste is dienend-leiderschap een manier van zijn en geen leiderschapsstijl, in tegenstelling tot alle andere vormen van leiderschap. Dat het een manier van zijn, een levenshouding is, heeft als groot voordeel dat je oprecht, consistent en consequent bent. Deze voorspelbaarheid blijkt een van de belangrijkste graadmeters voor vertrouwen, welzijn en prestaties. Daarnaast hoef je zelf niet steeds te bedenken hoe je je moet opstellen, welke stijl je moet gebruiken, dat gaat (uiteindelijk) vanzelf vanuit jouw grondhouding. Dat geeft rust. Overigens kun je met deze grondhouding wel alle stijlen van leiderschap tot een succes maken. Waarom? Zie het volgende punt.
Ten tweede houdt de ‘manier van zijn’ in dat je de belangen van anderen, van het grotere geheel, op de eerste plaats stelt. Mensen voelen dus steevast dat je oprecht het beste met hen voorhebt en niet handelt vanuit angst (vinden ze mij nog wel aardig? mag ik blijven?) of om je eigen (onbewuste ego) behoeften te bevredigen (status, aanzien, macht, geld). Dienend-leiders kennen hun ego en zijn in staat de nukken, behoeften en angsten van het ego te onderkennen en te parkeren. Consequent handelen in het belang van het grotere geheel geeft vertrouwen en inspireert.
Dienend-leiderschap: voorbeeldgedrag essentieel
Dat je de belangen van anderen op de eerste plaats stelt, wil overigens niet zeggen dat je jezelf wegcijfert of je eigen behoeften uit het oog verliest. Allerminst! Voorbeeldgedrag is essentieel bij dienend-leiderschap. Als jij niet goed voor jezelf zorgt, jezelf wegcijfert en niet duidelijk ergens voor staat of aangeeft wat je nodig hebt, wat voor voorbeeld ben je dan? Hoe dienend is dat? Dat is het niet.
Toch blijft ‘wegcijferen’ een hardnekkige misvatting, zelfs onder vooraanstaande leiderschapskenners. Hierbij weet jij vanaf nu gelukkig beter. Hoe zet je dan de belangen van anderen op de eerste plaats, terwijl je ook goed voor jezelf zorgt? Zorg dat je goed in je vel zit, rust, ruimte en overzicht hebt, dan ben je beter in staat een goed voorbeeld voor anderen, je talenten in te zetten en te zien wat anderen nodig hebben. Dat vraagt van je dat je naar jezelf, naar je lichaam gaat luisteren. Dat je je waarden, aspiratie, behoeften, angsten en gevoelens leert kennen en in lijn daarmee gaat handelen.
‘Het begint met mij, het draait om het geheel.’
Dienend-leiders gericht op ontwikkeling
Tot slot zijn dienend-leiders gericht op de groei en ontwikkeling van de mensen om hen heen. Jouw eigen groei als dienend-leider is daar zoals je eerder zag een voorwaarde voor. Als de mensen om jou heen groeien en zich ontwikkelen, ze zichzelf beter leren kennen en hun talenten ontplooien, kunnen ze nog beter bijdragen aan het grotere geheel. Hoe beter het met de mensen gaat, des te beter uiteindelijk de cijfers zullen zijn, omdat de mensen dan zinvol, gericht en met goede energie eigenaarschap pakken, leren, innoveren en voortschrijdende inzichten succesvol implementeren.
Kortom, dienend-leiders zorgen dat: ‘diegenen die gediend worden, groeien als mens. Deze mensen worden, terwijl zij gediend worden, gezonder, wijzer, vrijer, autonomer en meer in staat om zelf dienend te leiden. Het effect op de minst bevoorrechte mensen in de maatschappij is dat zij hier baat bij hebben, of in ieder geval niet nog meer achtergesteld worden.’, aldus Robert Greenleaf, de grondlegger van het gedachtengoed. Mensen gaan zich dus beter voelen, minder verzuimen, meer eigenaarschap nemen en zelf meer leiden.
Dienend-leiderschap is de weg naar eigenaarschap
Regelmatig krijg ik de vraag: ‘Maar dan wordt iedereen een leider, dat kan toch niet?’ Die vraag bezorgt mij altijd een dikke glimlach, want stel je eens voor dat iedereen om je heen een leider is. Wat zou er dan gebeuren? Chaos? Iedereen doet zijn eigen ding? Ja, als je eerzuchtige leiders hebt die met hun eigenbelang bezig zijn, dan ontstaat er een dikke vette bende. Als het dienend-leiders zijn, dan gebeurt er iets heel anders.
Dan worden de vragen gesteld die noodzakelijk zijn, wordt er echt geluisterd naar de antwoorden, wordt er geleerd van voortschrijdend inzicht, zijn mensen in staat het gezamenlijke belang te zien en zullen ze zich daarvoor inzetten in plaats van voor hun eigen belang. Het leuke is dat je inzetten voor het gezamenlijk belang uiteindelijk meer in je eigen belang is dan handelen in je eigen belang. Waarom? Als het met andere mensen slechter gaat, heeft dat uiteindelijk ook impact op jou. Als het met andere mensen beter gaat, gaat het met jou ook beter.
Jouw eigen dienend-leiderschap vormgeven?
Ben je geïnspireerd en wil je weten hoe je jouw eigen dienend-leiderschap gericht kunt vormgeven? Bestel hier ‘Dienend-leiderschap’, de schatkist voor verschilmakers en praktische opvolger van de bestseller ‘Echte leiders dienen’.
Door: Inge Nuijten
*Neerlandici zeggen terecht dat het dienend leiderschap moet zijn, zonder streepje. Zij gaan dan alleen voorbij aan het idee dat dienend-leiderschap een twee-eenheid is, waarbij dienend gelijkwaardig is aan leiderschap.
