We willen allemaal gehoord worden. Meepraten. Betrokken zijn bij besluitvorming. De afgelopen zeventig jaar hebben we op alle terreinen zeggenschap gekregen.
Geschatte leestijd: 3 minuten
Onze leiders luisteren. In kerken, regeringen, families, organisaties. Hiërarchie is verzacht. We evalueren op Twitter de baard van de koning, checken online de expertise van de dokter en geven feedback aan onze baas. De laatste tien jaar zijn we op het gebied van inspraak in een stroomversnelling terechtgekomen. We cocreëren, buurtregisseren, werken in zelfsturende teams, vergaderen sociocratisch, diepdemocratisch, voeren kampvuurgesprekken. We brengen the whole system in the room en wagen het niet om een verandering in te voeren zonder check door leerlingenraad, cliëntenraad, klantenpanel, ervaringsdeskundigen, testouderen. Leiders zijn aanraakbaar.
Managers met doorzetmacht
Je zou dan ook denken dat we heel erg tevreden zijn over onze statuspositie. Dat we ons gezien en gehoord voelen. Toch is dat niet zo. We protesteren, marcheren, zijn boos, trekken gele hesjes aan, krijgen een burn-out of hoppen van baan naar baan. We stemmen en masse op vijftig-tinten-grijs-leiders en zoeken weer managers met doorzetmacht. En thuis niet meer dat symbiotische getuttel tussen de lakens, maar gaan voor woest aantrekkelijke onderwerping.
Goed verklaarbaar vanuit de machts-afstandreductietheorie van hoogleraar sociale psychologie Mauk Mulder. Volgens de regels der normale logica zou het zo werken, dat als je macht verdeelt, dus inspraak geeft aan medewerkers, volk, patiënten, leerlingen, klanten, het gevolg daarvan is dat mensen tevredener worden. Dat is ook zo, maar tot een bepaald optimum. Daarna word je weer ontevredener en strijdlustiger, omdat de top van de apenrots gloort, maar je die net niet kunt aantikken. Dan word je een Bokito met de reële kans om de opperaapjes van de troon te stoten. En als dat niet lukt, word je narrig. Spring je op je trekker en rijd je naar het Malieveld. Entameer je een vertrouwensbreuk tegen je CEO. Open je een MeToo-dossiertje tegen een politicus.
Tribale wezens
We zijn in ons oerbrein nog steeds tribale wezens. We spelen de hele dag apenrotsspelletjes. Als we kans zien ons omhoog te werken op de sociale ladder, doen we dat. Sociaal verlies is voor ons brein nog pijnlijker dan een klap met een hamer op je vinger.
Lastig voor bestuurders, politici en managers. Je geeft heel veel zeggenschap en je communiceert je rot, maar het lijkt nooit genoeg. En dan komt er een punt dat je denkt: en nou #%&*! beslis ik alles weer lekker zelf, fuck mijn OR. En dan heb je weer een vijftig-tinten-grijs-leider aan de top. Het is een lemniscaatbeweging.
Van te veel autoriteit en gecentraliseerde macht worden we heel ongelukkig. Van te veel gedeelde macht en het ontbreken van hiërarchie ook. Dus swingen we op en neer. Op zoek naar de ultieme machtsbalans.
Bron: Tribaal Kantoorgedoe
Door: Danielle Braun
