Waar je een pleidooi kunt houden voor ‘alles moet op tafel komen’, zijn er veel, heel veel culturele constructen die gaan over taboes. Ieder volk, organisatie of team heeft zo zijn of haar eigen variant. Een taboe is iets dat wordt beschouwd als ongepast om te gebruiken, te doen of over te spreken. Het woord taboe is afkomstig uit het Tongaans van Polynesië (tapu of tabu), waar het stond voor een religieus verbod op bepaalde plaatsen, voorwerpen, personen of acties.
Het schenden van een taboe in een bepaalde cultuur kan leiden tot reputatieschade, sociale uitsluiting of andere vormen van straf. Soms kan het schenden van een taboe leiden tot rechterlijke vervolging. Het eerste gebruik van het woord taboo/taboe in de betekenis van ‘niet toegestaan’ dateert van voor 1777 toen de Engelse ontdekkingsreiziger James Cook een plaats bezocht die hij The Friendly Islands (de vriendelijke eilanden) noemde (nu Tonga). Hij beschrijft in een van zijn reisverslagen dat de bewoners hem vertelden dat ze niet mochten gaan zitten om te eten, omdat dit volgens hen “taboe” was: “When anything is forbidden to be eaten, or made use of, they say that it is a taboo.”Taboes zijn functioneel of waren dat
In elke cultuur, elke groep, kennen mensen wel taboes. Taboes hebben een functie. Ze zijn niet zelden functioneel of waren dat. Zo kennen we taboes rondom het bereiden van eten (Halal of Kosher, of een verbod op het eten van mensenvlees) of taboes die gaan over gezagsrelaties of het aangaan van intieme relaties. Een voorbeeld van een taboe is dat we vinden dat onderwijzers en leerlingen geen relaties met elkaar moeten onderhouden. Of dat je niet zo maar de directiekamer binnen mag lopen. Taboes helpen om sociale relaties vorm te geven. Ze zijn een sterk middel in cultuurvorming. In het spectrum ‘wees jezelf en pas je aan’ zijn taboes de tools om tegen individuen in een groep te zeggen ‘pas je aan’. Het is steeds aan een team en haar leider om te bepalen of taboes oude disfunctionele rituelen zijn of een functie hebben en daarom maar beter gerespecteerd kunnen worden. Op zoek gaan naar taboes is doordringen tot de kern van de organisatiecultuur. Vervolgens is de vraag; koesteren we dit taboe of is het tijd om ruimte te maken voor nieuwe betekenisgeving.‘Als u zich afvraagt: ‘hoe kan ik loskomen van een conflict?’, schept u een ander probleem en vergroot het conflict, terwijl u, als u het gewoon als een feit wilt zien – zoals je een of ander concreet voorwerp ziet – helder, direct – wezenlijk de waarheid zult begrijpen van een leven, waarin geheel en al geen conflict is.’ Krishnamurti – Indiaas spiritueel leiderIn cultuurscans gaan wij altijd op zoek naar taboes, fractale patronen en datgene wat niet gezegd wordt. Samen met jouw organisatie bepalen we welke taboes functioneel of disfunctioneel zijn. Wat moet veranderen en wat gekoesterd moet worden. Meer weten?
Op 12 december zetten Danielle Braun en Jitske Kramer (auteurs van De Corporate Tribe, Managementboek van het Jaar 2016) de verschillen op scherp. Ze nemen je mee op een inspirerende reis door diverse organisaties, tribes en culturen, zodat je beter begrijpt hoe organisaties bewegen. Maak jouw tribes ready for change >>>
