Veel organisaties kunnen er niet meer omheen: risicomanagement. Het ‘moet’ immers van toezichthouders en vanuit allerlei codes en richtlijnen. Wat me hierbij steeds weer opvalt: we maken het zo makkelijk ingewikkeld, met lange lijsten en vaak saaie sessies. Alle energie, o zo nodig om effectief met onzekerheden om te gaan, lekt daarbij weg.
Eenvoudiger risicomanagement?
Kan het wat eenvoudiger? Ja dat kan. Hoe? Door instrumenteel risicomanagement om te vormen tot persoonlijk risicoleiderschap. Waarbij je doelgericht durft om te gaan met onzekerheden, risico’s en kansen. Waarom? Om zo succesvol ambitieuze organisatiedoelen te realiseren, juist in complexe en dynamische omgevingen.
DOD-aanpak
Hoe kun je hiermee eenvoudig beginnen? Jou persoonlijke risicoleiderschap start met het stellen van vragen, in een dialoog of discussie. Hierbij blijkt de zogenoemde DOD-structuur in de praktijk vaak goed te werken:
1. Wat is het Doel?
Zie doelen in de meeste brede betekenis, van kernwaarde tot veiligheidseis. Speelt dus overal, op alle niveaus in de organisatie.
2. Wat is daarbij Onzeker?
Oftewel, welke relevante risico’s (met negatieve gevolgen) en natuurlijk ook kansen (met positieve gevolgen) beïnvloeden het doel? Hoe hard is je informatie? Zijn het bijvoorbeeld aannames of feiten?
3. Wat kun je Doen?
Kun je de risico’s redelijkerwijs beperken en de kansen juist benutten? Of is het een kwestie van accepteren?
Voor het doen heb je vier algemene opties, in de vorm van vier Engelse woorden met een T, de 4T’s dus:
- Tolerate: bewust niets doen, accepteren dus
- Treat: preventieve of correctieve maatregelen nemen
- Transfer: overdragen naar een andere partij
- Terminate: stoppen met het doel najagen
Om tot proportionele maatregelen te komen helpt inzage in de gevolgen van onzekerheden. Denk aan tijd, geld, kwaliteit, veiligheid, duurzaamheid, reputatie, in willekeurige volgorde.
Antwoorden vastleggen
Maar eh, hoe leg je de antwoorden op die DOD-vragen handig vast? Tijdens het schrijven van het boek Risicodialoog werd ik door iemand uit m’n netwerk gewezen op het gebruik van de mindmap. Hij had die met succes toegepast om de DOD-antwoorden snel vast te leggen, al tijdens de dialoog. Ik heb er onderstaande vorm aan gegeven.
Risicomanagement, laten we daar eens eenvoudig mee beginnen. En het pas moeilijker maken als dat echt wat oplevert. Grote kans dat jij het dan ook als een sport gaat zien, om effectief met onzekerheden om te gaan, om zo je doelen succesvol te realiseren.
Beluister ook de Podcast over de DOD-aanpak:
Door: Martin van Staveren
Martin van Staveren schrijft, spreekt, doceert en adviseert organisaties over anders omgaan met onzekerheden, risico’s én kansen. Hij schreef hierover de boeken Risicogestuurd werken in de praktijk (2015), Risicoleiderschap (2018), Iedereen Risicoleider (2020) en Risicodialoog: Gericht aan de slag met de Doel-Onzeker-Doen-aanpak (2023).
