Maria van der Heijden heeft haast. ‘Haastige spoed is goed’, is haar motto. ‘Willen we de doelstellingen die wij onszelf gesteld hebben halen, zoals het Klimaatakkoord van Parijs of het Grondstoffenakkoord in Nederland, dan moeten we echt versnellen. Grootste struikelblok is de mens, die moeite heeft met veranderen. Het gaat echt te langzaam en het lijkt wel of dat besef er nog niet is.’
Ze is een ondernemer pur sang. De afgelopen tien jaar heeft Maria van der Heijden gewerkt als sociaal ondernemer. In 2007 richtte ze Women on Wings op, een sociale onderneming die zich ten doel heeft gesteld een miljoen banen te creëren voor vrouwen op het platteland in India. Ze bewees hoe je een bedrijf kunt runnen vanuit maatschappelijke relevantie: ‘Bedrijven die zich primair richten op winst zijn niet meer van deze tijd. Winst is een middel. Bedrijven moeten zich richten op de mens en het milieu, op Planet en People. Profit is dan een gevolg van wat je daarin investeert. In mijn visie op ondernemen staan de lange termijn en duurzaamheid centraal.’
‘Bedrijven die zich primair richten op winst zijn niet meer van deze tijd.’
Voordoen, meedoen, zelf doen
Maria van der Heijden is directeur van MVO Nederland, een functie waarin zij vaart wil maken om in 2025 het kantelpunt te bereiken naar de nieuwe economie. ‘De nieuwe economie is klimaatneutraal, circulair en inclusief. Technisch gezien kan alles, de kunst is ondernemers de verandering te laten doormaken, volgens het principe voordoen, meedoen, zelf doen. Er zijn bedrijven die sociaal en groen ondernemen als missie hebben, dat zijn vaak de disruptors” in de markt. Maar ook bestaande bedrijven hebben de opdracht om te verduurzamen. Hoe krijg je mensen mee in die verandering, hoe zorg je ervoor dat alle bedrijven en ondernemers zien en ervaren dat duurzaam ondernemen een geweldig businessmodel is, zodat we vaart maken naar de nieuwe economie?’
4 versnellingsroutes
Om te versnellen heeft MVO Nederland een strategie ontwikkeld die loopt via vier routes, vertelt Van der Heijden. ‘Als eerste willen wij als organisatie de agenda duidelijk hebben. Wat is de stand van het land? Aan welke knoppen moeten we als eerste draaien? Ten tweede willen we de markt vergroten voor pioniers en koplopers. Met hen willen wij ervoor zorgen dat er meer klanten en meer business ontstaan. Ten derde willen wij massa creëren: de innovaties die er zijn moeten we doorvertalen naar andere bedrijven waardoor de nieuwe economie groeit en schaal maakt. En tot slot richten wij ons op veranderingen in wet- en regelgeving en op de ontwikkeling van nieuwe financieringsvormen. Het moet voor nieuwe ondernemers aantrekkelijker worden om een onderneming te starten die past binnen de nieuwe economie.’
Rol voor de kwaliteitsmanager
Volgens Maria van der Heijden ontwikkelt MVO zich in vier fasen in een bedrijf. Het begint met compliance, met wet- en regelgeving, dat is de basis waar je aan moet voldoen. In de tweede fase staat communicatie over de maatschappelijke relevantie centraal. In fase drie is MVO onderdeel van de strategie en in de laatste fase zit duurzaamheid in het DNA van de organisatie. Dan is het vanzelfsprekend dat je als organisatie een bijdrage wilt leveren aan mensen en aan de maatschappij.
Als je spreekt over het DNA van een organisatie, dan heb je het over duurzaamheid als integraal onderdeel van je bedrijf.
‘Als je spreekt over het DNA van een organisatie, dan heb je het over duurzaamheid als integraal onderdeel van je bedrijf. In de businesscase is duurzaamheid van hoog tot laag het leidende principe.’ De kwaliteitsmanager kan een belangrijke rol spelen bij het implementeren en bewaken van de norm, maar dat is niet genoeg.
Duurzaamheid moet een integraal onderdeel zijn van de organisatie en kan niet alleen een taak zijn van de kwaliteitsmanager, waarschuwt Van der Heijden. ‘Ook de HR-manager is betrokken bij MVO, dan gaat het over mensen, diversiteit, mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aannemen in je bedrijf, dat duiden wij als een inclusieve economie. Ander voorbeeld is een inkoopmanager, hij of zij kan enorm veel invloed uitoefenen op circulair ondernemen door anders in te kopen. Bijvoorbeeld dat je niet meer alleen denkt aan gas als energiebron, maar nadenkt over andere vormen van energie. Al die verschillende mensen hebben een rol in het bedrijf op het gebied van MVO.’
Maak veranderen aantrekkelijk
Waarom is het zo moeilijk om die grote stappen te zetten naar de nieuwe economie? Volgens Maria van der Heijden heeft het alles te maken met het feit dat mensen moeten willen veranderen. ‘De techniek is er al, het gaat nu nog om de wil. Welke waarde zet je centraal? Zodra je de focus richt op de maatschappelijke waarde en mensen en het milieu als uitgangspunt neemt, dan verandert je businessmodel. Kijk naar wind- en zonne-energie; deze energievormen zijn overvloedig aanwezig. We zijn pas tien jaar bezig om dat echt goed en grootschalig te ontwikkelen. Het is eigenlijk wel gek dat we nog vasthouden aan gas en olie. Dat zijn we gewend. Het vereist een andere mindset.’
De mindset verandert ook door out of the box denkende ondernemers zoals Elon Musk. Met de Tesla laat Musk zien dat het anders kan. ‘Tesla heeft een waanzinnig mooie elektrische auto ontwikkeld en daarmee de auto-industrie veranderd. De Tesla is nu een statussymbool. Andere automerken zijn nu ook bezig met het op de markt brengen van elektrische en hybride auto’s. Dat is veroorzaakt door een koploper als Tesla die de markt in beweging brengt.’
De fase van praten is voorbij, we moeten nu echt doen. Minder slecht is niet goed genoeg.
Maria van der Heijden besluit: ‘We putten de aarde uit op dit moment. Dit probleem moet worden opgelost en bedrijven kunnen een belangrijke bijdrage bieden aan de oplossing. Dat kan allemaal vandaag al. Er is veel te doen om het kantelpunt naar een nieuwe economie in 2025 te bereiken. De fase van praten is voorbij, we moeten nu echt doen. Minder slecht is niet goed genoeg.’
Maria van der Heijden is sinds juli 2016 directeur-bestuurder van MVO Nederland. Maria is sinds 2001 ondernemer en heeft een jarenlange ervaring in het bedrijfsleven, onder meer in managementfuncties bij Bloemenveiling Flora Holland en Rabobank. Als co-founder van Women on Wings is ze koploper in sociaal ondernemen. Maria van der Heijden is een van de sprekers op het 22e Nationaal Kwaliteitscongres.
Lees ook het verhaal van Eberhard Dijkhuis die zijn traditionele bouwbedrijf transformeerde naar een Bouwteam van waarde. Ook Eberhard Dijkhuis is een van de sprekers van het 22e Nationaal Kwaliteitscongres.
