Het belang van luisteren is nauwelijks te overschatten. Dat blijkt uit wat luisteren oplevert, zowel voor degene die luistert als voor degene naar wie wordt geluisterd. Uit verschillende onderzoeken komen de volgende vijf aspecten naar voren.
Geschatte leestijd: 5 minuten
Inhoudsopgave
Erkenning
Luisteren is een uitdrukkingsvorm van erkenning en respect; het zet het licht op de ander en biedt ruimte om (er) te zijn. Door goed te luisteren creëer je de mogelijkheid voor de ander om zichzelf beter te horen; goed luisteren zorgt voor geruststelling en comfort.
Door te luisteren laat je merken dat je de ander opmerkt, waardoor die zichzelf beter kan zien en accepteren. ‘Een van de meest oprechte vormen van respect is daadwerkelijk luisteren naar wat een ander te zeggen heeft,’ aldus auteur en activist Bryant McGill.
Luisteren erkent en respecteert de ander.
Verheldering
Luisteren helpt de ander om ook beter naar zichzelf te luisteren en zichzelf te gaan zien als beste raadgever in plaats van automatisch aan te kloppen bij de buitenwereld. Luisteren verheldert, stimuleert persoonlijke groei en maakt wijzer. Luisteren kan ervoor zorgen dat de ander wakker wordt (geschud) en het kan de weg openen naar meer begrip en een rijkere taal. ‘Luisteren helpt te luisteren naar het leven dat door ons geleefd wil worden,’ stelt auteur Parker Palmer. Luisteren kan zelfs onthullend werken voor zowel de luisteraar als voor degene naar wie wordt geluisterd.
Luisteren verheldert en versterkt de innerlijke stem van degene naar wie wordt geluisterd.
Verbinding
Luisteren leidt tot bij elkaar horen (saamhorigheid), het zorgt voor afstemming, meer gevoeligheid voor en compassie met de ander. ‘Wanneer wij van elkaar horen, dan horen we ook bij elkaar,’ zo omschrijft benedictijner monnik Anselm Grün dat. Luisteren resulteert in meer zichtbaarheid en nabijheid, een nader tot elkaar komen. Mensen komen tot overeenstemming en op eenzelfde golflengte door geluiden waarin ze de ander horen. Onderzoek onder doven en slechthorenden laat bijvoorbeeld zien dat zij een verminderd vermogen hebben om zich in te leven en te verbinden. De sleutel tot een gezonde relatie zit volgens psycholoog John Gottman vooral in het vermogen om een verzoek om aandacht van de ander te horen en te honoreren. Zo’n verzoek is volgens Gottman in essentie een verzoek om verbinding te maken.
Luisteren leidt tot een hechtere verbinding.
Vertrouwen
De ander ruimte geven om zijn gevoelens uit te drukken (en daarnaar luisteren) creëert een diepere verbinding en een hechtere relatie, wat bijdraagt aan onderling vertrouwen. Als luisteren om betekenis draait, zoals kwantumnatuurkundige David Bohm stelt, dan geef je betekenis aan de ander door te luisteren en beteken je wat voor de ander. Dat geeft vertrouwen, op elkaar en op de vertrouwensband die daardoor groeit. Arts Vivek Murthy stelt: ‘Als je contact legt met anderen, bouw je vertrouwen op. Wie eerst een tegenstander leek, wordt nu een mens in plaats van een opvatting.’
Luisteren schept een vertrouwensband.
Helden werking van luisteren
Als iemand naar de ander luistert zodat die er helemaal zijn mag, dan kan luisteren een helende werking hebben. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een onderzoek naar de luisterkwaliteit van medisch specialisten. Onderzoekers stelden vast dat de meerderheid van de dokters hun patiënt onderbrak tijdens de eerste achttien seconden dat de patiënt aan het woord was. Dat weerhield de patiënt ervan om goed te omschrijven wat de reden was van het bezoek.
Vervolgonderzoek toont aan dat de belangrijkste factor waardoor patiënten een maand na een doktersbezoek weer beter zijn, niet de medische handelingen of de medicijnen zijn. Bepalend was het gevoel van de patiënt dat de arts tijdens het eerste consult met aandacht naar de beschrijving van hun conditie had geluisterd.
Als iets er mag zijn, lost het zich vaak vanzelf op. In dit kader is het ook niet vreemd dat bij de inheemse stam Anishinaabe de medicijnman Nowaten wordt genoemd, wat betekent ‘hij die luistert’.
Luisteren heeft een helende werking.
Luisteren levert veel moois op
Luisteren erkent, verheldert, verbindt, voedt het vertrouwen en heelt. Luisteren levert dus nogal veel moois op, niet alleen voor degene naar wie wordt geluisterd maar ook voor de luisteraar. Al lijkt de luisteraar misschien een zwakke, onderdanige en nietszeggende positie, het tegendeel blijkt dikwijls waar. Degene die goed luistert en de juiste vragen weet te stellen, wint in aanzien en overtuigingskracht.
Mensen die als goede luisteraar worden ervaren, genieten meestal veel respect en worden vrijwel altijd als zeer sympathiek ervaren.
Neem maar eens drie mensen in gedachten die je beschouwt als een goede luisteraar. Zit er iemand bij die je niet mag? Wie van hen mag je graag? En wie van hen respecteer je? Mensen die als goede luisteraar worden ervaren, genieten meestal veel respect en worden vrijwel altijd als zeer sympathiek ervaren.
Luistervaardigheden trainen
De grote waarde van luisteren wordt raak verwoord door trainer en coach Lisa Gill. Zij stelt dat als mensen echt het ware goud van luisteren zouden kennen en konden zien hoeveel ongekende resultaten luisteren genereert, er op elke hoek van de straat een ‘luistergym’ zou zijn waar mensen zouden samenscholen om urenlang hun luistervaardigheden te trainen.
Lijnrecht tegenover deze belangrijke waarde van luisteren staat de pijn van niet of onvoldoende gehoord worden. Een pijn die je levenspijn kunt noemen. Ons vermogen om samen te werken en elkaar te helpen is immers een overlevingsmodus van mensen; daarmee vormen andere mensen de grootste bedreiging ons welzijn. Niet gehoord worden, genegeerd worden en uitgesloten worden ligt zeer gevoelig en heeft pijnlijke consequenties, die Parker Palmer als volgt verwoordt: ‘People stop trying to express themselves when they are rarely listened to.’
Er is alle reden om goed te luisteren
Als je inziet wat luisteren oplevert en hoe pijnlijk het is als er niet wordt geluisterd, dan zou je zeggen dat er alle reden is om goed te luisteren. Evenwel is het niet eenvoudig om goed te luisteren, omdat we last hebben van verschillende blokkades die luisteren verhinderen. Die blokkades waardoor we niet of onvoldoende luisteren, komen in de volgende paragraaf aan de orde.
Bron: Luisteren is goud
Door: Eric de Haan
