‘Jij staart je blind op de slagtanden van de olifant.’ Wat heb ik dit vaak gehoord in mijn jeugd toen ik als koppige puber weer eens gefixeerd was op mijn eigen mening. Het refereert aan een parabel uit India. Een paar blinde mannen besluiten een olifant te observeren. Ze gebruiken hun zintuigen om allen een voor een te definiëren wat ze voelen. De een voelt aan de slurf en concludeert dat het object veel weg heeft van een slang, de ander voelt de poot en concludeert het voor een boom. Elk persoon voelt een onderdeel en trekt vanuit zijn eigen koker een conclusie. Bij het debat over wat ze hadden gezien was het lastig om tot een conclusie te komen; iedereen had immers een onderdeel “gezien” van het geheel. Deze manier van “kijken” en samenwerken illustreert wat ik geregeld ervaar in de dagelijkse praktijk.
Tegenwoordig werken we bij projecten steeds vaker in multidisciplinaire teams. Vakmensen met verschillende achtergronden benaderen een vraagstuk vanuit hun expertise en komen tot een aanpak of besluit. Wat er gebeurt is dat een ieder vanuit zijn eigen bril een onderdeel van de olifant bekijkt en daarmee het geheel eigenlijk niet ziet. Het vraagstuk wordt weliswaar vanuit verschillende perspectieven grondig bekeken maar de verbinding tussen wat wordt gezien ontbreekt.Meer in verbinding kijken
Om als mens meer te zien zouden we meer in verbinding moeten kijken. Mijn ervaring ligt voornamelijk in de financiële sector. Een sector die Nederland op de kaart zou kunnen zetten als een “narcosector”,waar witwassen niet onmogelijk wordt gemaakt[1]. Alle hens aan dek bij de banken om de poortwachtersfunctie opnieuw in te richten en te versterken. Er worden legers experts naar binnen gehaald en met kapitalen gewerkt aan procedures, systemen en dossiervorming. In multidisciplinaire teams focus op die afdeling. Het doet me denken aan met 10 man blindstaren op de slagtanden van de olifant, waarbij weliswaar met verschillende brillen wordt gekeken maar slechts naar een en hetzelfde onderdeel. Er wordt zeker grondig gekeken, begrijp me niet verkeerd. Maar ik vraag me af of er voldoende verbinding is met de rest? Of zijn het allemaal losse projecten van een mooi programma dat wordt uitgerold? Kortom, in hoeverre is er met elkaar verbindend gekeken naar het probleem en de eventuele oplossingen? Door vanuit je eigen bril te kijken ontstaat een bepaalde focus waardoor je het geheel niet altijd even goed ziet. In het hierboven geschetste voorbeeld kan dat betekenen dat er voorbij wordt gegaan aan het gedrag en cultuuraspect van de poortwachtersfunctie namelijk niet alleen vertrouwen op de systemen en strakke processen maar met elkaar verbindend te kijken en met elkaar te delen wat je ziet. Dit leidt tot een integraler beeld en het stimuleert elkaars leervermogen, omdat je mensen de kans geeft om hun beeld te herdefiniëren op basis van nieuwe of andere informatie. Het is geen makkelijke opgave maar het is niet onmogelijk.Formule voor verbindend kijken
Een simpele formule om verbindend te kijken =- Oprecht openstaat voor een ander beeld +
- Willen luisteren om te begrijpen i.p.v. om te antwoorden +
- Kunnen vertragen in het kijken zonder het snelle toewerken naar het zien. Dit kun je doen door even afstand te nemen.
