Alle feedback is een cadeautje. Dat is een mooie overtuiging die goed helpt bij het omgaan met kritiek. En als je alle feedback die je ontvangt echt vergelijkt met het krijgen van een cadeautje, dan heb je bijna altijd een topdag. Want cadeautjes krijgen is leuk.
Niet alle cadeautjes zijn leuk
Nou ja, meestal zijn cadeautjes leuk. Want het ene cadeautje is leuker dan het andere. Sommige feedback is ook prettiger dan andere feedback. Je kunt bijvoorbeeld keiharde, ongenuanceerde, op de man gespeelde feedback vergelijken met een surprise op de middelbare school. Je weet wel, die surprise die werd dichtgelast, waardoor je minstens 25 minuten bezig was met het verbuigen van het staal, om vervolgens met je vingers door smerige drab (die er ook inzat) op zoek te gaan naar het cadeautje: een pakje winegums met een speelgoedvrachtauto. En dat wilde je natuurlijk niet hebben. Een verloren en verpeste dag.
Dat was natuurlijk helemaal niet leuk, zo’n stomme surprise met een nog stommer cadeautje. Maar je vergeet het je hele leven niet. Net zoals je de rest van je leven die ongenuanceerde, op de man gespeelde feedback niet vergeet. Dus eigenlijk is het een waanzinnig gaaf cadeau, omdat de ervaring veel meer waard is dan het cadeau, toch?
Verantwoordelijkheid en flexibiliteit
In de NLP wordt gesteld dat alle feedback een cadeau is, omdat feedback je leert om jouw eigen communicatie te verbeteren. Feedback helpt bij het nemen van meer verantwoordelijkheid, en helpt bij het krijgen van meer flexibiliteit.
Om feedback effectief te ervaren en te gebruiken is het belangrijk om van tevoren te weten wat je wilt bereiken met je communicatie. Als je met jouw presentatie mensen energie wilt geven en wilt inspireren, maar iedereen gaat zitten gapen, of gaat huilen, dan is je aanpak niet effectief geweest om je doel te bereiken. De feedback die je krijgt van mensen – gapen en huilen –geeft aan dat het tijd is om een andere aanpak te kiezen om mensen wel vol energie en geïnspireerd te krijgen. Als je daarentegen wilde dat mensen gingen gapen en huilen, dan was je aanpak wel uitermate effectief.
Sukkel!
Een ander voorbeeld: misschien heb jij ook wel zo’n collega. Zo’n collega die het maar niet wil snappen. Je hebt het al drie keer uitgelegd, en nog snapt hij het niet en doet hij het niet goed. Wat een sukkel! Of niet? Nee, er is maar 1 sukkel en dat ben jij in dit geval (mooi cadeautje, nietwaar?). Want als het jouw doel is dat die ander het gaat snappen, en dat lukt niet, dan heb jij het dus niet goed uitgelegd. Het feit dat de ander het niet snapt, is feedback voor jou om een manier te vinden om het zo uit te leggen dat de ander het wel snapt.
Dat betekent dus dat we zelf verantwoordelijkheid moeten nemen voor ons gedrag. Dat wij zelf verantwoordelijk zijn voor het effect dat onze communicatie heeft op anderen. En dat wij zelf verantwoordelijk zijn voor de feedback die wij geven. Want het maakt nogal verschil of je de collega feedback geeft met ‘sukkel’, of met “ik heb het niet goed uitgelegd’. In beide gevallen geef je een cadeau wat hij zijn leven lang niet vergeet. De vraag is welk cadeau je die collega echt wilde geven?
Door: Eduard van Brakel
Eduard van Brakel is eindredacteur van Boom Management. Samen met hoogleraar Bas Kodden schreef hij het boek Leidinggeven is omgekeerd opvoeden.
