Wendbaar ondernemen is meer dan agile werken

Wendbaarheid is één van de belangrijkste thema’s van de 21e eeuw. Organisaties moeten zich steeds sneller aanpassen aan veranderende omstandigheden en dat betekent continu verbeteren en vernieuwen. Laat je dat na, dan krijg je het moeilijk. Oud-bestuursvoorzitter van DSM, Peter Elverding, concludeerde jaren geleden al: ‘Bedrijven die zich niet aanpassen, sterven uit als dinosaurussen.’

Tot zover niets nieuws. Deze boodschap horen we al decennialang en de agile-hype waart al enkele jaren rond. Wendbaarheid staat dan ook hoog op de agenda van bestuurders en managers. Maar hoe pak je dat aan? De afgelopen veertig jaar gingen bedrijven de vele veranderingen te lijf door van reorganisatie naar reorganisatie te hollen. In de stille hoop dat de situatie dan weer een tijdje stabiel was. Dat heeft steeds minder zin, want rustig wordt het niet meer en het traditionele veranderdenken slaat steeds minder aan. Andere organisaties zijn met vallen en opstaan gestart met nieuwe organisatieprincipes en werkmethoden zoals agile werken, lean processen en zelfsturing. Agile werken lijkt daarbij de heilige graal. Een andere manier van werken afkomstig uit de ICT-wereld. Cyclisch, iteratief en liefst multidisciplinair. Waarmee je sneller en flexibeler bent en eerder tot resultaten kunt komen. Het gedachtegoed en de manier van werken zijn niet nieuw. Vergelijkbare voorgangers als ‘Rapid Application Development (RAD)’ (jaren tachtig) en ‘evolutionaire systeemontwikkeling’ (jaren negentig) bleven echter steken bij de ICT-afdeling. Agile werken, en dan met name de scrum-methodiek, heeft nu wel de sprong gemaakt van ICT naar andere functiegebieden zoals HR en marketing. We lezen dagelijks over Agile HR, Agile Marketing en Agile Leiderschap.

Het is meer dan operationele wendbaarheid

Wat veel bestuurders en managers over het hoofd zien is dat onderwerpen als agile werken, lean processen en zelfsturing betrekking hebben op ‘operationele wendbaarheid’. Prima initiatieven, maar niet voldoende. Je kunt wel agile werken op een afdeling of zelforganisatie invoeren, maar als je je strategieproces niet versnelt, je managementstijl niet aanpast, het businessmodel niet flexibiliseert of niks aan je ondersteunende ICT doet, dan schiet het weinig op. Zo komen organisaties door een traditioneel, stroperig beleidsproces met kaderbrief- en jaarplanrituelen te laat in beweging, nemen ze op een agile manier de verkeerde afslag of kunnen ze niet snel genoeg hun strategische koers verleggen. Of er ontbreekt een strategische ICT-blik waardoor er anno nu nog vaak sprake is van moeizame eilandautomatisering. We zien het in de praktijk regelmatig gebeuren. Het zijn allemaal stukjes van een puzzel die veel groter is. Naast een flexibele werkorganisatie met flexibele bedrijfsprocessen, draait het ook om ‘strategische wendbaarheid’. Met aandacht voor onderwerpen als verbindend leiderschap, strategisch topteam, strategische alertheid, rolling strategy, klantgedreven innovatie, digitale transformatie, en een wendbare merk-klantrelatie dat soepel meebeweegt met de gewijzigde koers van de organisatie. Aan des te meer ‘knoppen’ je op een goede manier weet te draaien, des te wendbaarder de organisatie. Die helikopterview ontbreekt vaak. Als hulpmiddel heb ik een ‘wendbaarheidscanvas’ gemaakt. Dat canvas vormt de basis van mijn nieuwe boek Wendbare strategie op één A4. Dit canvas geeft een samenhangend overzicht van 11 bouwstenen die van belang zijn, met in totaal 43 wendbaarheidsknoppen om aan te draaien. Met als einddoel een ‘levend systeem’ te worden dat ogenschijnlijk als vanzelf snel en goed op nieuwe ontwikkelingen en kansen weet in te spelen. Daarbij het gaat om een hele andere manier van kijken, denken en doen dan we tot nu toe gewend zijn. Na product-, productie-, proces- en organisatie-agility zijn we aanbeland bij de volgende fase van wendbaarheid, namelijk strategische wendbaarheid. Anders gezegd: Wendbaarheid 5.0. Hoe word je strategisch wendbaar? De vraag stellen is gemakkelijker dan hem beantwoorden want écht wendbaar worden heeft gevolgen voor de hele organisatie. Het aloude spreekwoord ‘bezint eer ge begint’ is hier zeker op zijn plaats. Snel scoren is er niet bij en een ‘one size fits all’-aanpak bestaat niet. Je moet dus op zoek naar een aanpak die voor jouw organisatie het beste is en ook daarin moet je wendbaar zijn. Kies geen blauwdrukoplossing maar ‘practice what you preach’. Wil je een wendbare organisatie worden? Doe dit dan op een wendbare manier. Door: Sjors van Leeuwen Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is zelfstandig adviseur op het gebied van klantgericht ondernemen (CRM), strategie en marketing. Hij is auteur van boeken als Wendbare strategie op één A4, Hoe agile is jouw strategie? Zorgmarketing in de praktijk, Innovatieblunders, Klant in de driver’s seat en CRM in de praktijk. Het boek Wendbare strategie op één A4 –Wendbaarheidscanvas is te koop op Managementboek.nl