De ecologie van leiderschap

Leiderschap is pas goed leiderschap als het ecologisch verantwoord is, en bijdraagt aan het hogere doel. En ecologisch verantwoord betekent niet perse dat het milieuvriendelijk moet zijn. Nee, ecologisch betekent ook dat het in overeenstemming is met je normen en waarden.

We weten inmiddels al dat leiderschap inspirerend  moet zijn, dat de emoties moeten kloppen, en dat de daadkracht  goed moet zijn. Het ecologisch verantwoord zijn van leiderschap sluit aan bij de vragen: is het goed voor mij, is het goed voor een ander, is het goed voor de wereld? Als je die drie vragen met ‘ja’ kunt beantwoorden, dan is het in ieder geval geen slechte beslissing.

Waardenpiramide

Maar een goede beslissing is nog beter dan een niet slechte beslissing. Daarom is het van het grootste belang om beslissingen, je omgang met anderen te toetsen aan je normen en waarden. En die heeft iedereen, maar vaak is het onduidelijk welke waarden nu echt het belangrijkst zijn. Daarvoor is er de waardenpiramide. Met die waardenpiramide kun je aangeven wat de belangrijkste waarden zijn, en hoe ze van elkaar afhankelijk zijn. Dus als een belangrijke waarde voor jou klantgerichtheid is, maar veiligheid is er ook 1, moet je er achter zien te komen, welke van de twee belangrijker is. Als je bereid bent om klanten in een onveilige situatie te brengen, zodat ze – als die onveilige situatie goed afloopt – niet klagen en blij zijn, dan is klantgerichtheid je hoogste waarde. Zul je er alles aan doen om onveilige situaties te vermijden, ook al levert dat een boze klant op, dan is veiligheid je hoogste waarde. Op deze manier kun je jouw waardenpiramide bepalen en kun je jouw besluiten toetsen aan jouw eigen waardenpiramide.

Botsing van waarden

Vaak zie je dat mensen stress krijgen, een burnout, niet alleen omdat ze druk zijn, maar omdat ze zo druk zijn met zaken die hun belangrijkste waarden onderdrukken. Als jij onwijs veel moet werken is dat niet erg, maar als jij het heel belangrijk vindt om er voor je gezin te zijn, en dat gaat daardoor niet, dan krijg je een innerlijk conflict. Of juist als je dingen moet doen die in jouw ogen niet klantgericht zijn, terwijl je dat wel heel belangrijk vindt. Die botsingen met je innerlijke normen- en-waardenpakket, zijn misschien wel de grootste stressoren die er zijn.

Hiërarchie

Zeker als leider, als manager, als baas, is het belangrijk om die innerlijke conflicten te vermijden. En is het nog belangrijker om meet je medewerkers het gezamenlijke bedrijfswaardenpakket samen te stellen. Inclusief hiërarchie van die waarden. Dan krijg je bijvoorbeeld de volgende top 3:

• Veiligheid
• Klantgerichtheid
• Vriendelijkheid

Dat betekent dat je in principe altijd vriendelijk bent. Maar soms kan het zo zijn dat de ene klant een andere lastig valt, dan moet je soms om aan punt 2 te voldoen, niet vriendelijk zijn. Laat staan wat er gebeurt als de veiligheid in het geding is. Het hoogste belang is veiligheid, en als je daardoor met een bruut optreden een klant behoedt voor een penibele situatie, dan is dat maar zo. Als dat betekent dat je je schreeuwend, onvriendelijk, en andere klant wegduwend naar de plek des onheils rent, dan is dat maar zo. Zolang de veiligheid maar gewaarborgd blijft.

Ecologie

Die volgorde van handelen, kun je alleen met je organisatie vaststellen als je de waardenpiramide vastgesteld hebt. En dat is de ecologie van leiderschap. Want als het goed is zijn die waarden in het belang van jezelf, van anderen en van de wereld. En draagt het handelen naar die waarden bij aan een goed gevoel, aan positieve emoties, aan inspiratie en aan daadkracht. En dan ben je heel goed op weg met je leiderschap. Door: Eduard van Brakel Boekentips:

• Anders Vasthouden
• Ga doen wat je echt belangrijk vindt