Een beroepskeuzetest in de vorm van een kaartspel
Coachees die in de laatste fase van een loopbaanbegeleidingstraject de opgedane zelfkennis willen omzetten in daden, doen vaak een beroepskeuzetest. Ze willen hun loopbaan een nieuwe richting geven, maar dat is niet altijd eenvoudig. Voor welke branche moet ik kiezen? Welk beroep past het beste bij mij? Om die vraag gemakkelijker te kunnen beantwoorden, is er een beroepskeuzetest in de vorm van een kaartspel ontwikkeld: de Beroepenschatkist.
De theorie
De coachee maakt eerst een keuze uit de beroepen die hij het meest aantrekkelijk vindt. Vervolgens kijkt hij in welke beroepen hij al kennis en ervaring heeft opgedaan. Daarna herhaalt hij dit met branches. Als het kaartspel ‘gespeeld’ is, is meteen helder in welke richting de coachee het moet zoeken. Dit leidt soms tot verrassende en onverwachte keuzes en maakt de zoektocht
naar een nieuwe richting van de loopbaan veel gemakkelijker. De kracht van de methode is dat de coachee zelf betrokken blijft bij zijn keuzes en daardoor het eindresultaat, omdat het keuzeproces de vorm heeft van een ‘eliminatiesysteem’ met selectiekaarten en vragen. Het zich kunnen toe-eigenen van de resultaten is hiermee gegarandeerd. De Beroepenschatkist is ontwikkeld door Annet Brinkhuis en wordt met succes toegepast door loopbaanprofessionals en studiekeuzecoaches in Nederland.
De professionele rol
De Beroepenschatkist wordt toegepast als de vraag: ‘Welk beroep en branche zijn voor mij het meest aantrekkelijk?’ centraal staat. De rol van de professional bestaat eruit om de coachee gefaseerd door het keuzeproces te leiden en daarna de consequenties van de keuzes met hem te bespreken. Dit neemt ongeveer 1,5 uur in beslag. Hierna kan men kiezen uit tal van vervolgopdrachten naar eigen inzicht om de keuzes nader te preciseren en uiteindelijk het netwerken en solliciteren te vergemakkelijken.
De praktijk
Na het inventariseren van de persoonskenmerken, drijfveren en talenten volgt in ieder loopbaantraject de vraag hoe dit kan worden gecombineerd met concrete beroepsinteresses of functies. De Beroepenschatkist biedt dan uitarbeidsmarktoriëntatie komst. De Beroepenschatkist is een kaartspel met 201 beroepenkaarten en 132 branchekaarten. Het uiteindelijke resultaat wordt bereikt door beroepen en branches aan de hand van specifieke vragen uit te sluiten en te kiezen. Door antwoord te geven op de vragen welke beroepen en branches voor hem aantrekkelijk zijn en pas daarna antwoord te geven op de vraag hoeveel kennis en ervaring men heeft met een bepaald beroep of branche, maakt de coachee een duidelijke selectie, die een concreet handvat biedt voor het proces van arbeidsmarktoriëntatie. Deze selectie wordt genoteerd op het formulier Keuzeresultaat.
Uiteindelijk worden de keuzes vertaald in categorieën waarmee de coachee direct zou kunnen starten, de noodzaak van een switch of een keuze voor een definitieve omslag van de loopbaan. Deze drie keuzeresultaten hebben verschillende consequenties die apart worden beschreven. Deze beschrijving en het formulier Keuzeresultaat zijn te downloaden via de website www.annetbrinkhuisopleidingen.nl.
Dit keuzeproces stimuleert de coachee de verantwoordelijkheid voor zijn eigen keuzes te nemen. Tijdens het proces en vooral erna kan de loopbaancoach interventies doen die bijvoorbeeld nog eens benadrukken wat er eerder al zichtbaar werd in het loopbaantraject. Zoals de noodzaak van een switch, de confrontatie met een overschatting van mogelijkheden of een samenvatting
als richtsnoer voor de arbeidsmarktbenadering.
Beoogd resultaat
Met de Beroepenschatkist krijgt de coachee in de eerste plaats een uitgebreide indruk van mogelijke beroepen en branches. Het spel resulteert in drie keuzeconsequenties:
1 Start
De beroepen of branches uit deze optie zijn eenvoudig haalbaar. Er is niet veel voor nodig om de stap in die richting te realiseren. Kennis en ervaring zijn aanwezig en het is gekozen als een aantrekkelijke optie. Als hier niets staat, is de behoefte aan een switch heel duidelijk en wellicht onvermijdelijk.
2 Switch
Deze beroepen of branches vragen meer investering om te worden gerealiseerd. Misschien is er een kortdurende opleiding, cursus, stage of tijdelijke detachering nodig om de benodigde ervaring op te doen. De volgende vragen zijn behulpzaam bij het overwegen van deze opties: hoe gemotiveerd is de coachee om de investering te doen, past het echt, en in hoeverre weet hij dat hij hiervoor geschikt is? Netwerkgesprekken met mensen die in deze richting werken, kunnen belangrijk zijn om de eigen motivatie te toetsen.
3 Schatkist
Hier gaat het om een wezenlijke verandering in het werkleven. Meestal betekenen deze stappen een rigoureuze verandering; dit gebeurt vaak op ‘kruispunten’ in het leven. ‘Ben ik hier klaar voor?’ – dat is de vraag die de coachee zichzelf moet stellen. Want motivatie is hier cruciaal. Daarnaast is er een stevig zelfbeeld nodig, een toekomstvisie, inzicht in talenten en drijfveren en
geloof in eigen kunnen. Deze optie betekent dat er een niet geringe investering nodig is om te komen waar men wil zijn. Misschien moet de eventuele partner overtuigd worden.
Een opleiding die gericht is op dit beroep of branche zal nodig zijn: een opleiding zal het snelst de verbinding brengen met de richting die men zou willen kiezen. Dat is de beste entree om de verandering verantwoord in gang te zetten. Het werkveld wordt verkend doordat men docenten en medestudenten tegenkomt die ook al in dit gebied werkzaam zijn. Gesprekken met mensen die dit werk doen en een jobmarketingplan zijn nodig om het doel te realiseren.
Deze optie heet ‘schatkist’, omdat uit ervaring blijkt dat hier de meest interessante keuzes liggen, die nauw aansluiten bij de intrinsieke motivatie.
Beroepenschatkist: Kansen vergroten
Om de kansen te vergroten en risico’s te minimaliseren, kan een beroep gekozen worden uit Start en een branche uit Schatkist of andersom. Zo kan men op onverwachte ideeën komen.
Ook wordt via het keuzeproces duidelijk dat niet zomaar alle mogelijkheden voor de hand liggen, omdat die mogelijkheden uiteindelijk worden bepaald door de persoonlijke situatie van de coachee.
Tot slot
De vragen die van toepassing zijn voor deze methodiek zijn:
- Hoe geef ik mijn loopbaan een nieuwe richting?
- Voor welke branche moet ik kiezen?
- Welk beroep past het beste bij mij?
Bron: Het complete loopbaanboek
Door: Annet Brinkhuis
Annet Brinkhuis is een ondernemende CMI Register Loopbaanprofessional, en trainer en opleider op het gebied van loopbaan- en persoonlijke ontwikkeling
