De titel van zijn nieuwe boek is bekend: The Devil Inside. Stop met het saboteren van jezelf – en je organisatie. Managementwetenschapper, leiderschapscoach, spreker en auteur Bas Kodden zal het nog een aantal malen herhalen tijdens dit interview; jij bent je brein niet! Zijn op 20 april te verschijnen boek gaat over hoe we onze eigen duiveltjes onder ogen en onder controle kunnen krijgen.
‘Mijn nieuwe boek gaat over de in mijn ogen belangrijkste vaardigheid die wij in ons leven kunnen toepassen: introspectie. Als leidinggevende, als professional, als ouder, als kind, als broer of als zus.’
‘Velen van ons maken geen bewuste keuzes voor wat we doen en waarin we geloven. Onze acties en veronderstellingen zijn vaak gebaseerd op onbewuste generalisaties, die zich in ons verleden hebben gevormd. De meesten van ons zijn uiterst gevoelig voor ervaringen uit het verleden en creëren negatieve gedachten over wat ze betekenen voor ons, onze huidige relaties, de staat waarin we ons bevinden en het perspectief van de mogelijkheden die zich aandienen. Het beperkte geloof in onszelf bepaalt welke actie en hoeveel acties we ondernemen en versterkt dit proces. Het wordt een selffulfilling prophecy, waarbij wij zelf onze ergste vijand worden.’
Verkeerde afslag door primaire brein
‘IJdelheid, hebzucht, wellust, jaloezie, onmatigheid, woede en gemakzucht. Angst, ego en empathie. Het zit in ons allen. Ons primaire brein laat ons vaak de verkeerde afslag nemen, waarbij wij later mogelijk het besef krijgen: ‘Hee, maar wacht eens even, ik maak me zelf kapot.’ We hebben allemaal dat duiveltje in ons zitten. Dat heeft te maken met onze ervaringen, onze opvoeding, ons persoonlijkheidstype en de mate waarin we gevoelig zijn voor die triggers en hoofdzonden. Het duiveltje stuurt ons, vaak zonder dat we het door hebben en getriggerd door één van die 7 hoofdzonden die zich in ieder van ons schuilhouden, naar de verkeerde afslag. Op het moment dat je dat beseft kun je alsnog besluiten die andere afslag te pakken. Ik noem dit moment ‘de valse T-splitsing’: Je buigt af van de eerder genomen afslag.’
Je bent je brein niet
De zeven hoofdzonden:
- Superbia (hoogmoed – hovaardigheid – ijdelheid)
- Avaritia (hebzucht – gierigheid)
- Luxuria (onkuisheid – lust – wellust)
- Invidia (nijd – jaloezie – afgunst)
- Gula (onmatigheid – gulzigheid – vraatzucht)
- Ira (woede – toorn – wraak – gramschap )
- Acedia (gemakzucht – traagheid – luiheid – vadsigheid, afkomstig van het Griekse “ἀκηδία” Kader
Zijn nieuwste boek heeft de titel meegekregen van een nummer van zijn meest favoriete band; INXS – en zijn meest favoriete leadzanger en songwriter; Michael Hutchence, die in 1997 op tragische wijze om het leven kwam. De vele verleidingen in Michael’s leven, zeker na zijn doorbraak als ultieme rockster, namen hem mee op een pad dat uiteindelijk zou leiden tot de ultieme prijs.
‘Ons duiveltje lijkt misschien onschuldiger dan dat van Michael Hutchence, maar is het niet. Het gebeurt ons allemaal. Dat interne stemmetje dat je aanspoort het verkeerde te doen. Dat zegt dat je niets waard bent. Dat het fijner is om te blijven hangen in plaats van aan de slag te gaan. Dat het beter is om flink te genieten in plaats van je uit te sloven. Dat een ander simpelweg meer mazzel heeft dan jij en dat dat volstrekt oneerlijk is. De scheidslijn tussen succes en ellende is dun als je jouw devil inside niet onder ogen komt. Jij bent je brein niet. Jij beslist of je je negatieve gedachten laat gebeuren of niet.’
Hoofdzonden niet alleen maar slecht
Vaak wordt gedacht dat de zeven hoofdzonden alleen maar slecht zijn, en dat je ze te allen tijde moet vermijden, maar daar is Kodden het niet mee eens. ‘Het leren herkennen en beheersen van je valkuilen en dan door lemniscatisch denken het tegenovergestelde te bereiken is de kunst; ik voel mijn ijdelheid opkomen, maar probeer bescheiden te handelen, ik heb zin om achterover te leunen, maar kom van die bank af. Ik ben woedend, maar zal vergiffenis tonen om zelf verder te kunnen. Door onze hoofdzonden onder ogen te komen en door paradoxaal te denken, kun je de hoofdzonde omzetten in anders doen en laten.’
‘De enige opdracht voor onszelf is een betere versie te worden van onszelf. De benchmark met een ander win je immers altijd, of verlies je altijd, en heeft dus geen enkele waarde. Het ligt er maar net aan met wie je jezelf vergelijkt. Het leidt tot ijdelheid, hebzucht, wellust, jaloezie, onmatigheid, woede en gemakzucht. Het herkennen van je eigen kwaliteiten en het herkennen van je eigen duiveltjes, daar gaat het om.’
Hoofdzonden niet persé zondig
‘Hoofdzonden zijn ook niet perse zondig,’ vervolgt Kodden, ‘Zij vormen ook een bron van energie. De beheersing ervan maakt dat je ervan kunt genieten. Uitersten hebben elkaar nodig, wil hij ermee zeggen. En dat is waar zijn nieuwe boek over gaat, en waarin veel van Kodden’s eerdere werk samenkomt: ‘Ik heb verschillende theorieën met elkaar verbonden. Ik besefte dat we allemaal die hoofdzonden in ons hebben én dat elke hoofdzonde zowel een plus als een min vormt, alsmede een tegenpool heeft. En dat lemniscatisch denken en handelen daarbij de sleutel tot gezond gedrag vormt. Als je nooit ijdel bent, dan bereik je vaak ook niets. En als je altijd te bescheiden bent, dan word je niet gezien en overlopen. Ook de hoofdzonden hebben een functie en zijn niet het kwaad. Het beheersen van onze triggers en hoofdzonden is de vaardigheid. Je moet ze gebruiken wanneer ze nodig zijn en beheersen wanneer ze gaan over-heersen. Je moet ermee spelen. Stop met het saboteren van jezelf – en je organisatie.’
Door: Eduard van Brakel
