De afgelopen twintig tot dertig jaar hebben we een verbazingwekkende versnelling van veranderingen gezien in de maatschappij en het leven van mensen. Dit zijn niet altijd veranderingen ten goede en in veel situaties vormen maatschappelijke veranderingen zelfs een bedreiging voor de mens en voor het leven op onze planeet. In deze context zullen waardengedreven allianties in de toekomst in aantal en waarde toenemen.
Waardengedreven allianties
Maatschappelijke en economische ontwikkelingen, die zowel mogelijkheden bieden als een bedreiging voor de mensheid vormen, zijn een uitzonderlijk vruchtbare voedingsbodem voor economische en politieke spelers, leidinggevenden en professionals, actoren uit het maatschappelijk middenveld en anderen om waardengedreven allianties te starten en maatschappelijke ontwikkelingen ten goede te keren. Waardengedreven allianties zijn specifieke allianties in de zin dat ze zich richten op het bijdragen aan een betere samenleving. Deze allianties zijn gebaseerd op een gemeenschappelijke ambitie met duidelijke waarden en principes die de alliantie in een bepaalde richting sturen en de leden begeleiden bij hun samenwerkingsactiviteiten.
Waardengedreven allianties zijn specifieke allianties in de zin dat ze zich richten op het bijdragen aan een betere samenleving.
Moderne instituties
De meeste regeringen zijn niet uit zichzelf in staat om grote maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden. Politici hebben zo hun belangen en vaak een normatieve en gefragmenteerde kijk op de samenleving. Nationale en mondiale instituties werken traag als ze wezenlijke problemen willen aanpakken omdat het lang duurt om deelbelangen te overbruggen en een gemeenschappelijke basis te vinden waarop afspraken kunnen worden gemaakt. Toch hebben we regeringen en instituties nodig om maatschappelijke veranderingen door te voeren en wettelijk te verankeren. We kunnen het alleen niet aan ze overlaten.
Samenspel
Verandering is niet de taak van het individu, een geïsoleerde instelling of een institutie maar eerder een adaptieve kwaliteit van velen om gezamenlijk vorm te geven aan de toekomst.
Daarom bestaat er een ongelooflijke kans voor het creëren van nieuwe, waardengedreven allianties en voor de ontwikkeling van bestaande allianties die willen bijdragen aan een betere wereld. Met elkaar hebben we mogelijkheden om waardengedreven allianties te starten en te ontwikkelen. Daarbij kunnen we gezamenlijk werken aan de huidige maatschappelijke en menselijke uitdagingen en bijdragen aan het versterken van het vermogen van lokale, internationale en wereldwijde gemeenschappen om zelfstandig veranderingen te realiseren en haar eigen toekomst vorm te geven.
Uitdaging voor bedrijven en instituties
Voor bedrijven of institutionele allianties zou het geweldig zijn om stappen te zetten in een op waarden gebaseerd paradigma, ook al willen en kunnen ze dat niet allemaal. Met een weloverwogen en passende aanpak kunnen zakelijke en institutionele allianties hun op waarden gebaseerde kant uitdiepen en hun oorspronkelijke doelen nastreven met een meer transformationele en waardengedreven benadering. Dat is een behoorlijke uitdaging, maar niet onmogelijk.
Uitdagingen voor waardengedreven allianties
De belangrijkste uitdaging voor waardengedreven allianties is het levend houden van haar ambitie en blijvend bijdragen aan maatschappelijke verandering. Maatschappelijke dynamiek en dynamiek in menselijke relaties zijn er altijd, en het is niet ongebruikelijk dat de ambitie na verloop van tijd vervaagt en de eens waardengedreven alliantie geleidelijk muteert in een zakelijk of institutioneel netwerk, ook al zullen mensen in de alliantie dezelfde transformationele taal blijven gebruiken. De alliantie kan zelfs uit elkaar vallen wanneer een deel van de leden aandringt op het blijven nastreven van de oorspronkelijke waarden, terwijl een ander deel wil overstappen naar een meer klassieke, zakelijke of op macht gerichte rol.
De reflecties en paradoxen in het boek Allianties voor een duurzame toekomst zijn nuttig bij het identificeren van bedreigingen en faalfactoren in de verschillende levensfasen van de waardengedreven alliantie en het vitaal houden van de alliantie.
Succes voor allianties
Voor alle allianties is het belangrijk dat ze de juiste leden met de juiste motivatie aan boord krijgen, dat ze duidelijkheid scheppen over de betekenis, de waarden en de doelen van de alliantie, dat ze werken aan onderling vertrouwen, een passend besturingsmodel opbouwen, open communicatie tussen de leden bevorderen en de juiste balans bewaren tussen de maatschappelijke betekenis en de zakelijke doelen. Een zorgvuldig creatie- en ontwikkelingsproces in de vier levensfasen van de alliantie maakt een alliantie sterker en helpt bij het behouden van haar essentie. In het boek Allianties voor een duurzame toekomst zijn deze essenties verder uitgewerkt.
Door: Jaap Boonstra
Dit artikel is gebaseerd op het boek Allianties voor een Duurzame Toekomst, geschreven door Jaap Boonstra dat verschijnt bij Boom Uitgevers. Jaap Boonstra is hoogleraar bij Esade Business School in Barcelona en bij Rotterdam School of Management.
