Je hebt dus een goed idee voor een samenwerking. Maar vaak weet je nog niet waar de samenwerking eindigt en hoe ze er precies uit moet zien. Je moet de samenwerking aangaan om dat samen met je partners te onderzoeken, te verkennen en uit te werken. Op deze manier geef je steeds meer vorm en inhoud aan het samenwerkingsidee en de gedeelde ambities. Het gaat daarbij niet alleen om een goed proces. Ook andere condities, zoals inzicht in belangen en de win-winsituatie, versterking van persoonlijke relaties en de samenwerkingsvorm, spelen een nadrukkelijke rol.
Het delen van welk proces je aangaat en welke stappen je samen in de toekomst zult gaan zetten, biedt houvast. Zeker in situaties waarin mensen vaak nog waakzaam zijn en het ‘onzekerheid troef’ is. Goede afspraken over het proces dat je gaat doorlopen en de manier waarop je dat gaat doen, helpen dan. In deze fase kun je voorzichtig als initiatiefnemer voorwerk doen en potentiële partners uitnodigen om steeds meer mede-eigenaar én vormgever van het samenwerkingsidee te worden.
Onderzoekend naar de samenwerking
De eerste stap is dus echt onderzoekend: Wat is de essentie van het vraagstuk? Welke partijen spelen allemaal in potentie een rol en hebben een belang? Wat zijn de zwaarwegende factoren die een rol spelen? Waar zit de energie? In een aantal ontmoetingen, soms een-op-een, soms in kleinere groepen, soms met alle potentiële spelers, verken je het speelveld en kom je tot een gemeenschappelijk idee. Je toetst en verkent met de partners wie er écht willen meedoen en willen bijdragen. De conclusie kan ook zijn dat op dit moment nog niet iedereen meedoet, maar dat je al wel afspraken maakt over aansluiting in een latere fase en onder welke condities. Het resultaat van deze stap is het antwoord op de volgende vragen:
- Wat is het kernidee van de samenwerking (‘propositie’)?
- Wie doen mee, en wie (nog) niet?
- Wat is de context van het vraagstuk?
Non-disclosure agreement (NDA)
Het is mogelijk dat partijen dit resultaat vastleggen in een intentieverklaring of een non-disclosure agreement (NDA). Dat is afhankelijk van wat in een sector gebruikelijk is, wat de mate is van noodzakelijke bescherming en geheimhouding en van de potentiële juridische consequenties van de samenwerking.
Er zijn meer hulpvragen voor de eerste stappen van de verkenning. Met het stellen van deze vragen ontdek je of de samenwerking de moeite waard is om erin te duiken. Is de samenwerking kansrijk? In deze stap is het belangrijk dat je daar inzicht in krijgt.
Meer hulpvragen:
Vraagstuk
- Wat is het vraagstuk?
- Wat is de kans of het probleem?
- Wie hebben er baat bij of last van?
- Wat gaat er mis als je niets doet?
- Is hier maatschappelijk of commercieel vraag naar?
- Heb je al een idee van de oplossing?
Context
- Welke recente (maatschappelijke) ontwikkelingen zijn van invloed?
- Wat is er in het verleden gebeurd of al geprobeerd?
- Zijn er voorbeelden of concurrerende initiatieven?
- Welke ‘grotere’ belangen spelen een rol?
- Welke randvoorwaarden zijn er?
Actoren
- Wie doen er mee?
- Wie heeft een probleem?
- Wie is aan zet?
- Wie hebben er een deel van de oplossing in handen?
- Wordt de urgentie gevoeld door iedere partij?
- Is er wederzijdse afhankelijkheid?
- Wie moeten we niet vergeten?
Bron: Samenwerken: van idee naar afspraak
Door: Wilfrid Opheij, Tim Dees
