De stad is booming. Meer dan de helft van de wereldbevolking woont momenteel in een stad. En dat aantal blijft groeien. De televisieserie ‘The Wire’ was de inspiratie voor een studie naar de voorwaarden voor een leefbare en levendige stad. De stad wordt bekeken als een organisatie. Hoe komt het dat de stad als organisatie steeds weer verandert, maar zo moeizaam verbetert?
Boek: De stad als organisatie
Met het komen en gaan van inwoners en verenigingen, bedrijven en dienstverleners, gebouwen en parken zijn steden constant in beweging en aan verandering onderhevig. Daar schreven Rob van Es (UvA-docent, consultant en auteur van diverse boeken, zoals Veranderdiagnose) en Juliska van Rossum (UvA-lecturer en trainer mindfulness) een boek over: De stad als organisatie.
De praktijk van organiseren
In hun boek benaderen Van Es en Van Rossum de stad als een praktijk van organiseren en veranderen.
- Wordt er van beneden naar boven georganiseerd, of alleen van boven naar beneden?
- Wat doen kleur, taal en sekse ertoe?
- Hoe bepaalt cultuur je rol?
- Weet het stadbestuur ook wat er in de buurt gebeurt?
- Hoe functioneren zorg en onderwijs?
- Is er veel criminaliteit en wat doet de politie eraan?
- Hoe stellen de media zich op?
- Hoe verandert de werkgelegenheid?
Kortom: geanalyseerd wordt wat zich afspeelt in de organisatie die ‘de stad’ heet.
Zonder grote theorieën op weg naar het ideaal
En dat gebeurt zonder grote theorieën over de beste manier van organiseren. De auteurs beginnen juist bij de praktijk van grotere steden die een zekere leeftijd hebben en waar dus ook ruime ervaring is (positief en negatief) met de stad als organisatie. Met als focuspunt wat organisatie- en veranderkundigen daaraan kunnen bijdragen.
Wat kunnen organisatie- en veranderkundigen bijdragen aan het organiseren van de stad?
Kernvraag
De vraag die in het boek wordt behandeld is: welke inzichten uit de organisatie- en veranderkunde een positieve bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van de stad.
Specifieker: welke stijl van organiseren en welke houding van actoren het ideaal van de stad als organisme dichterbij brengen.
Inspiratie uit de praktijk: de serie ‘The Wire’
Het praktijkmateriaal dat voor het onderzoek is gebruikt, is nogal bijzonder: de internationaal zeer hoog gewaardeerde televisieserie The Wire.
De serie ‘The Wire’ biedt een realistisch beeld van de Amerikaanse stad Baltimore. Een stad qua omvang vergelijkbaar met Rotterdam
De makers van The Wire wilden een zo realistisch mogelijk zicht bieden op een aantal aspecten van een Amerikaanse stad – Baltimore om precies te zijn, een stad die qua omvang vergelijkbaar is met Rotterdam. Het resultaat is een aparte, rauwe kijk op misdaad en maatschappij in deze stad. De reeks (vijf seizoenen) groeide uit tot het paradepaardje van HBO.
Nederlandse herkenning
De ervaringen en inzichten die in The Wire naar voren komen, worden door veel professionals in andere steden herkend – ook in Nederland. In De stad als organisatie vertellen onderzoekers en specialisten uit de praktijk over hun inzichten en ervaringen in Nederland – soms in overeenstemming, soms in contrast met de situatie in Baltimore.
De stad in de hoofdrol
Het boek bestaat uit 7 delen. Ter illustratie: in Deel 2 (De stad in de hoofdrol) wordt op een meer filosofische wijze nagedacht over de stad als organisatie. En over de wijze waarop stedelingen zelf hun kennis en moraal tot stand brengen en in stand houden.
In het boek wordt onder meer op filosofische wijze nagedacht over de stad als organisatie.
Juliska van Rossum gaat in ‘De stad als organisme’ in op de kenmerken van een levende stad via het werk van Jane Jacobs.
Floortje Moes verwerkt in ‘De stad in actie’ de wijze waarop we steden in beeld brengen via het actor-netwerkdenken van Bruno Latour.
Rob van Es verwerkt in ‘Ethiek op straat’ het dialogische denken van Jürgen Habermas tot een onderhandelingsethiek voor de wijze waarop we in de stad moraliteit tot stand brengen.
Meer dan een boek
Het blijft niet bij dit boek: ‘De stad als organisatie’ is een doorlopend project, gericht op het ontwikkelen en delen van lesmateriaal en het publiceren van nieuwe artikelen.
‘De stad als organisatie’ is een doorlopend project, gericht op het ontwikkelen en delen van lesmateriaal en het publiceren van nieuwe artikelen.
Samen met de twee websites: www.amsterdamonthewire.com (onderzoek) en www.destadalsorganisatie.nl (onderwijs, docentenmateriaal) vormt dit boek een bron van inspiratie voor werkcolleges en scripties, maar ook voor workshops van iedereen die beroepsmatig bezig is met de leefbaarheid van de stad.
Leestip: ‘Werken aan de wakkere stad’ over de transformatie naar Overheid 4.0
