Perfectie is een maatschappelijke plaag en maakt meer kapot dan je lief is. Dit is mijn onvermijdelijke conclusie na het lezen van De Perfectieparadox – Stop met perfectionisme en word beter dan ooit van Marjon Bohré-den Harder.
De Perfectieparadox van Marjon Bohré-den Harder is een sterk boek over een wolf in schaapskleren: perfectionisme op het werk en in de rest van je leven. Hoe daar mee om te gaan? Door een herstellend perfectionist te worden. Als individu, als teamlid, als burger.
‘Ik kan nogal perfectionistisch zijn’, stamelde de auteur tijdens een sollicitatiegesprek voor misschien wel de perfecte baan. Dit naar aanleiding van een sleetse sollicitatievraag: ‘En wat is je slechte eigenschap?’ Perfectionisme was niet het juist antwoord, althans volgens de sollicitatiecommissie. Of ze die baan uiteindelijk heeft gekregen blijft in het midden. Feit is wel dat Marjon Bohré – Den Harder zich heeft ondergedompeld in het fenomeen perfectionisme. Met als resultaat het boek De perfectieparadox: Stop met perfectionisme en word beter dan ooit.
Twee kenmerken
Het boek bestaat uit twee delen. In het eerste deel verkent Bohré-den Harder wat perfectionisme eigenlijk is. ‘Fear in really good shoes’, aldus de Amerikaanse schrijver Elizabeth Gilbert. Vanuit de hedendaagse wetenschap heeft perfectionisme twee kenmerken. Het gaat over het willen realiseren van onhaalbare doelen en tegelijkertijd om zorgen over het oordeel van jezelf en andere over het (niet) halen van die doelen. Dit uit zich in gedachten, gevoelens en gedrag. Denk bij dit laatste aan focus op fouten (doorgeschoten risicomijding) en daardoor overactief controleren (van jezelf en van anderen). Waarschijnlijk herken je dit niet alleen als kenmerken van individuen. In veel organisaties en onze samenleving zijn dit bepaald geen onbekende fenomenen.
Deel 1 bevat daarnaast een enquête met 45 vragen om inzicht te krijgen in je eventuele mate van perfectionisme. Die kan zich overigens over totaal verschillende domeinen uitstrekken. Zo kan je in je werk een perfectionist zijn en niet in het huishouden (of omgekeerd). Talent voor perfectionisme is niet zozeer aangeboren. Het is meer ‘een aangeleerd reactiepatroon waarvan je denkt dat het helpt om te gaan met lastige sociale situaties’. Bijvoorbeeld situaties op het werk. In werkelijkheid, en zeker op termijn, helpt perfectionisme je juist helemaal niet. De bijgeleverde stress is bijvoorbeeld slecht voor je gezondheid. In relaties gaat perfectionisme vaak gepaard met eenzaamheid en conflicten. Op het werk leidt perfectionisme tot uitstelgedrag en micromanagement.
Kortom, meer dan voldoende redenen om ook Deel 2 te lezen. De hoofdstukken in dit deel gaan over het leren loslaten van perfectionisme. Het bevat vele vaardigheden, oefeningen en tips om hiermee aan de slag te gaan. Zowel individueel als met je team. Ook leidinggeven aan perfectionisten komt expliciet aan bod. Denk aan helpen met prioriteren en helpen leren omgaan met fouten. Wat mij betreft urgent en relevant: het overleven in onze ‘perfecte wereld’ krijgt eveneens aandacht. Dit is de wereld van de ideaalplaatjes, die we dagelijks vanuit de reclame krijgen voorgeschoteld. En die we zelf vanuit onze eigen sociale media dapper in stand houden. In de woorden van de auteur: ‘De hele dag zijn er boodschappen, berichten om je heen die je laten zien hoe belangrijk het is om perfect te zijn.’ Alleen al het doseren en toetsen van deze perfectieprikkels aan de realiteit is forse, eerste stap om hier beter mee om te gaan.
Spiegels
Dit boek heeft me een aantal spiegels voorgehouden. Er is een aantal domeinen waarop het streven naar perfectie mij niet vreemd is. Alleen al dit bewustzijn helpt me om deze plaag wat los te laten, ervaar ik de afgelopen dagen. Bijvoorbeeld om geen perfecte recensie te willen schrijven. Wat hier nu staat, vind ík goed genoeg. Vanaf nu ben ik namelijk herstellend perfectionist. In de woorden van zakenvrouw en auteur Sheryl Sandberg, een van de treffende quotes in De perfectieparadox: ‘Done is better than perfect’. Punt.
Martin van Staveren adviseert, doceert en schrijft over realistisch(er) omgaan met onzekerheden, risico’s én kansen. Hij schreef verschillende boeken, en Iedereen risicoleider: Waarde realiseren én behouden in een onzekere wereld is zijn nieuwste boek.
Bron: Managementboek.nl
