In menig personeelsadvertentie voor interne adviseurs staat: resultaat- en klantgericht, organisatiesensitief, analytisch en overtuigingskracht. En als het even kan ‘strategisch’. Dat klinkt vertrouwd, maar gaat het hier wel om? We vroegen een flink aantal van hen: ‘Hoe ga je om met alle hectiek om je heen en hoe zet je dat om in organisatieontwikkeling?’ ‘Hoe maak je je adviezen levensvatbaar en de organisatie levenskrachtig?’ Vitaal adviseren in quotes.
Vitale plek en bedding
Om te beginnen heb je een eigen plek nodig, zeggen de adviseurs. Bijvoorbeeld via een duidelijke en goedgekeurde taak, klus of rol. Daar hoort ook een goede relatie met een opdrachtgever bij. Kan die erop vertrouwen dat jouw basiswerk en vakmanschap op orde zijn? Kun je je met zijn achterliggende doelen identificeren en daarop contracteren? Dat geeft bedding. Dan kun je soms ook een maatregel of een aanpak tegenspreken, vanuit het vertrouwen dat je hetzelfde doel nastreeft. Zorg er verder voor dat je contract klopt in de driehoek tussen je opdrachtgever, je doelgroep en jezelf.
Een vertrouwd clubje waar je mee kunt optrekken en sparren geeft ook bedding. Maatjes. Kom niet alleen te staan in het politieke krachtenveld.
Vitale adviespraktijken
Er komt veel meer op een organisatie af dan men aankan. ‘Je moet filteren’, aldus een kwaliteitsadviseur. ‘Maar let wel op de gevolgen. En als je het oppakt, verbind het aan bestaande en lopende initiatieven. Creëer het gevoel dat je met dezelfde moeite een aantal vliegen in één klap slaat. Zo bestrijd je bestuurlijke drukte. Help ze door de bomen het bos te blijven zien.’
Een programmamanager: ‘‘Voor wie is dit belangrijk, hoe kan een ander dit gebruiken en op welk moment kan ik dit op welke manier doorgeven?’ Dus niet “zitten” op je kennis, maar slim delen ervan’. Een andere adviseur zegt: ‘Mijn handelen wordt bepaald door het doel bereiken, door overal contacten te hebben. Hoe haal je mensen er “handig” bij? Verplaats je in de ander, wat is het belang van de ander?’
‘Als je je eigen expertise inbrengt,’ zegt een beleidsadviseur, ‘doe het dan als ingrediënt in de gezamenlijke kookpot. In plaats van: geef mij uw probleem, dan geef ik u de oplossing.’ Niet beleren, maar co-creëren. ‘Voorspel het weer, in plaats van te zeggen wat iemand aan moet trekken,’ zegt een ander. ‘Organiseer platformen en netwerken waar je met klanten informatie kan uitwisselen en leren.’
Ten slotte vertellen interne adviseurs dat zij soms met de buitenbeentjes in de organisatie werken. Om in de luwte nieuwe werkwijzen te ontdekken en uit te proberen. Of ze regelen de bescherming die hiervoor nodig is. Pas als het slaagt, brengen ze de vernieuwing naar de mainstream. Zo voorkomen ze dat prille stekjes vertrapt worden.
Herstelvermogen
Vitaliteit betekent ook bij tegenslag sterker terugkomen. Strijdige inzichten, belangen, voorkeuren en gevoelens horen erbij. Zulke spanningen vormen je bestaansreden als intern adviseur. Soms krijg je het deksel op je neus. ‘Je hebt zo’n goed advies geleverd: degelijk onderbouwd, afgetast op draagvlak, helemaal goed. Toch wordt het niet opgevolgd, bijvoorbeeld omdat de politieke context is veranderd. Dan moet je niet reageren met “ik doe de volgende keer nog eens zoveel moeite”,’ aldus een communicatieadviseur.
Veel adviseurs vertellen hoe hun grootste groeisprongen het gevolg zijn van zulke ervaringen.
Hun advies:
– keer naar binnen, beweeg naar de pijn toe en onderken wat daarin bij jezelf om aandacht vraagt;
– deel dit met collega’s. Niet om te roddelen, maar om je te laten dragen in begrip en herkenning. Dat verlicht en geeft ruimte om te leren;
– verbind je persoonlijke en professionele ontwikkeling aan nieuwe klussen en ervaringen.
Spijsverteren
Terugkijkend op de gesprekken moet ik aan ‘De charme van je darmen’ van Giulia Enders denken. Goed intern adviseren is een soort spijsverteren. Je moet het gif, de ziektekiemen en de ballast scheiden van de nutriënten. En dan helpen het in verteerbare vormen en hoeveelheden naar de juiste plek te brengen. Vanaf daar moet het lichaam het zelf doen. Zo help je de cellen en het relatieweefsel in een organisatie sterker te maken. Dan wordt intern adviseren echt vitaliseren.
En als het toch verkeerd gaat, moet je soms even rust nemen en jezelf binnenstebuiten keren. Eenmaal hersteld, kun je sterker en wijzer weer verder.
Vitale adviseur gezocht
‘Intelligente en bescheiden professional gezocht, die zijn vak verstaat. En die de vitaliteit van zijn werkverband belangrijker vindt dan zijn eigen ego. Die het basiswerk stipt levert en bij elkaar brengt wat de organisatie echt nodig heeft. Die het kaf scheidt van het koren. Die denkt in scenario’s, mogelijkheden en gevolgen. Die niet zelf het wiel uitvindt, maar benut wat er al beschikbaar is. Die kiemen beschermt om mooie gewassen te kweken. Die de organisatie doet bloeien door haar te voeden en faciliteren. Die spanningen onderkent om ze met elkaar te verbinden. En die leert en ontwikkelt om iedereen sterker te maken.’
Hoe klinkt dat als personeelsadvertentie?
Paul Kloosterboer is zelfstandig adviseur en gespecialiseerd in vernieuwen met professionals. Zijn nieuwste boek heet ‘Adviseren vanuit het geheel, de vitale waarde van intern advies’. Hij is lid van de wetenschappelijke raad van de Ooa (Orde van organisatieadviseurs) en kerndocent van de AOG-leergang ‘Meesterschap in Adviseren’.
