Jitske Kramer en Dolf Jansen staan steeds vaker samen op het podium met Kennis & Comedy. Jitske deelt haar antropologische kennis waar Dolf zijn comedy aan toevoegt. Zij dagen elkaar uit anders te kijken naar macht, verschillen en overeenkomsten. Jitske stelt Dolf een aantal vragen naar aanleiding van internationale vrouwendag.
Jitske vraagt:
‘Dolf, ik zou zo graag meer vrouwelijke kracht en energie in het centrum van de macht zien. Maar vraag me tegelijkertijd af hoe dat eruit zou zien. Ik zit namelijk niet te wachten op kattige vrouwen, of vrouwelijke leiders die de hele tijd vertwijfeld vragen ‘wat zou jij doen’. Traditioneel associëren we power vaker met mannelijke leiders en masculiene eigenschappen en love vaker met vrouwelijk leiderschap en feminiene eigenschappen. Maar dat kan echt ook anders, denk ik. En in mijn denken hierover kom ik uit bij Lilith. Dolf, jij als man, hoe kijk jij hiernaar?
Lilith is een prachtig archetype van vrouwelijk leiderschap met power. Volgens het scheppingsverhaal in de christelijke Bijbel is Eva de vrouw van Adam. Maar… er is een andere versie. Volgens sommige joodse mythologieën (kabbalistische geschriften en de babylistische Talmoed) was er voor Eva nog een andere vrouw. Een verleidelijke, sensuele, krachtige vrouw door God geschapen tegelijk met Adam uit het stof van de aarde. Adam was dol op Lilith, maar op een gegeven moment kregen ze ruzie. Adam wilde dat Lilith zich in seksuele zin aan hem zou onderwerpen. Maar Lilith eiste gelijke rechten en had helemaal geen zin om ‘onder’ te gaan liggen. Wat Adam ook probeerde, ze weigerde om de onderliggende partij te zijn. Lilith gebruikte magische krachten, ze kende de geheime naam van G’D en riep hem aan. Ze wist te ontkomen uit het paradijs. Adam drong er bij G’D op aan om Lilith terug te halen, maar zij weigerde. Als troost schonk G’D hem toen een vrouw, Eva, uit de rib van Adam, zodat zij vanaf het begin onderdanig zou zijn. Deze volgzame, zichzelf wegcijferende Eva werd het archetype van De Vrouw in onze westerse cultuur. En niet Lilith, met haar diepe, donkere, vrije en verleidelijke vrouwelijk kracht.
Het raakt me, dit verhaal van Lilith. Ik herken veel Eva-archetype in de manier waarop we in onze cultuur naar vrouwelijkheid kijken. Dienstbaar, zorgzaam en volgend. Het lijkt mij geweldig als vrouwen meer van hun Lilith-krachten lieten zien. Dus niet de mannelijke variant van powerplay, met harde stem, veel brullend machtsvertoon en vuisten op tafel. Maar vrouwelijk én krachtig. Lilith als op-en-top vrouw. Onafhankelijk en gelijkwaardig aan de man. Geen bitch, maar verleidelijk én feministisch. Dominant én magisch. Dolf, hoe denk jij dat de wereld eruit zou zien met meer Lilith energie in de politieke arena en in de vele boardrooms?’
Reactie Dolf:
‘Ik leer zoveel, elke dag. Zeker van de vrouw waarmee ik deze bijdrage mag schrijven.
Tot voor kort kende ik die hele Lilith niet, ik vond (katholiek opgevoed, godsdienstlessen op school) dat Adam&Eva-verhaal al spannend genoeg, met dat paradijs en die slang en die appel, ik bedoel een combinatie van avontuur in de vrije natuur en vers fruit, veel blijer kon je Dolf eind jaren 70 niet maken.
Maar goed, Lilith, wat een stoer wijf, wat een krachtige vrouw met durf en een eigen willetje ook, en er dan ook nog zo goed uitzien. Die laatste twee aanduidingen mag u onder satire plaatsen, soms is het sterker dan ik.
Het is, achteraf, natuurlijk doodzonde dat Adam niet doorhad wat een topvrouw hij met Lilith aan zijn zijde had, stel je voor hoeveel het in alle voorgaande eeuwen zou hebben gescheeld, als de man en de vrouw beiden, bij toerbeurt of dwars door elkaar, allebei de leiding hadden, allebei even sterk en invloedrijk waren, allebei ‘bovenop mochten’. Door dát beeld uit het oorspronkelijke Lilith-verhaal begrijp ik trouwens wel dat het nooit in mijn godsdienstles terecht is gekomen. Ik bedoel, wij hadden als jongen van 11 of 14 of 17 zeker wel zogenaamde lentekriebels (het hele jaar door uitroepteken) maar nog geen idee wat we daar mee konden aanvangen, plus praten met meisjes vond ik in elk geval al doodeng. Ik heb dat later ruimschoots ingehaald..
Meer van die vrouwelijke energie meer in de boardroom, Jitske, het lijkt me om zoveel redenen een goed idee, sterker nog, als ik spreek voor bedrijven of organisaties pleit ik altijd voor meer vrouwen op hoge posities, meer vrouwen in elk team (inderdaad, omdat dat dé manier is je teamintelligentie te verhogen). Vrouwelijk en krachtig, onafhankelijk en gelijkwaardig aan de man, en, denk ik, met wat meer gevoel, wat meer empathie, wellicht zelfs de durf om bij beslissingen niet naar de komende jaarcijfers te kijken, maar naar oprechte duurzaamheid en de generaties die na ons komen, generaties die de gevolgen van al onze (economische) beslissingen zullen moeten dragen.
Het voelt alsof er op dit moment twee tegengestelde stromingen in de maatschappij zijn: de stroming die wij hier bepleiten, meer vrouwen aan de top, meer female power in beleid en bestuur, en daartegenover conservatisme en trad wives en jonge mannen in een slechtzittend jasje die aan alle kanten door jonge vrouwen voorbijgestreefd worden en tot overmaat van ramp ook nog eens incel zijn, en vooral daarom op zoek gaan naar een (politieke) beweging die dat hele verhaal voor ze gaat omdraaien.
Als ik spreek over het belang van (meer) vrouwen in bedrijven en organisaties raak ik aan hun vele talenten, één daarvan is: vrouwen onthouden dingen, vrouwen onthouden heel veel, vrouwen onthouden zelfs dingen die je nooit gedaan hebt. Als het dan wat ongemakkelijk wordt in de zaal, realiseer ik me dat ik de man goed begrijp, maar de vrouw zeker ook.
Best wel.
Enigszins.
En nu ga ik op zoek naar mijn Inner Lilith, want ik voel, en hoop, dat zij er is…
Door: Jitske Kramer en Dolf Jansen
Theatercollege Tour
In de periode van 19 April tot 15 mei 2024 gaan Jitske Kramer en Dolf Jansen op tour langs negen theaters in Nederland. Met het exclusieve theatercollege All inclusive. Een avond vol kennis, comedy en spoken word. Het boek Jam Cultures komt deze avond tot leven.
Theaters in: Hoogeveen, Zwolle, Amstelveen, Heerlen, Haarlem, Delft, Heerhugowaard, Rotterdam en Enschede.
Ticketprijs: Een avondje theatercollege, voor een theaterprijs van rond de € 25,- (dit wisselt enigszins per theater).
Unieke kans om Jitske bij jou in de buurt te horen spreken over diversiteit en inclusie, zeker in deze ongewone combinatie met Dolf Jansen en muzikanten. Kom alleen, met je buren, je hele team of gezin. Tickets koop je bij de betreffende theaters. Zie voor info, tickets en speellijst de website van Jitske Kramer >>>
