Agile wordt als hype nog wel eens misbruikt, vindt Rini van Solingen. ‘Agile is geen ‘silver bullet’, het is niet de oplossing voor alle problemen. Agile is vooral geschikt waar meer onbekend is dan bekend, als het complex is en lastig planbaar’.
Rini van Solingen is auteur, hoogleraar op het gebied van agile. In zijn eerdere boek De Bijenherder hanteert Van Solingen de analogie van de imker en de schaapherder. Klassieke managers leiden hun ‘kuddes’ als schaapherders; ze drijven alles bij elkaar en houden het in het gareel. Dit past niet bij de moderne tijd, meent Rini van Solingen. Hij pleit voor imkers: dienende leiders die hun bijen helpen succesvol te zijn door hen te richten, te helpen bij problemen en vooral door te zorgen dat er ruimte is in de bijenkast. Want als er ruimte is, gaan bijen uit zichzelf honing verzamelen.
Zelforganiserende teams
Vertaald naar het bedrijfsleven: laat teams hun gang gaan en help hen als manager door kaders te geven. Van Solingen: ‘Laat de mensen het zelf uitzoeken. Zij hebben er tenslotte het meeste verstand van. Ik heb nog nooit een imker gezien die zijn bijen vertelt wat ze moeten doen.’
‘Laat mensen het zelf uitzoeken, zij hebben er het meeste verstand van. Ik heb nog nooit een imker gezien die zijn bijen vertelt wat ze moeten doen.’
Het mooie van imker zijn is dat je je realiseert dat je als manager overbodig kunt zijn in het primaire proces. Een bijenvolk gaat zijn eigen gang, met of zonder imker. De opbrengst (honing) komt vanzelf binnen. In de dagelijkse praktijk zien we dit soort bijenvolken tegenwoordig terug als zelforganiserende, agile-teams. Deze zijn flexibel, wendbaar en presteren samen het beste.
Geen silver bullit
Toch noemt Van Solingen in zijn nieuwe boek De kracht van agile, agile geen ‘silver bullet’; de oplossing voor alles. ‘Als je helder hebt wat je doel is en je van tevoren honderd procent zeker bent hoe je van A naar B moet komen, dan heb je agile niet nodig. Als iets voorspelbaar en planbaar is, dan heeft agile niet de hoogste waarde. Zelfs bij gecompliceerde projecten is agile niet altijd de oplossing.
Als je constant bij moet sturen en de oplossing nog moet ontdekken of als er veel verandert, dan is agile een briljante manier van werken.
Agile is er vooral voor hele complexe vraagstukken. Problemen waarbij meer onbekend is dan bekend. Als je constant bij moet sturen en de oplossing nog moet ontdekken of als er veel verandert, dan is agile een briljante manier van werken.’
Continu successen delen
Belangrijk bij agile werken is volgens Van Solingen dat je continu, in een ritme, als een dolfijn je kop boven het water uitsteekt. Constant successen deelt en tussentijdse resultaten oogst en adem haalt. Maar ook kijkt of je nog wel de juiste kant op gaat. ‘Dat is wat anders dan een duikboot die pas weer bovenkomt als alles klaar is. Heel veel ICT-projecten opereren als een duikboot. Lang en slepend. Bij oplevering is het altijd: te laat, te duur, niet goed. Agile helpt je te leren wat de oplossing is bij je probleem en doet dat door stap voor stap het meest waardevolle eerst af te maken en op te leveren.’
Lef en valkuilen
In De kracht van agile benoemt Van Solingen niet alleen de pluspunten van agile. Hij is ook kritisch en heeft het ook ruimschoots over de valkuilen. Zo zegt hij: ‘Als je alleen krenten uit de pap van agile wilt pikken, werkt het niet. Agile is een mindset. Een way of thinking. Half doen heeft geen zin.’ De toekomst voor leiders en managers ligt daarbij wat hem betreft in het faciliteren. Net als een imker die kasten plaatst, maar niet bepaalt welke bij nu uit mag vliegen om honing te verzamelen en welke bij een raat gaat bouwen.
Leiders dienen te faciliteren. Net als een imker die kasten plaatst, maar niet bepaalt welke bij nu mag uitvliegen om honing te verzamelen en welke bij een raat gaat bouwen.
Lef is daarbij het woord dat Van Solingen gebruikt. ‘Agile heeft alles te maken met managers die durven te ontdekken en zich realiseren dat het noodzakelijk is om fouten te maken om te leren. Durf ik erop te vertrouwen dat mijn mensen een vraagstuk zelf op kunnen lossen? En dat ze zelf de vervolgstap zullen ontdekken? Leren door te doen. Van doen leer je namelijk meer dan van nadenken.’ Het is ook cruciaal dat managers binnen een agile wereld leren hun ego los te laten, meent Van Solingen: ‘Een groot ego staat verandering in de weg. Hoe geweldiger je jezelf vindt, hoe kleiner de neiging tot verandering.’
Geen hype
Van Solingen ziet agile niet als een hype. ‘Een hype is iets zonder waarde; iets tijdelijks dat wel weer overwaait. Dat geldt niet voor agile. De digitalisering en versnelling van de maatschappij is fundamenteel. Dat waait niet over. Over 10/20 jaar weten we niet beter en werken we standaard agile. Alles is dan iteratief en gaat in kleine stappen. Al zullen we het dan waarschijnlijk geen agile meer noemen.’
Rini van Solingen verzorgt een college tijdens de Collegereeks Kwaliteit in digitale transitie, startdatum 12 november.
Bekijk ook deze video van Rini van Solingen: ‘De gevaren van agile’
Laatste update: 23 sept. 2019
