Het multi-vari-diagram is een eenvoudige maar krachtige manier om de invloed van diverse factoren op de variatie in een proces te visualiseren. Door de verschillende bronnen van variatie afzonderlijk in de grafiek op te nemen, ontstaat inzicht in de mate waarin deze variatiebronnen invloed hebben op het proces.
Een multi-vari-diagram is een grafiek waarmee een relatie tussen een continue variabele en discrete variabele(n) wordt weergegeven.
In een multi-vari diagram worden de invloeden van diverse variatiebronnen op een bepaalde grootheid Y in kaart gebracht. Door de verschillende bronnen van variatie separaat in een grafiek op te nemen, ontstaat inzicht in de bijdrage van deze variatiebronnen en de onderlinge verhoudingen qua invloed op de variatie in de uiteindelijke respons Y.
Voorbeeld multi-vari diagram
Het vlees voor verwerking wordt van drie verschillende leveranciers betrokken. Iedere leverancier levert vlees van zowel de kip als de haan. Per zending worden twee stukjes vlees aselect uit de partij gehaald en gemeten op vetgehalte. De resultaten zijn als volgt:
Aanpak
- Bepaal welk kenmerk zal worden gemeten en wat de potentieel relevante variatiebronnen zijn. Voor een dergelijke studie wordt veelal een zogenaamde geneste structuur gekozen, dat wil zeggen dat de ene variatiebron varieert binnen een instelling van de bovenliggende variatiebron (de variatie tussen de stukjes per kip/haan, de kip/haan per leverancier).
- Verzamel waarnemingen volgens een schema, waarbij de variatiebronnen in niveau worden onderscheiden.
- Maak een grafiek waarbij de y-as de waarde van het kenmerk weergeeft.
- Bereken voor elke variatiebron voor ieder niveau het gemiddelde.
- Zet op de x-as de waarde van de hoogste (minst snel variërende) variatiebron. Plot nu voor iedere waarde van deze variatiebron de gemiddelde waarde in de grafiek.
- Zet nu rondom de waarde van de hoogste variatiebron de instellingen van de daaronder liggende variatiebron. Plot nu rond de eerder geplotte waarde de gemiddelde waarden per instelling van de betreffende variatiebron.
- Herhaal dit procédé een niveau lager door de individuele waarden te plotten rondom de waarden van de eerdergenoemde variatiebron.
In dit voorbeeld is duidelijk dat het verschil tussen kippen en hanen de grootste variatie veroorzaakt. Opvallend is echter dat voor de eerste twee leveranciers het vetgehalte bij kippen en hanen anders ligt dan voor leverancier 3. De verschillen tussen de steekproeven per kip/haan zijn niet van groot belang (in deze verhoudingen).
Bekijk ook deze (Engelstalige) pdf met uitleg over het multi-vari-diagram.
Bron: 111 instrumenten voor kwaliteitsverbeteringen, A.. OosterhoornÂ
Ook interessant voor procesmanagers:
