Universitaire docenten zijn meer bezig met onderzoek dan met onderwijs. Onderzoek staat hoog aangeschreven en kan tot meer prestige leiden. Onderwijs op de universiteit daarentegen heeft een ondergeschikte rol en aan docenten worden bepaald geen hoge eisen gesteld.
Dat blijkt uit een onderzoek door adviesbureau Goudsteen & Company. Peter Langerak en Jelle Spijkerboer interviewden 14 prijswinnaars van ‘docent-van-het-jaar-prijzen’ op 14 Nederlandse universiteiten. Doel van de interviews was inzicht krijgen in de kenmerken van topdocenten, hun professionele ontwikkeling en de rol van de universiteit hierin.
Universiteiten zijn als centra van wetenschap enorm gefocust op het vergaren van kennis door onderzoek. Opzienbarend genoeg krijgt de kwaliteit van overdracht van die vergaarde kennis zeer weinig aandacht.
Vanuit de universiteiten ontbreken prikkels om het onderwijs te verbeteren. Naar schatting 30% van de universitaire docenten functioneert slecht en daar wordt vrijwel niets mee gedaan. Dat 25% uitstekend en 45% goed functioneert, is hoofdzakelijk gevolg van de persoonlijke motivatie van de betreffende docenten.
Waar andere onderwijstypen wettelijk verplicht zijn voldoende gekwalificeerd onderwijskundig personeel te hebben, wordt 79% van de universitair docenten op geen enkele manier beoordeeld op de kwaliteit van hun onderwijs, zo blijkt uit het onderzoek.
Rol van universitaire docenten blijft onderbelicht
Volgens onderwijswetenschappers is er een aantal reden te benoemen waarom de rol van universitaire docenten onderbelicht blijft :
Continu verbeteren
Topdocenten noemen ‘continu verbeteren’ als onderliggende persoonlijke motivatie. Ze zetten zich in om zo goed mogelijk onderwijs te ontwikkelen en te verzorgen. Zij werken gericht aan het verbeteren van de eigen kwaliteit. En daarmee aan het verbeteren van het onderwijs in de hoop dat studenten zichzelf overtreffen.
Kenmerken van een topdocent
- Ze hebben een persoonlijk geformuleerde visie op het gehele onderwijsproces.
- Ze nemen veel tijd voor grondige onderwijsontwikkeling
- Ze zijn enthousiast en duidelijk, geven interactief onderwijs
- Ze zijn toegankelijk voor studenten
- Onderwijstoetsing is gericht op feedback
- Ze evalueren het onderwijs om het te verbeteren
Naar een kwaliteitscultuur: aanbevelingen
Op dit moment heerst er een gedoogcultuur als het gaat om de kwaliteit van docenten binnen universiteiten. Het disfunctioneren van docenten wordt gedoogd en anderzijds wordt excellent functioneren niet op waarde geschat. De kwaliteit van docenten en het onderwijs kan beter.
Topdocenten verlangen een breed gedragen kwaliteitscultuur. Om dit te verbeteren, geven de onderzoekers een aantal aanbevelingen:
- Neem resoluut en daadkrachtig afscheid van een cultuur van vrijblijvendheid, daag rolmodellen uit om dit te laten blijken in woord en gedrag
- Stimuleer een continu proces voor de voortdurende verbetering van de kwaliteit van álle universitaire docenten.
- Stel een onderwijsvisie op die breed gedeeld wordt zodat docenten hun werk daaraan kunnen toetsen.
- Benoem leidinggevenden die in staat zijn een kwaliteitscultuur te stimuleren en te creëren.
- Beoordeel leidinggevenden op hun bijdrage aan de kwaliteit van onderwijs én op hun ondersteuning van docenten.
- Reduceer werkdruk zodat er voldoende tijd is voor docenten om goed onderwijs te verzorgen.
Bron: Goudsteen & Company
Het onderzoeksrapport kunt u hier te downloaden
Lees ook: In dialoog naar een kwaliteitscultuur in het hbo
https://www.sigmaonline.nl/2015/12/in-dialoog-naar-een-kwaliteitscultuur-in-het-hbo/
