We leven in een spannende tijd, een tussentijd, een tijd van transitie. Op alle mogelijke plaatsen in de maatschappij ontstaan nieuwe en uitdagende initiatieven en denkbeelden, over de inrichting van een maatschappij en een economie van de toekomst. Is het denken binnen de kwaliteitskunde daar eigenlijk wel voor toegerust?
Organiseren is al lang niet meer een opgave van organisaties, maar wordt ook een collectieve opgave van oude en nieuwe partijen in netwerken. De snelheid waarmee dat op ons afkomt en vorm krijgt neemt exponentieel toe.
De notie en behoefte aan kwaliteit daarbinnen is eigenlijk springlevend, maar wel vanuit een ander perspectief. We maken ons zorgen en willen de kwaliteit van voedsel, van scholing, van bejaardenzorg, van energie, en van … met elkaar benoemen, organiseren en borgen.
Nieuw paradigma
Maar hoe we dat moeten doen is een lastige opgave. Het denken binnen de kwaliteitskunde is daar eigenlijk niet voor toegerust. Dat komt uit een andere ‘school’, een andere manier van denken, een ander paradigma.
In het nieuwe organiseren is het realiseren van kwaliteit namelijk niet langer het realiseren van een product – of een combinatie van product en dienst. Steeds meer gaat het om een brede inter‐organisationele uitdaging.
Drie hypotheses
Die overgang brengt grote veranderingen met zich mee. Die veranderingen in samenhang met elkaar zichtbaar maken, gebeurt in de working paper van Jan Jonker aan de hand van drie hypotheses: de Acceleratie Hypothese of Exponentiële ‘Shift’, de Haai‐Hypothese of ‘Big Bang Market’ en de Divergentie Hypothese of ‘Martec’s Law’.
Het effect van de ontwikkelingen die onder deze drie hypotheses schuil gaan, is dat verbeteren van het bestaande binnen de eigen organisatie onvoldoende is. In plaats daarvan is sprake van transformatie en transitie – ingrijpende veranderingen die de bestaande businesspropositie ter discussie kunnen stellen.
Toekomstbestendige kwaliteit
De betekenis van toekomstbestendige kwaliteit is gebaseerd op samenwerkingskunde tussen organisaties en partijen in bedrijven, ketens en netwerken. Het zal echter niet meevallen deze te realiseren. Het vraagt om afscheid nemen van heel veel conventioneel industrieel denken, terwijl dat wat daarvoor in de plaats komt, nog in de kinderschoenen staat.
Wat we daarmee moeten en kunnen, ontdekken we eigenlijk werkendeweg en krijgt vorm terwijl het op ons afkomt. De metafoor is dat we de rivier afvaren op weg naar een stroomversnelling, terwijl de boot wel te water is gelaten, maar deels nog gebouwd moet worden.
Veel bestaande organisaties zijn niet of steeds minder toegerust om met deze cruciale veranderingen om te gaan. Ze zijn immers helemaal niet ontwikkeld met het oog op verandering, maar met het oog op functionele stabiliteit. Dat er dan meer dan eens een ‘clash’ ontstaat, is niet verwonderlijk.
De overlevingsvraag is dan: hoe moet toekomstig kwaliteitsdenken en kwaliteitszorg er in het licht van deze ingrijpende ontwikkelingen uitzien?
Lees verder in de whitepaper van Prof. Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Nijmegen School of Management van de Radboud Universiteit Nijmegen.
Download de volledige Whitepaper van Jan Jonker (pdf).
Jan Jonker verzorgt het openingscollege van de nieuwe Collegereeks: Kwaliteit in digitale transitie
De Collegereeks start op 10 november 2020 en vindt plaats op Nyenrode Business Universiteit op dinsdagen van 15.00 tot 19.00 uur.
Met colleges van Jan Jonker, Bas Kodden, Annemieke Roobeek, Bob de Wit, Martin van Staveren en Rini van Solingen.
Bijgewerkt op 4 september 2019
