In de arbowetgeving wordt fysieke gezondheid aangeduid als fysieke belasting en de mate waarin sprake kan zijn van over- of onderbelasting van de werknemer. Het gaat dan om lichamelijke inspanningen, zoals tillen, dragen, zitten, staan en lopen Frequente of overmatige belasting kan leiden tot ernstige klachten en uitval. Zeker bij ‘zwaar werk’ zoals de vakbonden dat aanduiden.
De afgelopen decennia is door aanpassingen, verbeteringen, hulpmiddelen, et cetera de mate van fysiek zwaar werk sterk gereduceerd en is hiervan steeds minder sprake in organisaties.
We zien dat ook terug in de ziekteverzuimcijfers, waarbij fysieke klachten lang de belangrijkste verzuimoorzaak waren. Tegenwoordig is een verschuiving zichtbaar naar psychische en mentale klachten. De Monitor Arbeid van tno over 2018 laat zien dat circa 26 procent van het werkgerelateerde verzuim veroorzaakt wordt door fysiek belastend werk.
Sectoren met fysieke belasting
Sectoren waar fysieke belasting het meest voorkomt, zijn landbouw en visserij (64 procent), transport (58 procent), horeca (56 procent) en bouw (53 procent). Ook in de gezondheidszorg bestaat nog een aanzienlijk deel fysiek belastend werk (47 procent). Ook blijkt uit de Monitor Arbeid dat 24 procent van de nieuwe arbeidsongeschiktheidsuitkeringen veroorzaakt wordt door fysieke klachten.
In de literatuur wordt ook belasting beschreven die veroorzaakt wordt door te weinig beweging en te veel zittend werk: zogeheten sedentair gedrag (activiteiten met een laag energiegebruik). Onderzoek van tno laat zien dat werknemers in 2016 gemiddeld 10 uur zitten op een werkdag, met name vanwege de toename in werken met beeldschermapparatuur en dergelijke. Daarnaast loopt één op de zeven Nederlanders niet meer dan 10 minuten per dag!
Langdurig zitten als probleem
Langdurig zitten wordt dan ook steeds meer erkend als een fors gezondheidsprobleem, omdat het kan leiden tot ziektes als diabetes type II, kanker, depressie, overgewicht en obesitas. Ook is inmiddels wetenschappelijk bewezen dat mensen die meer dan 11 uur per dag zitten, 40 procent meer kans maken op vroegtijdig overlijden (blijkt uit Monitor Arbeid, factsheet Sedentair gedrag. tno, 2019. www.monitorarbeidtno.nl.)
Dit laatste heeft uiteraard ook te maken met de wijze waarop we als mens, als medewerker onze eigen leefstijl inrichten en hoe we daarmee omgaan. Zijn we passief en overkomt het ons? Of nemen we (pro)actief maatregelen om onze leefstijl positief op orde te houden? Hiermee wordt ook het begrip eigen regie, eigen verantwoordelijkheid zichtbaar.
In mijn dialoogmodel noem ik dit eigenaarschap. Eigenaarschap niet alleen van de eigen gezondheid, maar ook ten aanzien van alle factoren van duurzame inzetbaarheid, waar medewerkers invloed op kunnen uitoefenen.
Bron: Aan de slag met duurzame inzetbaarheid
Door: Peter Dona
