Ons leven bestaat dankzij tegenovergestelden. En er is leven omdat er ook dood is. Dagen bestaan omdat er ook nachten zijn. Zeeën bestaan omdat er ook land is. Werkweken bestaan omdat er ook vakantieweken bestaan. Enzovoorts. Als je het weet, zie je het overal. Wat moeten managers en vooral directeuren en bestuurders hiermee? Ze moeten niets, maar tegen deze achtergrond maken steeds meer organisaties momenteel de zogenaamde ‘U-turn’.
Heeft uw organisatie deze ‘U-turn’ al gemaakt? In dit artikel leest u wat dit betekent en kunt u reflecteren op deze vraag. Het gaat dan met name om het concept waardecreatie en het stil staan bij de vraag waar uw organisatie waarde mee kan creëren in de huidige tijd waarin niet alleen aandacht is voor economische waardecreatie maar ook voor uw sociale impact en ecologische voetafdruk. De centrale vraag luidt: Waarmee creëert uw organisatie waarde en is dit nog van deze tijd? Welke volgende stap kunt u maken in uw talentbeleid en/of in uw verdienmodel door iets nieuws tegenover iets bestaands te zetten en waarmee u dat nieuwe exclusief maakt? Het doel van dit artikel is om directeuren en bestuurders toekomstbestendig(er) waarde te laten creëren.
De U-turn naar de toekomst
Een organisatie die toekomst bestendig is, is een organisatie die in verbinding staat met de maatschappij. Niet alleen wat betreft vraag en aanbod van producten of diensten maar ook wat betreft onderliggende overtuigingen en kernwaarden. Bekende voorbeelden zijn hippe retailmerken zoals Patagonia en Veja. Deze organisaties verankeren economische activiteiten in sociaal-ecologische uitgangspunten. In die volgorde. De economische kant van de organisatie is geïntegreerd met de sociaal-ecologische kant. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille, waarbij de sociaal-ecologische kant, de kop, het beeldmerk is.
Het is interessant dat de woorden ‘economie’ en ‘ecologie’ dezelfde etymologische stam hebben. Het woord ‘economie’ komt van het Griekse oikos dat ‘huis’ betekent en nomos dat verwijst naar ‘regels’ en ‘normen’. Economie gaat daarom over huisregels waarbij huis verwijst naar onze wereld, ons land, een organisatie, of een huishouden. Het woord ‘ecologie’ komt eveneens van het Griekse oikos dat ‘huis’ betekent en logos dat verwijst naar begrippen als ‘leer’, ‘rede’, en ‘principe’. De woorden ‘economie’ en ‘ecologie’ kunnen taalkundig worden gezien als broer en zus.
“Creëren is losmaken en apart zetten. Waardecreatie is iets losmaken van de rest”
Omdraaien van de medaille
De U-turn maken als directeur of bestuurder verwijst naar het omdraaien van de medaille met kop-kant naar boven. De muntkant ligt dan onder. De U-turn maken is nodig om een organisatie toekomstbestendig te maken. De externe druk om dat te doen, groeit, maar slimme directeuren en bestuurders maken die U-turn niet omdat het moet, maar omdat ze dat zelf willen. Zij maken de organisatie uit eigen beweegredenen en volgens hun eigen business principles toekomstbestendig. Directeuren en bestuurders die dat niet doen, nemen de rechtlijnen van Europese Unie omtrent sociaal-ecologische waardecreatie als kader en werken vanuit die regels aan beleid rondom de ecologische (‘Environmental’), sociale (‘Social’), en bestuurlijke (‘Governance’) factoren die in en om de organisatie een rol spelen.
Het risico daarbij is dat het zogenaamde ESG-beleid dat dan gaat gelden niet geïntegreerd wordt in de interne organisatie en los van het kernproces komt te staan. En dan gaat er iets fout. In organisaties moet ESG-beleid namelijk niet een losstaand doel zijn waar waarde mee wordt gecreëerd, maar moet een in de organisatie geïntegreerd middel zijn om waarde mee te creëren. Een simpel voorbeeld is dat van plastic tasjes. In het verleden, toen de meeste organisaties de U-turn nog niet hadden gemaakt, kregen consumenten die kleding kochten in een winkel dit mee in promotiemateriaal zoals een plastic tas.
Organisaties die de U-turn maakten, zagen in dat die plastic tas apart kon worden gezet van de aankoop en als zelfstandig item van waarde is. Consumenten konden er voor gaan betalen. En deden dat massaal. Het zelfde is gebeurd met frisdrank in blikjes waarbij de blikjes een eigen waarde kregen en trolleys in een vliegtuig die niet meer vanzelfsprekend gratis mee mochten met passagiers. Deze voorbeelden laten zien dat organisaties die de U-turn maken waardebewust hun verdienmodel verfijnen en consumenten op een economische manier beïnvloeden (‘nudging’) door hen bewust te maken van hun gedrag en hun footprint.
Reflectie en reactie
Organisaties die de U-turn maken of gemaakt hebben, kijken daarnaast ook kritisch naar zichzelf. Bent u werkzaam in zo’n organisatie? Wordt in uw organisatie de vraag gesteld hoe u als organisatie of als team uw eigen footprint kunt beperken en op welke manier u een goede ‘concierge’ of ‘huismeester of – vrouw’ kunt zijn van het huis dat we met elkaar mogen bewonen; de planeet Aarde? Zo niet, dan is de U-turn nog niet gemaakt en kunt u deze beweging in gang gaan zetten. Namens de toekomstige generatie, alvast bedankt!
