De uitdaging tijdens de jaarlijkse Nationale Complimentendag op vrijdag 1 maart is om drie complimenten uit te delen in je omgeving. Dat is geen overbodige luxe, want als Nederlanders staan we bekend als een kritisch volk. We zien en benoemen eerder wat er misgaat of beter kan. Dat begint al op de basisschool. Bij de goede sommen staat een klein krulletje en bij de verkeerde sommen een grote streep, bij voorkeur met een rode pen. Zelfs als alle opgaven goed zijn, wordt de nadruk gelegd op wat er mis had kunnen gaan. ‘Nul fout’ staat er bovenaan het blaadje. Waarom staat er niet hoeveel antwoorden er goed waren?
Mensen hebben waardering nodig
Veel werkgevers en managers hebben niet door hoe belangrijk het geven van complimenten is. Net zoals een plant licht, gezonde voeding en water nodig heeft om tot bloei te komen, hebben mensen waardering nodig. Als de bodem waarin een plant staat zuur is, raakt deze beschadigd en krijgen schimmels vrij spel. Zo leidt negatieve aandacht tot een verzuurde sfeer. Daar worden mensen letterlijk ziek van. Het is beter om je te richten op zaken die wel goed gaan. Kortom: besproei de planten, niet het onkruid.
Het belang van complimenten
Een compliment is een positieve waardering van een geleverde inspanning, prestatie of resultaat. Hierdoor activeren we het beloningscentrum in ons brein. De hoeveelheid dopamine neemt toe en dat geeft een goed gevoel. Een compliment versterkt het zelfbeeld van de ontvanger en zorgt voor een betere onderlinge relatie. Een goede pluim werkt zelfs meer motiverend dan cadeaus, een promotie of contant geld (mits iemand tevreden is met zijn salaris). Door regelmatig in het openbaar complimenten te geven stimuleer je een cultuur waar mensen positief over elkaar praten. Tot slot wordt ons aandachtsfilter positief gestuurd door de beslissing om te complimenteren omdat je op een andere manier naar mensen gaat kijken. Je krijgt meer oog voor het positieve in de ander. Daar word je zelf ook blijer van. Bekijk voor een prachtig voorbeeld deze video met chef-kok Gordon Ramsey.
Hoe kun je groeien in het geven van complimenten?
Het geven van complimenten is dus een cruciale vaardigheid voor moderne leiders en ondernemers, maar hoe doe je dat precies?
1. Complimenteer veel
Marcial Losada heeft tien jaar lang goed en slecht presterende teams onderzocht. De optimale verhouding tussen positieve en negatieve interacties is 2,9013. Dit houdt in dat er ongeveer drie positieve opmerkingen, ervaringen en/of gelaatsuitdrukkingen voor nodig zijn om de verkrampende effecten van één negatieve ongedaan te maken. Duik je onder dit kantelpunt, dat bekendstaat als ‘de Lijn van Losada’, dan zullen de prestaties in een werkomgeving eronder lijden. Kom je erbovenuit – uit onderzoek blijkt dat zes op één ideaal is – dan presteren mensen het best. Om een positieve sfeer te bewerkstelligen dien je dus minstens drie keer zoveel complimenten te geven als klachten of kritiek. Dat lijkt wellicht overdreven voor ons als nuchtere Nederlanders, maar wie krijgt er ooit genoeg van om positief over zichzelf te horen spreken?
2. Wees oprecht en specifiek
Geef complimenten belangeloos. Laat complimenten een uitdrukking zijn van jouw positieve instelling en niet een middel om iets gedaan te krijgen. Dan wordt een compliment positief beleefd en voorkom je dat mensen gaan denken dat je iets van hen nodig hebt. Een goed compliment vereist dat je een beeld hebt van de progressie die iemand heeft geboekt. Dan kun je vertellen wat je precies in of aan iemand waardeert en waarom. Zeg niet ‘mijn complimenten’, want dat is op jezelf gericht. Je gesprekspartner heeft dan geen idee waar je op doelt. Blijf op de ander gericht.
3. Geef complimenten zo snel mogelijk
Sommige leidinggevenden geven hun complimenten aan het eind van het jaar, of erger nog: als iemand weggaat bij de organisatie. De gedachte hierachter is om iemand in het zonnetje te zetten zodat hij zich niet vervelend zal voelen, maar het tegenovergestelde wordt vaak bereikt. Een compliment wanneer de actie net is afgerond bepaalt voor een groot deel het beeld dat medewerkers hebben rond de hele actie.
4. Complimenteer de houding en niet (alleen) de vaardigheden
Promotieonderzoek van Eddie Brummelman laat zien dat kinderen die worden gecomplimenteerd om hun vaardigheden (‘Wat kun jij dat goed’) zich anders ontwikkelen dan kinderen die worden gecomplimenteerd om hun houding (‘Wat heb jij ontzettend je best gedaan’). De eerste groep ging na verloop van tijd alleen taken doen waarvan ze zeker wisten dat ze zouden slagen. Ze gingen uitdagingen uit de weg omdat ze dan complimenten zouden mislopen. De kinderen die gewaardeerd werden om hun houding of inspanning, bleven nieuwe uitdagingen aangaan.
5. Sluit aan bij het beeld dat de ander over zichzelf heeft
Leef je in door je af te vragen wat de behoefte is van de ander. Houd daar rekening mee bij het geven van je compliment. Bij het ontvangen van een compliment laten we de sociale status van de complimentengever meewegen. Krijg je een compliment van je leidinggevende of iemand tegen wie je opkijkt? Dan heeft het compliment meer waarde.
Kortom: complimenteer veel, wees oprecht en specifiek, geef complimenten zo snel mogelijk, benoem vooral de houding en sluit aan bij het beeld dat de ander over zichzelf heeft.
Tot slot…
Hoe reageer je als je op 1 maart zelf een compliment van je leidinggevende krijgt? Mijn advies is: vraag hem of haar ‘kun je dat alsjeblieft herhalen?’ Als hij of zij de positieve woorden nogmaals uitspreekt, adem dan diep in en neem het compliment helemaal in je op. Het kan zomaar een jaar duren voordat je er weer een krijgt…
Meer over wat je kunt doen om het gedrag van medewerkers positief te beïnvloeden lees je in het boek De kracht van organisch leiderschap.
Door: Ronald van der Molen
Ronald van der Molen is werkzaam als organisatieadviseur en leiderschapscoach. Vanuit zijn bedrijf Transformatio begeleidt hij leidinggevenden, teams en organisaties die stevig willen of moeten veranderen zodat ze floreren. Daarnaast verzorgt hij keynotes en workshops over de kracht van organisch leiderschap. Tijdens trajecten en presentaties gebruikt hij lessen uit de natuur om leiders te helpen anders naar hun vak te kijken. Hij geniet ervan als eikels in bomen veranderen.
