Het begrip corporate governance werd voor 1977 niet gebruikt. De voorloper van corporate governance is corporate control, waar het ging over de rol van aandeelhouders bij de controle van overnames van bedrijven. Corporate governance gaat verder dan alleen controle bij overnames. Het duidt ook op de functie van aandeelhoudersvergaderingen in het toezicht op het ondernemingsbestuur (Schrijvers, 2004).
Corporate governance is belangrijk omdat er een controle of toezicht plaatsvindt op de onderneming, zodat deze gebonden is aan wat de stakeholders willen. Zo kan er van buitenaf invloed op de onderneming uitgeoefend worden. Milieugroeperingen kunnen ook invloed uitoefenen op de onderneming om de organisatie milieuvriendelijker te maken.
Het begrip is steeds verder ontwikkeld nadat er verschillende schandalen van grote organisaties onder de aandacht kwamen. Ook kwam er meer discussie over de grote beloningen aan de top van multinationals. Naar aanleiding hiervan werd de Commissie Corporate Governance opgericht. Deze wordt ook wel de commissie-Peters genoemd. Zij bracht een rapport uit met veertig aanbevelingen om een goede governance te voeren. Deze gingen vooral over het afleggen van verantwoording door de bestuurders en toezicht door aandeelhouders.
Omschrijvingen corporate governance
De commissie-Peters definieert corporate governance als volgt: ‘Corporate governance gaat over bestuur en beheer, over verantwoordelijkheid en toezicht. Integriteit en transparantie spelen hierbij een grote rol’. Het ministerie van Financiën omschrijft het als het waarborgen van de onderlinge samenhang van de wijze van sturen, beheren en toezicht houden van een organisatie, gericht op een efficiënte en effectieve realisatie van doelstellingen. En het daarover op een open wijze communiceren en verantwoording afleggen aan belanghebbenden (Ministerie van Financiën, 2000).
Ook deze definitie komt uit de vele discussies die men gebruikt om in de steeds groter wordende vraag naar verantwoording en transparantie van bedrijven te voorzien. Er bestaat onder de bedrijven en hun belanghebbenden steeds meer bewustzijn voor de noodzaak van controle en balans.
Drie elementen
Het voeren van corporate governance bestaat uit drie elementen. Ten eerste gaat het over de interactie van belanghebbenden in het functioneren van een onderneming. Ten tweede gaat het over het bereiken van voordelen en efficiëntie van het ondernemingshandelen doordat door de inspraak van belanghebbenden de prestaties van de onderneming kunnen worden beïnvloed. Ten derde gaat governance over de vraag wat goed bestuur is (Schrijvers, 2004).
De commissie-Peters ging ervan uit dat de veertig aanbevelingen door de beursgenoteerde organisaties werden opgevolgd. Dit was niet het geval. Daarom werd er een nieuwe commissie opgericht die de aanbevelingen van de commissie-Peters verder ging uitwerken. Dit leidde tot de code-Tabaksblat.
Corporate Governance in ontwikkelingslanden
Tijdens de tiende conferentie van handel en ontwikkeling van de Verenigde Naties (UNCTAD) werd geadviseerd om corporate governance te stimuleren in ontwikkelingslanden om de bedrijfstransparantie te vergroten en de relatie met stakeholders van bedrijven in ontwikkelingslanden te verbeteren om zo kapitaal aan te trekken.
Hiervoor ontwikkelde ISAR (International Standards of Accounting and Reporting) door middel van vele workshops, gesprekken en debatten met experts de publicatie ‘Guidance on good practices in corporate governance disclosure’. Samen met deze handleiding en workshops, bijeenkomsten en onderzoeksprojecten stimuleert de UNCTAD corporate governance, voornamelijk in ontwikkelingslanden (United Nations Conference on Trade and Development, 2002).
Bron: Inleiding in maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen
Door: Jan Jonker
