Porter (1985) geeft vele strategische aangrijpingspunten voor Supply Chain Management (SCM). Zijn methodiek voor de analyse van de waardeketen is een perfect startpunt voor de analyse van de logistieke mogelijkheden van een bedrijf.
Het waardeketendenken
Het waardeketendenken maakt een onderscheid in primaire bedrijfsactiviteiten en de ondersteuning. De primaire bedrijfsactiviteiten worden door Porter gezien als een (interne) supply chain bestaande uit inkomende logistiek, eigen operaties, uitgaande logistiek, marketing & sales en ten slotte service. In elk van deze activiteiten kan concurrentievoordeel bereikt worden door kosteneffectiever te werken, dan wel hogere waardetoevoeging (bijvoorbeeld een betere service) te verlenen dan de concurrentie.
De logistiek is van belang in alle schakels van de supply chain. In de volgende figuur is als voorbeeld aangegeven welk concurrentievoordeel in de schakels behaald kan worden. Naast de analyse per schakel is het zinvol om de samenhang ertussen te analyseren, evenals de relaties aan het begin en het einde van de waardeketen. Door schakels anders te groeperen, de taakverdeling tussen schakels te verbeteren en/of met nieuwe combinaties met derden te werken, kan vaak doorslaggevend concurrentievoordeel worden behaald. Soortgelijke analyses kunnen ook worden toegepast op de hele keten.
Strategische logistieke mogelijkheden
Strategische logistieke mogelijkheden zijn er ook buiten de primaire processen, vooral in de ondersteunende processen. Het verbeteren van de ondersteunende processen verbetert de primaire processen en werkt door in de uiteindelijke prestatie naar de eindklanten. In SCM zijn de laatste tien jaar concepten ontwikkeld voor de beheersing en optimalisatie van de gehele goederenstroom vanaf de toeleveranciers tot de eindklanten, en ook over de grenzen van het eigen bedrijf heen. Een goede inrichting en besturing van de integrale goederenstroom kan net zo veel voordeel opleveren als de feitelijke uitvoering.
We geven enkele voorbeelden. Door een goede prognose, vertaald in een goede planning, waarbij toelevering en productie beter op elkaar aansluiten, kan stilstand vermeden en de bezetting van machines verbeterd worden. Door een verkorting van de levertijd van productie en toeleveranciers kunnen hoge voorraden in het distributiekanaal vermeden worden. Just-in-time (JIT) heet deze werkwijze. Door verbetering van de verpakking bij de fabrikant (bijvoorbeeld ‘vierkante’ in plaats van ronde pakken) kunnen transportkosten verminderd worden en kan schapruimte bespaard worden in de winkel.
Organisatorische randvoorwaarden
Om optimale integrale logistiek te bedrijven, zijn dus goede organisatorische randvoorwaarden nodig en
een goede infrastructuur. Denk niet alleen aan gebouwen, vrachtwagens of magazijnen. Sta vooral ook stil bij de informatiesystemen (bijvoorbeeld SAP of Oracle) en de communicatie – bijvoorbeeld EDI (electronic data interchange), XML (extensible markup language) en RFID (radio frequency identification) – die nodig zijn om snelheid te bereiken in de doorstroom en het volgen (tracking & tracing) van de goederen. In hoofdstuk 6 gaan we dieper in op de informatietechnologie voor SCM.
Bijzondere aandacht is nodig voor de logistieke relatie met de eindafnemer. Porter benadrukt dat het in vele gevallen beter is om niet (uitsluitend) te concurreren op kosten, maar vooral op het leveren van een superieur product of een superieure service aan de afnemer. Bij het aspect service komt SCM om de hoek kijken. De kwaliteit van de logistieke service kan voor de afnemer heel belangrijk zijn, maar ook de tijdige beschikbaarheid van de goederen, de snelheid en frequentie van levering, de informatie over leveringen en vooral de betrouwbaarheid ervan.
Superieure klantwaarde
In de terminologie van Porter is het van belang om bij klantgroepen de behoefte (ook een eventueel sluimerende behoefte) aan logistieke service na te gaan en om te bekijken of er mogelijkheden zijn om superieure klantwaarde te creëren door beter op die behoefte in te spelen dan de concurrentie.
Bron: Praktijkboek Supply Chain Management
Door: Marcel van Assen
