Wat is de supply chain? En waarom zouden we de moeite nemen om het onderwerp überhaupt te bestuderen? Die vraag kan op veel manieren worden beantwoord, maar in plaats van met statistieken te komen over wat er aan supply chains wordt uitgegeven op bedrijfs- of landniveau is het misschien simpeler om het belang van de supply chain als integraal bedrijfsgebied te visualiseren door te kijken wat er gebeurt als het niet goed lijkt te werken.
Geschatte leestijd: 6 minuten
Inhoudsopgave
Definities van de supply chain
Laten we proberen om duidelijker te definiëren wat een supply chain eigenlijk is. In feite zijn er veel definities van ‘supply chain’: zoek online gewoon even naar ‘definitie van supply chain’ of iets dergelijks. Waarschijnlijk hebben veel van de definities die je vindt iets gemeen, maar er zijn hoogstwaarschijnlijk ook verschillen.
Allereerst is het interessant om de geldigheid van de metafoor van de ‘chain’ – ofwel ‘keten’, ‘ketting’ – te benadrukken. In veel talen is er wel een variant op de uitdrukking ‘een ketting is zo sterk als zijn zwakste schakel’. Toegepast op een supply chain-context legt het een belangrijke nadruk op het idee van onderlinge afhankelijkheden tussen de uiteenlopende spelers die erbij betrokken zijn. Als een van mijn leveranciers faalt en ik daardoor zelf niet kan produceren en leveren, kan ik me niet echt achter mijn leverancier verschuilen als ik vragen van mijn eigen klanten beantwoord. Die hebben per slot van rekening met mij te maken en niet met mijn leveranciers.
SCOR-model
Een veelgebruikte definitie van supply chain is afkomstig van de Supply Chain Council (scc), een branchevereniging die enkele jaren geleden samen is gegaan met collega-organisatie apics. scc is de organisatie achter de ontwikkeling van het Supply Chain Operations Reference-model – ofwel scor-model.
Dat biedt een ‘procesgeoriënteerde’ zienswijze op supply chain management, waarbij in elk bedrijf dat bij een keten is betrokken de volgende stappen worden onderscheiden:
- plan (planning)
- source (inkoop)
- make (productie)
- deliver (distributie)
- return (retouren).
Het is duidelijk, zoals we in een later stadium nog in detail zullen toelichten, dat de supply chain verder kan worden uitgebreid naar leveranciers van leveranciers en klanten van klanten. Stanton (2017) verwijst in zijn praktisch gerichte boek over de supply chain uitgebreid naar het scor-model. apics heeft onlangs ook een app voor iOS en Android uitgebracht met een overzicht van het hele model.
Andere definities van de Supply Chain
Laten we naar nog wat andere voorbeelden kijken van definities in toonaangevende vakliteratuur over het onderwerp. Rushton, Croucher & Baker (2017) zeggen het zo:
Logistiek = Materiaalmanagement + Distributie Supply Chain = Leveranciers + Logistiek + Klanten
Volgens Christopher (2016) is de definitie als volgt:
‘Het management van opwaartse en neerwaartse leveranciers en klanten om superieure klantwaarde te leveren tegen lagere kosten voor de supply chain als geheel’.
Simchi-Levi e.a. (2009) definiëren supply chain management als volgt:
‘Een verzameling aanpakken die wordt gebruikt om leveranciers, fabrikanten, magazijnen en winkels efficiënt te integreren, zodat handel in de juiste hoeveelheden wordt geproduceerd en gedistribueerd, naar de juiste locaties, en op het juiste moment, om de systeembrede kosten te minimaliseren en tegelijkertijd te voldoen aan de servicegraad-eisen.’
Een definitie die ik zelf gebruik in workshops en trainingen is die van Chopra & Meindl (2016):
‘Een supply chain bestaat uit alle partijen die, direct of indirect, betrokken zijn bij het vervullen van een klantvraag.’
Dit lijkt misschien een zeer open definitie met een nogal open zienswijze op waar de keten begint en ophoudt, maar dat is een van de interessante kenmerken ervan: je moet voor je eigen situatie bepalen hoe lang en hoe breed je wilt dat je supply chain is.
Wat hebben de Supply Chain definities gemeen?
Wat alle definities expliciet gemeen hebben, is dat de supply chain gaat over stromen van goederen, informatie en geld (kosten en inkomsten) en, misschien nog belangrijker, dat alles gericht is op vervulling van de behoeften van een klant aan het eind van onze keten (we noemen dit het stroomafwaartse einde, in tegenstelling tot de leveranciers, die stroomopwaarts zijn).
Met andere woorden: de klant, de betalende figuur aan het einde van onze directe keten, maakt duidelijk deel uit van onze keten. Het is misschien interessant om aan te tekenen dat Simchi-Levi onderscheid maakt tussen wat hij de development chain noemt en de supply chain, en die expliciet met elkaar verbindt. De supply chain valt onder zijn definitie zoals hierboven aangehaald, met de nadruk op stabiele toelevering, fabricage en distributie van bestaande goederen, terwijl de ‘ontwikkelingsketen’ zich bezighoudt met ontwikkeling van nieuwe producten en het ontwerp van de processen voor de toelevering, productie en distributie van die nieuwe producten (Simchi -Levi e.a., 2009).
Circulaire ketens
We zien dat er steeds meer aandacht is voor circulaire ketens, in verband met het bredere thema van maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaamheid en de circulaire economie. De retourprocessen zoals gedefinieerd in het scor-model bieden al de mogelijkheid om die dimensie mee te nemen.
Merk op dat er soms een groot verschil kan zijn tussen klanten en consumenten. Elk bedrijf in de keten heeft klanten, afnemers, maar de term ‘consumenten’ verwijst normaal gesproken naar de eindgebruikers van een product aan het einde van de hele keten. Retailers als Albert Heijn en Jumbo zijn misschien klanten van mineraalwaterproducenten Spa of Chaudfontaine, maar de consumenten zijn de mensen in de winkels die het water kopen.
Belang van definities
Ik heb deze definities de revue laten passeren om je een idee te geven van wat de standaard vakliteratuur over het onderwerp zegt. In mijn werk met keten-professionals over de hele wereld heb ik ervaren dat je je er in de praktijk niet per se zorgen over hoeft te maken of je wel de juiste definitie van supply chain hebt. Het komt niet vaak voor dat we elkaar niet begrijpen als we het vanuit een holistisch gezichtspunt over de supply chain hebben, zelfs niet als we functionele grenzen met andere afdelingen oversteken. In de meeste gevallen veroorzaakt dit geen ernstige problemen.
Soms ook meer verwarring
Dit kan echter anders zijn bij definities van gebieden die deel uitmaken van de supply chain. Daar zie ik meer verwarring over terminologie, afhankelijk van achtergrond, bedrijfscontext of zelfs nationale referentiekaders. Het woord ‘logistiek’ is een goed voorbeeld. Voor sommigen is dit zo’n beetje een synoniem voor toeleveringsketen, in het holistische end-to-end gezichtspunt. Voor anderen is logistiek meer een operationele activiteit, bijvoorbeeld met betrekking tot warehousing en distributie. Het wekt geen verbazing dat er dan verwarring kan ontstaan als twee mensen die elk werken vanuit een ander begrip van de term een gesprek met elkaar voeren. Op een vergelijkbare manier is er een verschil tussen de functies purchasing en procurement. Kijk op internet en je zult een schat aan verschillende verklaringen vinden, in sommige gevallen precies het tegenovergestelde van elkaar.
Dus ook al is er in de praktijk niet zo veel verwarring over de term supply chain zelf, in deze laatste voorbeelden waarin minder duidelijkheid heerst zijn definities duidelijk van belang, niet om aan te tonen wie gelijk heeft of ernaast zit maar voornamelijk vanuit het pragmatische standpunt om ze te verduidelijken met je gesprekspartner zodat je op productieve wijze verder kunt met de conversatie.
Bron: Supply Chain Meesterschap
Door: Ed Weenk
