Voor een aantal bedrijven hangt het vakgebied Supply Chain Management (SCM) er nog steeds een beetje bij. Dat zijn vooral de meer traditionele, op efficiëntie gerichte bedrijven: hun externe aandacht gaat in eerste instantie uit naar externe financiële stakeholders. Intern richten zij zich vooral op de dagelijkse productiviteitsproblemen en het verhelpen van kwaliteitsproblemen.
Door de globalisatie en de verhevigde concurrentie moeten organisaties steeds sneller nieuwe producten op de markt brengen; het totale assortiment wordt sterk verbreed. Klanten raken gewend aan de hoge kwaliteit en de lage prijs en kiezen steeds vaker voor producten met de laatste technologische nieuwigheden en nog modernere designs. Daarmee verworden lage prijs en hoge kwaliteit tot order qualifiers: minimale uitgangspunten in de internationale arena (Hill, 1989). Innovatie en uniciteit zijn de order winner, en hierbij geldt een breed, up-to-date assortiment met bijbehorende korte levertijden. De steeds hogere frequentie van nieuwe marktintroducties en almaar toenemende variatie van het assortiment vereisen steeds kortere doorlooptijden. Deze ontwikkeling legt bedrijven een toenemende tijdsdruk op, waarbij SCM essentieel is geworden binnen de excellente bedrijfsvoering: inkoop, outsourcing, off shoring, partnerschap en value-added logistics (zie Lee, 2004).
Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat er een sterk verband is tussen de ketenprestatie van een organisatie, haar concurrentiepositie en de resulterende financiële prestatie. Bedrijven die SCM als strategisch belangrijk beschouwen en daar consistent naar handelen (inrichten en besturen van de keten vanuit strategisch commitment) halen een gemiddeld meer dan tien procent hogere financiële prestatie: betere customer service, hogere verkopen, lagere voorraden, minder kapitaalbeslag, juiste partners en effectieve make-or-buybeslissingen.
Voor elke manager is het daarom belangrijk om precies vast te stellen wat de strategische waarde van de supply chain is en hoe die strategische waarde beïnvloed wordt door beslissingen over product -markt combinaties (PMC’s), over investeringen en over de organisatie van supply chain management (Accenture, 2003).
Supply chain management belangrijk voor innovatie
Tegenwoordig is de supply chain niet meer alleen belangrijk voor logistieke prestaties, maar zijn het management ervan, de allianties en de partnering ook van levensbelang voor innovatie. Een voorbeeld daarvan is ASML in Veldhoven. In de jaren negentig besloot deze belangrijke producent van machines voor de halfgeleiderindustrie op een volstrekt nieuwe wijze een innovatieve supply chain op te zetten, waarin toeleveranciers essentiële lacunes opvulden in de technologieportefeuille van ASML. Dit was een onmisbare basis voor de formidabele race waarin ASML als nieuwkomer destijds de grote gevestigde concurrenten passeerde en marktleider werd in lithografieapparatuur.
Tegenwoordig is logistiek ook een essentiële concurrentiefactor voor dienstverlenende bedrijven en zelfs in de zorg. De klanten van verzekeringsmaatschappijen zijn niet langer bereid weken op polissen of op de afhandeling van een ziektekostennota te wachten. En zo willen de klanten van nutsbedrijven niet maanden wachten op herstel van fouten. Voor onafhankelijke verzekeringstussenpersonen is service en betrouwbaarheid een hoofdcriterium in de selectie van aanbieders. Zonder goede logistieke systemen is het voor zorgaanbieders tegenwoordig onmogelijk om de complexe samenhang te managen bij de exploitatie van kostbare mensuren, met kostbare apparatuur en tegelijk beschikbaarheid van een uitgebreide materialenset (zoals medicijnen, disposables, voeding en hulpmiddelen). Logistiek is daarmee in de zorg steeds meer een concurrentiefactor.
Voorbeelden van gemiste kansen
Het is zinvol om voorbeelden te geven van gemiste kansen en verlies van strategische waarde door logistiek. Op het gevaar af dat sommigen ons oordeel hard of onjuist zullen vinden, noemen we er enkele. Philips was in de jaren tachtig kennisleider in logistiek, maar liet toen de kans voorbijgaan om de verkoop van logistieke software als strategisch te zien en een marktpositie op te bouwen in verkoop en installatie van logistieke pakketten.
Daarmee werd een uiterst lucratieve miljardenbusiness gemist. Toen dezelfde Philips-top in die jaren ook nog voorschreef dat al hun bedrijven standaard op één, voor die opgave absoluut ongeschikt, MRP-pakket moesten overstappen (Copics), werd Philips in tien jaar tijd uit de logistieke eredivisie verdreven, werden enkele duizenden manjaren verspild en werd de basis gelegd
voor een gigantisch stuwmeer van klantontevredenheid. Pas veel later werd met SAP die fout weer (gedeeltelijk) gecorrigeerd.
In de jaren tachtig ging Procter & Gamble almaar door met het verbreden van het assortiment luiers zonder te letten op logistieke mogelijkheden of consequenties, een essentiële factor waardoor het een, vele jaren durende, onrendabele business werd. In de jaren negentig gingen de grote automobielconcerns over tot lean manufacturing waarbij ze hun toeleverancierbestanden drastisch
terugbrachten, en sloten zij preferred-suppliercontracten af met voorkeursleveranciers. Vele toeleverende bedrijven verloren hun omzet terwijl de toeleveranciers die excelleerden op het gebied van SCM groeiden.
En in deze eeuw zal er een splitsing gaan komen waarbij de bedrijven die niet tijdig inspelen op de noodzaak van wereldwijde supply chains en/of de wensen wat betreft duurzame supply chains niet serieus nemen, hun positie verspelen aan degenen die dat wel doen.
Strategische waarde SCM wordt groter
SCM is van strategische waarde en wordt alleen maar belangrijker. Bedrijven specialiseren zich steeds meer en streven naar centrale fabrieken voor wereldwijde markten. De transportafstanden worden daarmee groter en de distributie complexer. De communicatie tussen de productie en de markt wordt moeilijker omdat die over meer schijven loopt dan voorheen. Bedrijven doen
steeds minder zelf, ze besteden steeds meer uit en kopen in. De planning en besturing van de aanvoer- en afvoerketen worden daarmee belangrijker, maar tegelijkertijd ook complexer. SCM wordt zo voor veel bedrijven een kernactiviteit; het is van invloed op de concurrentiekracht en het rendement, en heeft dus een hoge strategische waarde.
Bron: Praktijkboek supply chain management
Door: Marcel van Assen
