Wat is er dan nodig om mensen te laten floreren op hun werk? De zelfdeterminatietheorie (self-determination theory, SDT) stelt dat mensen eigenlijk vanzelf willen floreren. We willen groeien, ontdekken en goed functioneren. Dat vergt echter wel de juiste voorwaarden: psychologische basisbehoeftes die vervuld moeten worden.
Jouw omgeving kan je ondersteunen, zodat je lekker in je vel zit en optimaal functioneert. Een baas die vertrouwen in je heeft, collega’s die elkaar helpen als de werkdruk oploopt. Maar je omgeving kan je ook afremmen. Je moet alles precies volgens protocol doen en er is geen ruimte voor eigen inbreng, of het werk is tergend saai. Goed werk voorziet idealiter in deze basisbehoeftes: autonomie, verbondenheid, competentie en purpose.
Autonomie
Autonomie betekent dat we zelf willen bepalen wat we doen en hoe we dat doen. Heb je het idee dat je vooral wordt gestuurd, of krijg je de ruimte om te kiezen wat jij wilt? Dat kan trouwens prima samen met anderen. Je kunt vanuit je eigen vrije wil natuurlijk kiezen om samen te werken.
Verbondenheid
Verbondenheid draait om onze behoefte aan sociale connectie. Wij mensen zijn sociale wezens. We willen gezien worden door anderen en het is prettig als anderen ook een beetje voor ons zorgen. Tegelijkertijd willen we iets voor anderen betekenen. Die verbinding kun je voelen bij dierbare naasten, maar ook bij sociale groepen zoals collega’s.
Competentie
De behoefte aan competentie gaat erom dat we niet hulpeloos of machteloos willen zijn. We willen goed om kunnen gaan met de situatie, kunnen doen wat nodig is. Als je allerlei moeilijke taken hebt, wil je je capabel genoeg voelen. We voelen ons niet capabel als de uitdagingen te groot zijn, maar ook als we constant geconfronteerd worden met kritiek. Terwijl we goed genoeg willen zijn, is het ook niet fijn als alles te makkelijk is. Dan wordt het snel saai.
Purpose
Daarnaast hebben mensen de behoefte om zinvol bezig te zijn. We willen iets nuttigs doen, ergens aan bijdragen. We hebben het dan vaak over purpose, werken aan een hoger doel dat in jouw ogen betekenisvol is. Goed werk biedt de mogelijkheid om deze behoeftes te vervullen. Je krijgt voldoende ruimte om je eigen keuzes te maken, je voelt je verbonden met collega’s en klanten, je werk is licht uitdagend maar behapbaar en je ervaart jouw werk als zinvol. Als dat het geval is, dan is de kans groot dat je goed kunt presteren en het naar je zin hebt op je werk.
Opdracht voor leidinggevende
Daar zit dus een opdracht voor de organisatie en de leidinggevende: faciliteer je medewerkers zodat die behoeftes vervuld worden. Zo vergroot je het werkgeluk en verbeter je het presteren van medewerkers.
Zorgen dat mensen autonomie, verbondenheid, competentie en purpose ervaren in hun werk klinkt prachtig op een heidag, maar het gebeurt juist in de dagelijkse praktijk!
Daarom richt het boek Autonomie Competentie Verbondenheid Purpose zich op kleine, alledaagse acties. De directeur die op de nieuwjaarsreceptie praat over ‘de professional weer het werk laten doen’ is een mooie boodschap, maar die professional ervaart vrijheid van dag tot dag, als hij niet gecontroleerd wordt op pietluttige zaken – of hij ervaart die ruimte niet. Kortom: faciliteer die basisbehoeftes in de praktijk! Dit boek biedt je veel praktische aanknopingspunten hoe je daaraan kan bijdragen vanuit verschillende rollen. Check of dat aankomt: ervaren medewerkers die basisbehoeftes ook echt?
Bron: Autonomie Verbondenheid Competentie Purpose
Door: Matthijs Steeneveld
