Vertrouwen is een thema waar je als leidinggevende voortdurend mee te maken hebt. “The decision to trust” van Robert Hurley laat zien dat medewerkers een team, dat gekenmerkt wordt door vertrouwen, karakteriseren als plezierig, motiverend, comfortabel, ondersteunend en productief. Het ontbreken van vertrouwen kenmerkt zich door termen als bedreigend, onproductief, gespannen, gestrest en splijtend. Duidelijk lijkt mij dat in een samenwerking, waarin vertrouwen de basis is, zaken gemakkelijker lopen, met minder controle, afstemming en gedoe.
Geschatte leestijd: 6 minuten
Inhoudsopgave
Betekenis vertrouwen
In de psychologie wordt vertrouwen omschreven als ‘geloven dat de persoon die men vertrouwt zal doen wat men van hem verwacht’. We hebben het dan over aspecten als eerlijkheid, integriteit, geloven dat het goed zal gaan, veiligheid, trouw en een gevoel dat je op de ander kunt rekenen. Vertrouwen groeit als iemand doet wat is afgesproken en verdwijnt wanneer afspraken geschonden worden. Het is goed je te realiseren dat het groeien van vertrouwen meer inspanning kost dan het laten verdwijnen ervan.
Vertrouwen komt te voet, en gaat te paard
Ingrediënten van vertrouwen
Als leidinggevende heb je invloed en de positie om te kunnen bouwen aan vertrouwen.
Lezenswaardig zijn “Slim vertrouwen” en “De snelheid van vertrouwen” van Stephen M.R. Covey, maar Google eens op de term “vertrouwen’ en er is veel meer te vinden. Een aantal elementen, die je helpen te bouwen aan vertrouwen, zie je steeds terugkomen:
Lees ook:
De drie soorten vertrouwen
- Zelfvertrouwen
- Oprechte interesse en nieuwsgierigheid naar de ander
- Betrouwbaar, geloofwaardig en integer zijn
- Open, eerlijk, transparant en kwetsbaar durven zijn
- Resultaten laten zien en voortgang boeken
Het zijn stuk voor stuk elementen die elkaar overlappen en versterken.
Zelfvertrouwen
Alle leiderschap begint bij jezelf! Hiervoor dien je de blik naar binnen te richten en de eerlijkheid gebied te zeggen dat dat best wel een klus kan zijn. Eventueel kun je een coach raadplegen die je in dit proces kan ondersteunen. In grote lijnen dient het een antwoord te geven op vragen als: In hoeverre geloof ik in mijzelf? Wat weet ik over mijzelf? Hoe ben ik geworden zoals ik ben? Wat zijn mijn talenten en waar liggen mijn ontwikkelpunten? Waar sta ik eigenlijk voor? Zit ik wel op de juiste plek? Hoe ga ik om met nieuwe uitdagingen? Hoe ga ik om met feedback? Wanneer staat mijn zelfvertrouwen onder druk en wat doe ik dan? Hoe makkelijk geef ik vertrouwen aan anderen? Wat doe ik als dat vertrouwen wordt geschaad?
Antwoord vinden op dit soort vragen vergroot je zelfvertrouwen. En uiteindelijk wordt vertrouwen geven aan anderen gemakkelijker als het vertrouwen in jezelf sterk is.
Oprechte interesse en nieuwsgierigheid naar de ander
Wanneer je werkt aan vertrouwen dan is het essentieel in contact te komen en blijven met de ander, ook als het even niet zo lekker loopt. Ga je moeilijke momenten aan, of juist uit de weg? Sta je echt open voor de ander of werk je meer vanuit eigenbelang, behoeften en agenda? Kun je echt luisteren of praat je liever? Luister je om te begrijpen of ben je aan het argumenten verzamelen om je eigen standpunt kracht bij te zetten? We hebben het over verbindend vermogen.
Leiders die niet luisteren zullen uiteindelijk worden omgeven door mensen die niets te zeggen hebben
Andy Stanley
Eén ding staat voor mij vast, oprechte interesse en nieuwsgierigheid kun je niet faken, het is er of niet.
Betrouwbaar, geloofwaardig en integer zijn
Je bent integer als je intentie en gedrag met elkaar in lijn zijn. Het kan geen kwaad jezelf af te vragen: Zeg ik wat ik doe, en doe ik wat ik zeg? Kom ik altijd mijn afspraken na? Ben ik aanspreekbaar op de besluiten die ik neem? Hanteer ik geen verborgen agenda en kan ik mijzelf in de spiegel aankijken? Ben ik oprecht in mijn emoties? Hoe gevoelig ben ik voor manipulatie of voor het behalen van persoonlijk gewin?
Het is goed je te realiseren dat je integriteit als leidinggevende met grote regelmaat getest wordt. Je slaagt voor de test wanneer je laat zien, dat wanneer je een fout hebt gemaakt, daarop aanspreekbaar bent. Dat je bereid bent verantwoordelijkheid te nemen en die niet op anderen probeert af te schuiven. Je kunt laten zien dat je leert en daarmee moedig je anderen aan hetzelfde te doen.
Open, eerlijk, transparant en kwetsbaar durven zijn
In “De kracht van kwetsbaarheid” laat Brené Brown zien dat het belangrijk is dat mensen hun kwetsbare kant durven laten zien. Zij beschrijft dat kwetsbaarheid en vertrouwen twee kanten van dezelfde medaille zijn. We moeten vertrouwen ervaren om ons kwetsbaar op te stellen en we kunnen alleen aan vertrouwen bouwen vanuit een kwetsbare opstelling. Natuurlijk kun je niet altijd volledig open en transparant zijn. Maar je kunt wel open en transparant zijn over de informatie die je wel of niet kunt delen en waarom. Het voorkomt dat je argwaan wekt en anderen verrast worden.
Te allen tijde is het zinvol jezelf af te vragen: Ben ik open en eerlijk over mijn belangen en intenties naar de ander? Durf ik gevoelige informatie over mijzelf te delen ook als ik daardoor kwetsbaar wordt? Hanteer ik wel eens een verborgen agenda? Kwetsbaarheid lijkt in eerste instantie wellicht tegenstrijdig met zelfvertrouwen. Maar het gaat er niet om dat je perfect bent of de schijn opwekt dat dat zo is. Daar prikt je omgeving zo doorheen. Het ontkennen van fouten en het verbergen van je minder sterke kanten heeft als prijs dat het ten kostte gaat van het vertrouwen dat mensen in je stellen.
Resultaten laten zien en voortgang boeken
Natuurlijk is vertrouwen niet alleen een gevoelsaspect. Uiteindelijk moeten er ook gewoon resultaten worden behaald en voortgang geboekt. En het behalen van die resultaten en voortgang zorgen op hun beurt voor vertrouwen. Voorbeeldgedrag van jou als leidinggevende speelt hierin een belangrijke rol. Jij gaat voor en je gedrag is positief en consistent van aard. Het vertrouwen van anderen neemt toe als je duidelijk bent over wat je wil bereiken en dat ook laat zien in de resultaten die behaald worden. Dienende leiders hebben ook niet zozeer de behoefte om zelf te schitteren, maar laten dat anderen doen. ‘Ere wie ere toekomt’ is een principe dat enorme impact heeft op vertrouwen.
Over de serie
Goed leiderschap zorgt voor goede resultaten. In een serie ‘aspecten van leiderschap’ wordt leiderschap vanuit verschillende invalshoeken belicht. Inspiratie voor deze serie haalde ik o.a. uit het boek ‘Leiderschap voor de programmamanager.’ Dit is deel 7 van 12.
Lees de voorgaande delen:
- Deel 6 over Eigenaarschap
- Deel 5 over macht en gezag
- Deel 4 over context
- Deel 3 over identiteit
- Deel 2 over dienen
- Deel 1 over visie
Door: Rijk Binnekamp
Rijk Binnekamp is zo’n 20 jaar actief geweest op gebied van training, coaching en leiderschapsontwikkeling, heeft nog immer een bovengemiddelde interesse in leiderschap en alle aspecten die daar mee samenhangen. Zijn ideeën en gedachten vertrouwt hij regelmatig toe aan papier.
