Om organisaties toekomstbestendig te maken, is meer leiderschap nodig. Niet meer management. Het gaat om visie, gedeelde normen en waarden, gedrag en vertrouwen. En de manager moet dan transformeren in een leider die het goede voorbeeld geeft. Het voorbeeldgedrag van leiders is een van de belangrijkste succesfactoren voor het slagen of niet slagen van missies van teams.
Als leider moet je daar zijn, waar je het verschil kunt maken
‘Als leider moet je daar zijn waar je het verschil kunt maken’. Deze uitspraak is van commando Gijs Tuinman, die de allerhoogste militaire onderscheiding – de Militaire Willemsorde – ontving voor zijn leiderschap, en zijn moed, beleid en trouw tijdens gevechtsmissies in Afghanistan. Hij maakte als leider het verschil met principes die door te vertalen zijn naar principes voor leidinggevenden in gewone organisaties. Principes die kunnen leiden tot prestaties beyond the standard of excellence.
- Beïnvloeding van alledaags gedrag. Naast voorbeeldgedrag moeten leiders ook hun focus veranderen. Niet alleen benoemen wat fout gaat, maar ook wat goed gaat. Hoe mensen het wel goed kunnen doen. Wie geen fouten maakt, maakt niets. Waar reken je mensen op af? Op wat ze fout hebben gedaan? Of hoe ze het goed hebben opgelost?
- Heb vertrouwen. Vertrouwen dat collega’s zelf oplossingen kunnen aandragen en uitvoeren. Heb vertrouwen dat mensen hun werk kunnen doen. Heb vertrouwen dat mensen kunnen leren. Heb vertrouwen dat er meerdere wegen zijn die naar Rome leiden. Jouw manier hoeft niet de manier te zijn, mensen kunnen zeer inventief zijn in het vinden van manieren waarop zaken ook kunnen. Vertrouwen is nodig om problemen en kansen lokaal op te kunnen pakken.
- Wees zelfkritisch. Ken als eerste jezelf, ook dat is authenticiteit, en wees eerst kritisch naar jezelf. Als anderen niet doen wat jij hebt gezegd, heb je het ze waarschijnlijk niet goed uitgelegd, of je hebt niet goed naar de feedback geluisterd. Zorg dat je een voorbeeld bent op de waarden die jij nastreeft en voldoe aan de standaarden die je binnen je organisatie stelt.
- Vorm je volgers. Een belangrijke pijler die binnen militaire organisaties effectief wordt ingezet. We hebben het hier niet over training, opleiding, reflectie of overige veel gebruikte veranderingsinterventies. Vorming gaat verder dan surface-level. Bij vorming beïnvloeden we het waarden- en normenkader van volgers. Het gaat niet om de just have to mindset, maar om volgers te overtuigen, erin te laten geloven, dat iets noodzakelijk of gewenst is. Je beweegt volgers naar een want to-mindset.
- Empower je mensen. Versterk de capaciteiten van volgers om meer zeggenschap te verkrijgen over de eigen situatie en daar verantwoordelijkheid voor te nemen. Juist in veranderende omstandigheden. Complexiteit neemt toe, kansen en bedreigingen doen zich voor op en in alle lagen en afdelingen van organisatie. Pro-actie en ondernemerschap zijn noodzakelijk op alle levels van je organisatie om kansen en bedreigingen effectief te kunnen benaderen. Dus empower je volgers en val problemen en kansen lokaal aan.
Door: Eduard van Brakel
Eduard van Brakel is eindredacteur van Boom Management. Samen met hoogleraar Bas Kodden schreef hij het boek leidinggeven is omgekeerd opvoeden.
