Zelfzucht en wantrouwen belemmeren het teamresultaat

Groepscoaching brengt het individuele en teambelang samen, stelt hoogleraar Manfred Kets de Vries.

High performance organisaties staan erom bekend dat ze een speciale sfeer of bedrijfscultuur hebben waarin mensen zich op hun best voelen en uitstekend presteren. Maar niet veel organisaties voldoen aan dat profiel, omdat ze slecht functionerende teams niet uit hun dagelijkse sleur weten te halen. ‘De beste manier om dat wel voor elkaar te krijgen is groepscoaching’, concludeert INSEAD-hoogleraar Manfred Kets de Vries in zijn nieuwe boek Het Egeleffect. ‘De sleutel daarvan ligt in het egeldilemma’.

Het Egeleffect

De oorzaak van het slecht functioneren van teams ligt volgens Kets de Vries besloten in onze menselijke natuur. ‘Ons beperkte vermogen om elkaar te vertrouwen en onvermogen om verder te kijken dan onze eigen behoeften zorgt ervoor dat we nooit echt goed samenwerken,’ licht de managementwetenschapper toe. ‘Dat is een soortgelijk dilemma waarmee egels tijdens de winter te maken krijgen’. Om de uitdagingen van menselijke intimiteit te illustreren gebruikt Kets de Vries het egeleffect metafoor: Egels proberen dicht bij elkaar te kruipen als het koud wordt. Zodra ze dat echter doen, bezeren ze zich aan elkaars stekels. Uiteindelijk, na veel ongemakkelijk gekruip en kil uiteengaan, dringt het door dat ze het beste af zijn als ze een beetje afstand tot elkaar bewaren. Teamleden vertonen op de werkvloer hetzelfde ineffectieve gedrag.

Coachingscultuur

Er is een uitweg uit dat dilemma voor organisaties en leidinggevenden die, ondanks de psychologische barrières, effectievere teams willen creëren. ‘Hierbij moeten executives zich wel realiseren wat er zich allemaal onder de oppervlakte kan afspelen, als ze teams creëren,’ vertelt Kets de Vries verder. ‘Ze moeten een coachingscultuur oproepen waarin deelnemers openhartige, respectvolle gesprekken aan kunnen gaan, zonder beperkt te worden door gezagsverhoudingen of vrees voor repercussies’. Valt dat te leren, zo’n cultuur creëren binnen organisaties? Daar zijn specifieke inzichten en vaardigheden voor nodig, die te leren zijn door leiderschapscoaching. Kets de Vries: ‘Dat is waar Het Egeleffect over gaat en waar we bij INSEAD een aantal programma’s voor hebben ontwikkeld. Leiderschapscoaching gebeurt vaak een-op-een tussen een executive en een coach. Die aanpak heeft voordelen, maar uit eigen ervaring weet ik dat groeps- of teamcoaching uiteindelijk effectiever is’. Er is dan meer kans dat de doelen van de individuele groepsleden worden afgestemd op die van de organisatie. Dat leidt tot meer commitment, tot een grotere mate van accountability, en tot een constructievere manier van conflicten oplossen. Werknemers hebben er plezier in om in zo’n creatieve, dynamische en productieve omgeving te werken. ‘Dat geeft ze een gevoel van trots. Ze werken graag samen, omdat ze ervaren dat het niet alleen efficiënter is om in een goed functionerend team te werken maar ook leuker,’ aldus Manfred Kets de Vries.