Wijze lessen van Wim de Ridder

Met zijn nieuwste boek wil futuroloog Wim de Ridder de mensen bewust maken dat we al heel veel weten over de toekomst. Docent Louis Thörig bespreekt ‘De ontdekking van de toekomst’.

‘De ontdekking van de toekomst’ met als subtitel ‘Wat we al weten, is niet te geloven’ was met vier andere boeken opgenomen op de shortlist voor de verkiezing van het Managementboek 2015. Technologie is de motor van de vooruitgang. Niet alleen het techno-economische ontwikkelingspad zal de komende tijd bepalend zijn voor de vooruitgang maar ook het bestuurlijk ontwikkelingspad. Op systematische wijze beschrijft de auteur de unieke dynamiek van de structurele vooruitgang op lange termijn. Crises, oorlogen en tijden van welvaartgroei blijken vaak geen toevallige gebeurtenissen te zijn. Kortom, de langetermijntrend laat zien dat goede en slechte tijden elkaar afwisselen.

Technologische revoluties

De Ridder laat zich inspireren door de visie van de Venezolaanse wetenschapper Carlota Perez die het bestaan aantoonde gedurende de afgelopen 250 jaar van vijf technologische revoluties die vooruitgang hebben gebracht. In 1771 was dat de Industriële Revolutie; in 1829 het tijdperk van de stoommachine en spoorwegen; in 1875 het tijdperk van staal, elektriciteit en zware industrie; 1908 het tijdperk van olie, auto en massaproductie en in 1971 het tijdperk van informatie en communicatie. Zelf voegt De Ridder daaraan het jaartal 2025 toe – het begin van de zesde technologische revolutie – het tijdperk van de kunstmatige intelligentie (informatietechnologie), genetica en zonnetechnologie. Technologische ontwikkelingen nemen exponentieel toe en zullen de komende tijd de wereld ingrijpend veranderen. Ook veranderingen in de maatschappelijke orde zullen plaatsvinden als gevolg van de zesde technologische revolutie. Terug in de geschiedenis. Na de Tweede Wereldoorlog vernieuwde de maatschappelijke orde zich. Het was het tijdperk van de verzorgingsstaat. Maar de verzorgingsstaat veranderde structureel na de oliecrisis in de jaren zeventig en werd ingeruild voor de neoliberale samenleving, die eindigde in de beurscrisis van 1998. Maar opnieuw paste de maatschappelijke orde zich aan en de neoliberale samenleving maakte plaats voor de netwerkmaatschappij met de doorbraak van de mobiele telefoon en in het jaar 2000 de introductie van het world wide web – internet geheten. Door deze doorbraakinnovatie kwam er een overvloed aan gloednieuwe producten en diensten op de wereldmarkt. Bedrijven moesten hun strategieën drastisch veranderen door deze digitale revolutie. Maar dit gebeurde veel te weinig en in veel gevallen te langzaam. Kodak, succesvol fabrikant in de foto- en filmindustrie is een berucht voorbeeld van een bedrijf dat niet tijdig inspeelde op de digitale revolutie. Kodak ontwikkelde zelfs als eerste bedrijf de digitale camera. Maar met marktintroductie was het bedrijf veel te terughoudend en risicomijdend omdat hun verkoop van traditionele filmrolletjes niet in gevaar mocht komen. Andere bedrijven kenden deze overweging helemaal niet en introduceerden wel digitale camera’s. Gevolg: Kodak introduceerde haar digitale camera veel te laat, de schade was niet meer te beperken en het bedrijf ging in 2012 failliet. Maar in 2007 kregen we opnieuw te maken met een heroriëntatie van de maatschappelijke orde. De financiële systeemcrisis ( internationale bankencrisis en langdurige economische recessie) – maakte een eind aan de netwerkmaatschappij en deze moest plaats maken voor de huidige participatiemaatschappij. In zijn boek beschrijft De Ridder uitgebreid de wetmatigheid dat elke verandering in de maatschappelijke orde gepaard gaat met een crisis. Toch zijn crises wel voorspelbaar en door tijdig te anticiperen vermijdbaar. De auteur geeft hiervoor in zijn boek een aantal wijze lessen. Met grote mate van zekerheid is te voorspellen dat komende decennia de technologische ontwikkelingen zich exponentieel zullen voortzetten zonder dat menigeen hiervan de implicaties precies kan overzien. In zijn boek geeft De Ridder zijn toekomstvisie op langetermijntrends binnen vijf sectoren: onderwijs, de agrarische industrie, gezondheidszorg, financiële sector en de overheid. Voortekenen kunnen bedriegen, maar zeker is dat zich een turbulente periode aandient in deze sectoren. ‘De ontdekking van de toekomst‘ is een indrukwekkend boek waarin De Ridder de lezer in de gelegenheid stelt om het strategisch handelen van bestuurders van overheid en bedrijfsleven te onderzoeken tegen de achtergrond van de wereldwijde technologische ontwikkelingen. Enigszins gewaagd is dat De Ridder een tipje van de sluier oplicht over de toekomstige ontwikkelingen en technologische doorbraken na 2025. Kortom, een heerlijk boek en een aanrader voor menig bestuurder. Recensent: Louis Thörig op Managementboek.nl De boeken van De Ridder:

• De Ontdekking van de Toekomst
• De strategische revolutie
• Metamorfose