Wat is mijn bedoeling: inspireren of manipuleren?
Nieuw jaar, nieuwe kansen! Rond de jaarwisseling las ik eindelijk de wereldwijde bestseller van Simon Sinek, Start with why, in het Nederlands uitgebracht onder de titel Begin met het waarom. Dit sterke boek start met het onderscheid in verschillende soorten motivatie, variërend van inspiratie tot manipulatie.
Alweer bijna een jaar geleden verscheen mijn eerste managementboek, Risicogestuurd werken in de praktijk. Terwijl ik Sineks boek las, kwamen bij mij prikkelende vragen op. Wat wil ik eigenlijk in essentie met mijn boek? Wat is mijn bedoeling: inspireren of manipuleren?
Manipulatie en risicomanagement
Om met dat laatste te beginnen: Sinek onderscheidt diverse vormen van milde manipulatie. Zo spelen (lage) prijs, aanbiedingen en cash back-acties in op onze menselijke behoefte aan ‘veel voor weinig’. Dit speelt een rol bij risico’s, in die zin dat de kosten van opgetreden risico’s onmiskenbaar hoog kunnen zijn. De kosten van onnodig ingewikkeld risicomanagement kunnen dat overigens ook zijn. En paradoxaal genoeg: om dat te kunnen betalen moeten vaak risico’s worden genomen …
Een andere vorm van manipulatie is peer pressure of groepsdruk. Dit speelt in op de behoefte om ergens bij te horen, mee te doen met de groep. Risicomanagement neemt in sommige sectoren inmiddels een bijna hyperige vorm aan. Denk aan overheden, de gezondheidszorg en de financiële sector, met al die uitdijende regels en protocollen. Als organisatie of manager niet meedoen is vaak geen optie, al helemaal niet als er wettelijke verplichtingen zijn.
Risicomanagement
Nog twee vormen van manipulatie die Sinek opvoert zijn gebaseerd op de o zo herkenbare emoties angst en hoop. Traditioneel risicomanagement speelt bij uitstek in op onze existentiële angst voor ellende en de hoop om dat te voorkomen. Dit met de bedoeling om risico’s – negatieve effecten van onzekerheid op doelen – het liefst helemaal te vermijden, of in elk geval drastisch te beperken. Overigens zonder dat daarvoor in de meeste gevallen garantie kan worden gegeven.
Wat is mijn why?
Nu terug naar risicogestuurd werken, dat ik in mijn gelijknamige boek opvoer als een ’terug naar de essentievorm’ van omgaan met risico’s. En wel pragmatisch ingebed in de werkprocessen, met enkele eenvoudige stappen en met oog en oor voor de realiteit. Wat wil ik daar nu eigenlijk mee bereiken, wat is mijn why, mijn bedoeling? Wat is het dat mij drijft, dat veel verder gaat dan milde manipulatie? Beter gezegd, wat is de inspiratie, die ik onder andere via dat boek wil bieden?
Ietwat hoogdravend, ik geef het toe, is mijn waarom van risicogestuurd werken: vergroten van welzijn door effectiever omgaan met risico’s. Ofwel, mensen in organisaties inzicht en hulp bieden om risico’s te voorkomen die voorkomen kunnen worden, risico’s te verkleinen die verkleind kunnen worden en risico’s te accepteren waar redelijkerwijs niets aan gedaan kan worden. En vooral het gesprek hierover met elkaar aangaan. Want in de dagelijkse praktijk is dit alles veel minder zwart-wit dan op papier.
Dit is mijn missie voor 2016. In plaats van manipuleren met risicomanagement wil ik inspireren met risicogestuurd werken. Een nieuw jaar, met volop nieuwe kansen.
Dr. ir. Martin van Staveren MBA is adviseur/eigenaar van VSRM. Martin is als een van de weinigen gepromoveerd op het daadwerkelijk inbedden of implementeren van risicomanagement in organisaties (Universiteit Twente, 2009). Daarvóór heeft hij technische en bedrijfskundige studies afgerond aan de TU Delft en NIMBAS-Bradford University.
