Wat we over leidinggeven weten, behelst in veel gevallen niet veel nieuws. Zo wordt er de laatste jaren veel nadruk gelegd op een leider met een eigen visie, die ergens voor staat en die in staat is constructieve feedback te geven. In de Middeleeuwen onderkenden ze het nut daarvan ook al.
Volgens Machiavelli (1513) moet een leider er vooral voor zorgen in aanzien te staan, zowel bij ondergeschikten als bij ‘bondgenoten’. Managens moeten vermijden dat ze gehaat worden. Machiavelli vindt dat:Volgens Machiavelli krijgt een leider niet alleen aanzien door uit te komen voor zijn eigen mening, maar ook door aandacht te geven aan iemand die ‘iets buitengewoons’ verricht, hetzij goed, hetzij kwaad. De leider moet dan een manier uitkiezen om hem te belonen of te straffen… Een derde manier om aanzien te verkrijgen is ‘laten blijken dat hij buitengewone kwaliteiten waardeert doordat hij mensen die daarmee begiftigd zijn gastvrijheid verleent en hen die op een bepaald gebied uitblinken, eer bewijst’ (Machiavelli in De vorst). Zo bezien zijn de opvattingen over leiderschap tijdloos. Misschien wat specifieker voor de tijdgeest van Machiavelli (en voor het leven in een politieke omgeving) is de volgende opvatting van hem.‘Een leider moet ervoor zorgen dat hij alles wat hem gehaat of verachtelijk maakt probeert te vermijden. Verachtelijk wordt hij wanneer men hem voor wispelturig, lichtzinnig, verwijfd, lafhartig en besluiteloos houdt.’ Niets is volgens Machiavelli erger dan iemand die niet voor zijn mening uitkomt. ‘Besluiteloze heersers willen in de meeste gevallen de gevaren van het moment ontlopen en kiezen daarom de weg van de neutraliteit. Iets wat vrijwel altijd tot hun ondergang leidt.’ (Machiavelli)
‘Een verstandig leider kan, noch mag zijn woord houden wanneer hem dit schade berokkent en wanneer de redenen die hem tot zijn belofte hebben gebracht zijn weggevallen. Om zijn machtspositie te handhaven is hij dikwijls genoodzaakt te handelen in strijd met de betrouwbaarheid, de menselijkheid en de godsdienstigheid en daarom is het nodig dat hij mentaal bereid is een andere koers te varen als de grillen van het moment en de veranderende situatie hem dat voorschrijven.’ (Machiavelli)Machiavelli is nogal somber over het waarnemingsvermogen van zijn medemensen. ‘De mensen oordelen gewoonlijk meer naar wat ze met de ogen zien dan naar wat ze met de handen voelen. Want zien kan iedereen, voelen lukt maar weinigen. Iedereen ziet wat je schijnt, weinigen voelen wat je bent.’ Bron: Managen = Gewoon doen Door: Rudy Kor
