Een eerste start voor een effectief team creëren is de meetlat van het team verhelderen. De organisatie heeft een missie en visie en veelal een strategisch plan waarin de langetermijndoelen en middellangetermijndoelen opgenomen zijn. En dat kan met de Circus Peperoni oefening.
Circus Peperoni is out-of-the-box
De volgende stap om de meetlat voor het team helder te krijgen is teamdoelen en daaruit afgeleide competenties vaststellen: succesvol gedrag waarover teamleden moeten beschikken om de doelen (en daarmee de missie en visie) te kunnen verwezenlijken. Voor de manager maakt de meetlat helder welke leiderschapsstijl past bij de missie en visie.
De werkvorm Circus Peperoni is een out of the box-oefening die je kunt toepassen om het team even los te trekken uit de eigen situatie. Daarmee creëer je ruimte om ook voor de eigen situatie naar creatieve oplossingen te zoeken.
Doelen
Ontwikkelen van de competentie resultaatgerichtheid door:
- formuleren van teamdoelen;
- bevorderen eigenaarschap nemen voor het behalen van teamdoelen;
- formuleren van competenties die succesvol gedrag van het team beschrijven.
Ontwikkelen van de competenties luisteren, communiceren, afspraken maken
Geschiedenis Circus Peperoni
Circus Peperoni bestaat al meer dan honderd jaar. De huidige directie van het circus – moeder Anna, vader Sjors en zoon Piet Doppelaar – stamt direct af van een oud circusgeslacht. Daarvan is de legendarische Sjakie Zwart de stamvader, hij stond honderd jaar geleden al met zijn dieren op de kermis. Het lukt de familie Doppelaar al jarenlang om het circus draaiend te houden. Vooral in de jaren dat vader Sjors met zijn Friese Anna voorgoed het circus inging, floreerde het circus.
Maar sinds vier jaar gaat het niet meer goed met Circus Peperoni. Het hooggeëerde publiek heeft andere wensen. Voor Sjors en zijn collega’s is het erg moeilijk het hoofd boven water te houden. De eisen voor (beschermde) dieren houden zijn verzwaard, actiegroepen teisteren de optredens van de circussen en de artiesten vragen steeds hogere salarissen.
Over een paar zaken zijn Sjors, Anna en Piet het eens: ze willen een circus zijn dat geschikt is voor het hele gezin. Daarin willen ze het beste circus van Nederland zijn. En ze zijn het erover eens dat ze minder kosten moeten maken en moeten vernieuwen. Maar over de manier waarop ze kosten moeten reduceren en moeten vernieuwen, zijn ze het niet eens. Zoon Piet wil de hele tent moderniseren door meer acts à la Cirque du Soleil binnen te halen en de dieren van de hand te doen. Moeder Anna is daar zeer op tegen en wil juist inzetten op verschillende acts met dieren en minder met dure, veeleisende artiesten werken. Vader Sjors is het daar niet mee eens, want hij heeft goede vrienden onder de artiesten en wil graag met hen blijven samenwerken.
Hij denkt dat de bestaande artiesten nieuwe acts moeten bedenken en dat voorlopig iedereen met minder salaris tevreden moet zijn. Vader Sjors is erg gehecht aan zijn huidige artiesten, dieren en acts.
De geschiedenis van het fictieve Circus Peperoni kun je gebruiken om je verhaal mee in te leiden. Het gaat om een circus dat het moeilijk heeft en beseft dat het een nieuwe koers moet gaan varen. Alleen heeft het nog niet helder welke teamdoelen het als directie voor zichzelf moet formuleren om zijn missie ‘het beste gezinscircus van Nederland’ te realiseren. En ook is nog niet duidelijk welke competenties het directieteam moet ontwikkelen om de nieuwe teamdoelen te behalen.
Vervolgstappen Circus Peperoni
- Verdeel je eigen team in subgroepen.
- Geef de subgroepen de opdracht om gedurende een halfuur na te denken over wat goede teamdoelen kunnen zijn voor de directie van Circus Peperoni en welke competenties de circusdirectie moet ontwikkelen zodat ze haar teamdoelen kan realiseren.
Bijvoorbeeld: stel dat je als subgroep bedenkt dat het voor de directie een goed teamdoel zou zijn om nieuwe vormen van circus maken te creëren. Dan helpt het als ze de competenties innoverend vermogen en omgevingsbewustzijn gaat ontwikkelen. - Vervolgens is het de opdracht aan de subgroepen om het plan (teamdoelen en te ontwikkelen competenties) dat ze voor het circus hebben bedacht in stijl te presenteren aan de andere subgroepen. In stijl betekent in dit geval in circussfeer: met een boa om of een gekke hoed op.
- Dan volgen de presentaties van de diverse subgroepen.
Bespreken:
Daarna kan de teamcoach plenair bespreken:
- Wat heeft deze activiteit opgeleverd?
- Hoe is het om over teamdoelen en te ontwikkelen competenties voor een circus na te denken?
- Is er een verschil met het nadenken over teamdoelen en te ontwikkelen competenties voor je eigen organisatie?
- Als er een verschil is, kun je dat verschil verklaren?
Vervolgens vraagt de teamcoach de teamleden weer in subgroepen na te denken over de eigen situatie. Bedenk teamdoelen en te ontwikkelen competenties voor jullie eigen team. Wellicht kan het team daarbij de opbrengst van het nadenken over het circus gebruiken ter inspiratie. Ook dit presenteren de subgroepen weer aan elkaar.
Plenair nabespreken Circus Peperoni
Plenair nabespreken is mogelijk door de volgende vragen (naar keuze, afhankelijk wat bij jouw situatie past):
- Wat vinden jullie van de verandering waarmee de organisatie te maken heeft?
- Welke kansen en mogelijkheden biedt de verandering?
- Wat drijft jou en wat drijft jullie als team?
- Wat heb je nodig om eigenaarschap te nemen in de situatie van je eigen team?
- Welke teamdoelen zijn in lijn met de missie en visie van de organisatie?
- Hoe passen jullie persoonlijke drijfveren daarin?
- Wat betekent dat voor de te ontwikkelen competenties voor jullie als team?
- Hoe willen jullie de taken en activiteiten verdelen?
- Welk gedrag laten jullie in het hier en nu zien?
- Wat kunnen jullie voorspellen over het behalen van de resultaten: gaan jullie dat op deze manier halen
- Hoe gaan jullie om met luisteren en communiceren?
- Wat vinden jullie van de groepscompetentie samenwerken?
- Hoe willen jullie als team omgaan met deze groepscompetentie?
- Wat is daarvoor nodig en van wie?
- Aan wat of wie worden jullie als team mogelijk loyaal of disloyaal als jullie anders gaan werken?
- Welke afspraken maken jullie? (In het kader van eigenaarschap laat je het team afspreken hoe het met de resultaten van deze dag wil omgaan.)
- Hoe zorgen jullie dat de afspraken worden nagekomen?
Ingrediënten
- Een verhaal over een circus (zie p.55)
- Circusattributen: schmink, verkleedkleren, gekke hoeden, boa’s
- Grote ruimte
- Flip-over en papier
- Gekleurde stiften
Bereidingstijd (ongeveer 3,5 uur)
- Inleiding: 15 minuten.
- Bedenken teamdoelen en te ontwikkelen competenties: 30 minuten.
- Presenteren gevonden oplossingen: 5 minuten per groep, bij 5 groepen 30 minuten.
- Plenair ervaringen bespreken: 15 minuten.
- In subgroepen vertaalslag voor de eigen organisatie maken: 30 minuten.
- Presenteren gevonden oplossingen: 30 minuten.
- Plenair bespreken: 60 minuten
Wil je meer weten over het ontwikkelen van een team? Kom dan naar ons Jaarcongres Teamcoaching >>>
Bron: Kookboek voor teams
Door: Esther de Haan
